Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf; recreatiewoning
Eén koppel 16der blauwe stenen (gedemonteerd) en restanten van ander maalwerk. De molen is ingericht als recreatiewoning.
Aardige baard, met tussen de voeghouten de opschriften 'ANNO' en '1724'; verder staan in twee harten de getallen '19' en '67'; behalve de naam de molen is verder ook nog een haan geschilderd.
Deze baard is gemaakt bij de grote restauratie van 1965/67; de oude baard was een flink stuk kleiner dan de huidige.
De romp wordt verlevendigd door een 1,40 m gewitte plint aan de onderzijde rondom de molen en witte omlijstingen boven alle vensters en de deuren.
Bovenwiel 75 kammen
Bovenschijfloop 35 staven, steek 11 cm.
Spoorwiel 68 kammen
Steenschijflopen 22 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,62
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Roede 332, Straathof
|
✉︎ | 332 | binnen | 2019 | 2019 | binnen | aanw. | 22,50 |
Roede 2363, Pot
|
✉︎ | 2363 | buiten | 1915 | 1915? | binnen | 2018 | 22,00 |
Roede 902, Pot
|
✉︎ | 902 | buiten | 1875 | 1875? | buiten | aanw. | 22,56 |
Van 1935 tot 1967 was op de buitenroede zelfzwichting (met Oud-Hollandse voorzomen) aanwezig.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
As 1202, De Prins van Oranje
|
✉︎ | 1202 | 1879 | aanw. |
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf; recreatiewoning
Deze molen is in maart 2017 gekocht door de familie Deeben, daarvoor was R. Ottema eigenaar.
Van deze molen is op gezag van de molendeskundige Mario van Hoogstraten aangenomen, dat hij gebouwd werd als stellingmolen maar later, op een onbekend moment, is 'ingekort' tot grondzeiler; op 18e eeuwse prenten van Brouwershaven is de molen te zien als lage stellingmolen met staande stellingschoren.
Archiefonderzoek heeft op een andere mogelijkheid gewezen: in 1723 bezocht de burgemeester van Brouwershaven de stenen molen van Goedereede, om een voorbeeld te hebben voor een nieuw te bouwen stenen korenmolen voor zijn stad. Goedereede bezat op dat moment een nieuwe stenen molen, gebouwd na de zware storm van 1 september 1717, uitgevoerd als verhoogde grondzeiler, dat wil zeggen: op de begane grond bevond zich een woning en de maalzolder bevond zich een verdieping hoger en was feitelijk alleen bereikbaar via twee grote buitentrappen. Het is bepaald niet ondenkbaar dat de (dus iets jongere) molen van Brouwershaven naar dit voorbeeld is gebouwd en in eerste instantie dezelfde opzet heeft gehad. Zeker uit bepaalde hoeken doet dit aan een stellingmolen denken.
Later moet die indeling dan zijn gewijzigd en de maalzolder verplaatst naar de begane grond (met opheffing van de woonruimte). Feit is, dat in deze molen tot 1967 altijd een zolder heeft ontbroken!
Tot 1784 was hij eigendom van de stad, in dat jaar werd hij verkocht aan Jacob de Bruijne, waarna hij vele malen van eigenaar wisselde. Op 31 maart 1879 werd de molen openbaar verkocht door A. Boluijt, molenaar van broep en gevolmachtigde van Maria v.d. Panne-Boluijt. Op de molen drukte toen een cijns van 124,80 gulden ten behoeve van de gemeente. Van 1879 tot 1889 waren telgen uit de familie Hanse erfpachter en daarna tot 1898 de familie Pleijte. In 1898 werd Leendert van den Hamer molenaar, daarna diens zoon Simon.
Nadat de gemeente afstand had gedaan van de erfpacht, werd in 1923 de familie Van den Hamer voor het eerst volle eigenaar. In 1950 verwierf A.C. Kodde de molen, in 1956 verkocht hij deze aan D.J. Opree, die ook op de plaatselijke standerdmolen 't Hert (omgewaaid 28 december 1945) had gemalen. Ook had Opree elders in Brouwershaven een mechanische maalderij met twee elektrisch aangedreven koppel 16der kunststenen.
Later verkocht Opree de molen aan aannemer L. Tieleman, die hem op zijn beurt in 1961 aan de Haagse architect H.A. Hoogervorst overdeed.
Bij een grote restauratie in 1965/67 werden onder andere een nieuwe met dakleer beklede kap geplaatst, beide roeden gerepareerd en de gehele ophekking vernieuwd. Omdat duidelijk was dat deze molen voortaan als recreatiewoning ging dienen, werden diverse onderdelen van het maalwerk verwijderd, zoals één koppel stenen met toebehoren en ook de buil en mengketel op de begane grond. Eén koppel maalstenen mocht op last van de monumenteninstanties niet worden verwijderd (en bevindt zich inderdaad nog steeds in de molen). Bij deze gelegenheid werd het aantal zolders van twee naar drie gebracht: hiertoe was voldoende ruimte aanwezig en volgens sommigen was die zolder oorspronkelijk ook gepland (maar zie ook de eerste alinea's, bovenaan in deze tekst!).
Dit werk werd uitgevoerd door Jan van den Hamer, zoon van vroegere molenaar Leendert van den Hamer. Veel eerder al, in 1935, had hij de buitenroede van zelfzwichting voorzien. Tijdens deze werkzaamheden heeft men de vier teerlingen van de voorganger, een standerdmolen, aangetroffen. Na 1967 diende de molen als weekendverblijf en later als (te huren) recreatiewoning.
Anno 2018 was de toestand zo: het koppel blauwe stenen is gedemonteerd, de maalstenen liggen op het erf. De maalbak en het lichtwerk zijn eveneens verwijderd: staakijzer, rondsel, rijn (pennetjeswerk) en steenbus resteren nog. De vang is hier uitgevoerd als stutvang, maar aan de zijde van de vangbalk zijn nog maanijzers aanwezig. Evenwel is, omdat in 1967 de kap grotendeels is vernieuwd, geen koebout meer in het rechtervoeghout te vinden.
Het luiwerk ontbreekt, het spoorwiel is aan het plafond opgehangen en het bovenschijfloop ligt op de vloer van de kapzolder. De molen was op die manier in principe draaivaardig (en schijnt in de jaren '80 en '90 van de 20ste eeuw inderdaad wel eens te hebben gedraaid). Later gebeurde dat niet meer.
Eind 2018 kwam ineens het nieuws dat de molen zou worden hersteld. De roeden werden kaalgezet en op 20 november dat jaar gestreken om elders te worden nagekeken.
Op 14 mei 2019 werden een gerepareerde roede en een nieuw gelast exemplaar gestoken. Kort daarna was de molenmaker bezig met de ophekking. Niet lang daarna was de molen draaivaardig.
Het zal vooralsnog alleen een draaivaardige molen blijven: de functie van te huren recreatiewoning blijft hoofddoel. Wél is het de bedoeling dat er af en toe wordt gedraaid.
