Molen De Bark, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1708

verdwenen

1876

gesloopt

geschiedenis

De balkenzager de Bark werd gebouwd in 1708. Op 30 april van dat jaar kreeg Claas Arisz. Volger de windbrief uitgereikt voor deze molen. Lang zou Claas Volger niet met de molen werken, op 31 december 1711 stond de Bark op naam van Claas Volgers broer, Ariaen Arisz. Volger. Hij liet de molen op die dag tegen brand verzekeren bij een assurantiecontract.
Ariaen Volger zou zeer lang houtzager zijn met de Bark. Op 3 mei 1765 pas kwam de molen op naam van zijn erfgenamen te staan, Simon en Pieter Volger, vermoedelijk twee van zijn zoons. Tot 1770 bleef de Bark binnen de familie Volger, daarna komt de molen op naam te staan van de familie Ken.
Op 3 oktober 1810 werd de Bark het bezit van de houtzager Willem Middelhoven. Kort daarna werd hij ook eigenaar van de paltrokken “de Grauwe Kieft”, “de IJsvogel en “de Bonsem”. Willem Middelhoven overleed op 29 jarige leeftijd in het jaar 1819. Zijn weduwe Sijtje van de Stadt zette toen de houthandel voort onder de naam firma Wed. Willem Middelhoven. Nadat Sijtje van de Stadt in 1828 overleed, nam haar schoonzoon Cornelis de Koning uit Haarlem, voortaan de zaken waar.
In 1847 verkocht de Koning “de IJsvogel” aan de beginnende houtzagerbaas Huybert van de Stadt Jr. Twee jaar later verkocht Cornelis de Koning ook “de Bonsem” aan Van de Stadt Jr. voor een bedrag van Fl.2275,-. Cornelis de Koning ging verder met de Bark en “de Grauwe Kieft”.
Vermoedelijk kocht de Koning “de IJsvogel” in 1872 weer terug, na het overlijden van Van de Stadt.
In 1876 liet hij voor zijn rekening de Bark slopen en vervangen door een stoomzagerij, die de naam van de molen kreeg. Korte tijd daarna doet hij zijn molens van de hand, “de IJsvogel” werd in 1879 gesloopt en “de Grauwe Kieft” volgde in 1881.
De firma Wed. Middelhoven blijft bestaan tot het jaar 1892, daarna wordt zij geliquideerd. De Bark wordt dan gekocht door Remmert Aten, die houtzager was met de paltrok “de Tarweakker”. Kort na de aankoop van de Bark stoot Aten de Tarweakker af, Cornelis Lange nam de molen over.
De Bark onderging in de loop der jaren vele verbouwingen en verbeteringen, toch veranderde de zagerij aan de buitenkant niet veel en bleef hij lijken op het gebouw dat in 1876 was neergezet. In 1908 kreeg de zagerij een nieuw ketelhuis met machinekamer en in 1912 werd de zagerij voorzien van een zgn. snelraam. Later komen er nog meer verbeteringen. Jaarlijks is het mogelijk om met de Bark ruim 50.000 balken te verzagen. Na de oorlog specialiseert Aten zich in het zagen van incourante maten hout. In 1970 werd de firma Aten geliquideerd, een jaar later verbrandden de opstallen van de Bark, bijna 100 jaar oud. Het was een der mooiste houtzagerijen in de Zaanstreek.
(meer info op www.duizendzaansemolens.nl)

Bronnen:
“Encyclopedie van de Zaansteek” 1991 blz. 474
“Duizend Zaanse Molens” P.Boorsma 1968 blz. 94
“Van dik hout zaagt men planken” Uitgave ter gelegenheid van de tentoonstelling “het Westzijderveld in vroeger dagen” T.Neuhaus 1983
www.duizendzaansemolens.nl R.Couwenhoven
“De Windmolens aan de Zaanstreek” W. Buijs Pzn. 1918 blz. 23
“Engel van de Stadt, zijn voor en nageslacht” Dr.S.Hart 1951 blz. 145-149


informatie F.Rol