De houtzaagmolen van K. & J. Wilkens, Welgelegen genaamd, werd in 1838/1939 aan het Boven Oosterdiep te Veendam gebouwd. Er werd geen gebruik gemaakt van een tweedehandsje. De buurt hielp mee bij het richten van de molen.
De molen ging in 1874 over op stoomkracht.
De houtzaagmolen deed dienst tot 1892. Toen bood molenmaker J. B. de Haan uit Veendam de bovenbouw van een zaagmolen aan, plus een stoommachine. Het waterschap Tochmaland kocht de achtkante bovenbouw van de zaagmolen vanaf het tafelement van het achtkant, de kap en aanbehoren, twee stel molenzeilen, waarvan een gebruikt en een bijna nieuw, zwikstelling en een bijgeleverde balk voor de koningsspil voor tezamen ƒ 1400. De molen werd voor ƒ 360 te Veendam afgebroken door molenmaker Wiertsema uit Hoogezand en voor ƒ 3749 in de polder opgebouwd door Jan Donders uit Tilburg. De molen valt daar nog te bewonderen.
Het gebouwencomplex, waarin de zaagschuur en de vierkante onderbouw nog domineerden, deed sinds 1892 dienst met een zwaardere stoommachine en waarschijnlijk later elektrisch, tot 1964. In februari 1970 werd het oude complex geheel gesloopt en werd het bedrijf voortgezet in een nieuwe zagerij uit 1964.
Bronnen:
- "Drie oorspronkelijke Groninger molens nu in Friesland", art. door W.O. Bakker in De Utskoat nr. 53, maart 1989.
- "Een blik achterom", art. door W.E. in De Utskoat nr. 73, maart 1994. Verzameling H. van der Kaay.
- JNJV. ontleend aan H.A. Hachmer, De Zelfzwichter juni 1996.
-----
Het kantoor (op de foto van 1926) links van de zagerij staat nog steeds aan het Boven Oosterdiep.
Erwin Esselink, 16 aug. 2023.
