Molen Het Vergulde Kalf, Koog aan de Zaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1628

verdwenen

1747

gesloopt

geschiedenis

Over de balkenzager Het Vergulde Kalf zijn maar weinig gegevens bekend. Wel is duidelijk dat de molen tot de eerstelingen op de Koog behoorde. De windbrief voor de molen werd hoogst waarschijnlijk op 23 februari 1628 uitgereikt aan Evert Jelisz. Mogelijk betreft het hier een van de molens die oorspronkelijk aan de Zaan was gebouwd en door de toenemende bebouwing naar het vrije veld verhuisde. Er is echter geen zekerheid hierover.
Op 27 juni 1682 werd het volgde geveild, “Een houtsagersmolen c.a. met ‘t lant daer de voorsz. molen op staet, staende en leggende tot Coogh, op de sluijssloot ande noort kant, sijnde genaemt ‘t vergulde Kalff.” De molen werd gekocht door Jacob Reijersz. voor een bedrag van Fl.850,-.
Op 28 mei 1733 werd Het Vergulde Kalf tegen brand verzekerd in een assurantiecontract. Eigenaar van de molen was toen Aris Butter.
In het midden van de achttiende eeuw ging het zeer slecht met de houtzagerij in de Zaanstreek. Doordat de Engelsen omstreeks 1740 zeer hoge invoerrechten gingen berekenen voor bewerkt hout, was het niet meer lonend om gezaagd hout naar Engeland te exporteren. Toen 12 jaar later ook nog eens een invoerverbod van gezaagd hout naar de Zuidelijke Nederlanden werd aangekondigd, betekende dit de doodsklap voor de wagenschotzagerij. De balkenzagerij wist zich naderhand te herstellen van deze klap. Binnen een tijdsbestek van 30 jaar verdwenen er meer dan 100 houtzaagmolens uit de Zaanstreek.
Het Vergulde Kalf behoorde tot de laatste categorie. In 1747 verdween de molen door sloop uit het Zaanse land.

Bron:
“Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 150
F. Rol, Zaandijk.