Molen De Rozenboom, Koog aan de Zaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1723

verdwenen

1814

verbrand

geschiedenis

De Rozenboom werd in het jaar 1723 gebouwd als veerzager. De windbrief voor de molen werd op 9 juni van dat jaar uitgereikt aan Gerrit Kool. In 1733 was de molen het bezit van de Koger Abraham Prins. Hij deed de molen later over aan de Koger burgemeester Jacob Spits. Deze burgemeester was tegelijkertijd actief met de bovenkruier De Lindeboom.
Op 27 januari 1783 bood Jacob Spits zijn twee molens te koop aan. Voor een bedrag van Fl.3000,- werden zowel De Rozenboom als De Lindeboom gekocht door Claas Hos. Deze voorzag De Rozenboom van een werk voor het vermalen van mosterd, de zaaginrichting bleef hierbij behouden. Op 27 juli 1789 liet Claas Hos De Rozenboom tegen brand verzekeren in een assurantiecontract. De waarde van de molen bedroeg toen Fl.1200,-. Uit dit bedrag kan worden afgeleid dat De Rozenboom beslist niet tot de kleinere molens behoorde. Dit werd ook nog eens duidelijk door de hoogte van het windgeld. Dat bedroeg nl. jaarlijks meer dan Fl.5,00.
Op 3 augustus 1803 verkocht de weduwe van Claas Hos “de veerzager en mosterdmolen de Rooseboom” te koop aan. Voor een bedrag van maar liefst Fl.2500,- werd de molen gekocht door de Koger verffabrikant Albert Kluyver. Op het moment van koop was Kluyver actief met vijf Zaanse verfmolens.
Lang zou Kluyver niet blijven werken met De Rozenboom, kort na aankoop deed hij de molen over aan Piet Hartog.
Op 24 december 1814 raakte De Rozenboom in brand en werd hij volledig in de as gelegd. De brandkroniek van N. van Pomeren meldt hierover het volgende, “1814 24 december. Verbrandde te Koog aan de Zaan, achter de kerk, de mosterdmolen “de Roozenboom” toebehoorende aan P. Hartog, door de vonk van een lamp.”
Andere bronnen meldden echter dat de brand onder verdachte omstandigheden had plaatsgevonden en dat er vermoedens waren dat Hartog de molen zelf in brand had gestoken.
De schuur van De Rozenboom bleef behouden en werd pas veel later gesloopt.

Bronnen:
“Duizend Zaanse molens” P.Boorsma 1968 blz. 152
www.duizendzaansemolens.nl R.Couwenhoven
“Zaanse molenbranden” R.Couwenhoven 2001 blz. 12
“Brandkroniek, vanaf 1656 tot september 1906” N. van Pomeren 1906 blz. 17
F. Rol, Zaandijk.