Molen Woldzigt, Roderwolde

Roderwolde, Drenthe
b

korte karakteristiek

naam
Woldzigt
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
oliemolen, korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan en het slaan van olie, thans op vrijwillige basis

adres
Hoofdstraat 58
9315 PC Roderwolde
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
04430
oude dbnr.
B26
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 04430 Woldzigt (Roderwolde)
Sander Boom (21-2-2021)

locatie

plaats
Roderwolde
gemeente
Noordenveld, Drenthe
kadastrale aanduiding
Gemeente Roden, sectie C, nr. 755
geo positie
X: 227686, Y: 576358
N: 53.16899, O: 6.47415
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Hoofdstraat 58
9315 PC Roderwolde
molenaar
Dirk Magré
telefoon
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
ja
op afspraak
ja
openingstijden

Van eind april tot medio september: donderdag t/m zaterdag 13:30 - 17:00 uur.
Verder (ook buiten deze periode): elke eerste zaterdag van de maand demonstratie olieslaan.
Meelverkoop.

toegangsprijzen
winkelinformatie

Men verkoopt lijnolieproducten, diverse soorten meel en sinds 2022 is er een 'inbrengwinkel' creativiteit en streekproducten. 

meelverkoop
ja
museuminformatie

Het Nederlands Graanmuseum is gevestigd op de verdieping in de westelijke vleugel.

gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Voor het basisonderwijs is een serie lesbrieven ontwikkeld: apart voor onderbouw, middenbouw en bovenbouw. zie: http://www.woldzigt-roderwolde.nl/lesbrieven/

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Woldzigt via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op deels vierkante, deels achtkante stenen onderbouw met aangebouwde stenen schuren
kap
Gedekt met riet
inrichting

Maalwerk: één koppel 16der kunststenen (steenzolder); één koppel maalstenen op de begane grond, vroeger elektrisch aangedreven (thans buiten gebruik); kammenluiwerk
Oliewerk: één koppel kantstenen; voor- en naslag; tweede naslag; stampers; pletterij (voor lijnzaad). 
Een antieke elektromotor (afkomstig uit een poldergemaal) kan eventueel het oliewerk aandrijven.

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, zonder opschrift

Sierlijke gevelsteen met het opschrift:
De molen Wold zigt
Gesticht door
S.J. Datama
&
E.F. Aukema
1852

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Voeghoutenkruiwerk; kruilier
vlucht
22,50 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met duim; vangstok
overbrenging

Bovenwiel 72 kammen
Bovenbonkelaar 48 kammen
Spoorwiel 103 kammen
Steenschijfloop 24 staven
Spilrondsel boven 26 kammen
Spilrondsel onder 27 kammen
Onderspoorwiel 103 kammen
Onderbonkelaar 32
Wentelwiel 72 kammen

Overbrengingsverhoudingen
Maalwerk 1 : 6,44
Kantstenen 4,17 : 1
Wentelas 1,47 : 1

hoogte
van de stelling: 10,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Brunia ✉︎ 55 Binnen 1971 1971? Binnen aanw. 22,50
Brunia ✉︎ 56 Buiten 1971 1971? Buiten aanw. 22,50
wiekverbeteringen

Zeer lang (vanaf 1904?) heeft deze molen zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen gehad.
Later, in ieder geval vanaf 1938, had deze molen halve verdekkering met zelfzwichting maar daarbij aan alle vier einden uitneembare kleppen, zowel aan voor- als achterzoom. Alle voorzien van bordveren. 
Bij de grote restauratie van 1971/1974 is gekozen voor Oud-Hollands met zeilen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Koning ✉︎ 95 1904 1904? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan en het slaan van olie, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Albert Harms van der Heide, Leek (1852)
omwentelingen
eigendomshistorie

De Stichting het Drentse Landschap is eigenaar sinds 12 mei 2016. Daarvoor was dit de gemeente Noordenveld (die deze molen overnam van de toenmalige gemeente Roden). Die laatste was eigenaar sinds 1970.

geschiedenis

De koren- en oliemolen Woldzigt is in 1852 gesticht door de landbouwers S.J. Datema en E.F. Aukema. In 1902 werd de molen verkocht aan Jan Rietema te Leens, die hem tot 1919 exploiteerde, toen hij vertrok naar de oliemolen te Tjamsweer bij Appingedam. De molen werd daarna eigendom van de coöperatieve olieslagerij en korenmalerij Woldzigt G.A., die per 1 mei 1919 de molen in bedrijf bracht met de meesterknecht van Rietema, Jan Faber, als molenaar. Deze werkte van 1912 tot zijn overlijden in 1946 op de molen.
In 1945 werd de Coöperatieve Zuivelfabriek Roden-Zevenhuizen eigenaresse. Zij stichtte hier voor haar leden een depot voor veevoeder en kunstmest. Mulder was toen Frederik van der Velde, die al vanaf 1925 op de Woldzigt werkte. Na Fabers overlijden zette hij het werk voort als bedrijfsleider tot 31 oktober 1961.

Rond 1902 was in de molen een Deutz-petroleummotor als hulpkracht geïnstalleerd voor de oliemolen. In 1906 werd deze vervangen door een stoommachine. De graanmalerij bleef op windkracht aangewezen. In 1919, toen de molen in handen kwam van de coöperatie kwam, is de stoommachine weer verwijderd.
Nadat in 1941 het olieslaan was opgehouden, werd met de windmolen nog tot 1951 geregeld graan gemalen. Daarbij was een aanzienlijke dagproductie van 5600 kg. geen uitzondering. 

De molen werd in 1970 eigendom van de toenmalige gemeente Roden, die hem in meteen in bruikleen gaf aan de "Stichting olie- en korenmolen Woldzigt te Roderwolde". In mei 2016 droeg de gemeente Noordenveld deze molen, met nog twee andere molens binnen die gemeente, over aan de Stichting het Drenthse Landschap.

In 1971 werd begonnen met een dringend noodzakelijke restauratie van de molen. Zo werden de stelling en het wiekenkruis vernieuwd. In 1976 was niet alleen de molen, maar ook het gehele molencomplex gerestaureerd.
De molen is volledig bedrijfsvaardig. Naast het koppel kantstenen en de twee steenkoppels (waarvan één met onderaandrijving), heeft de molen ook een voor- en naslag. Opmerkelijk is het tweede naslagblok (al zeer lang buiten gebruik). Dat was geïnstalleerd om de productie van de voorslag bij te houden, want de bulen van de naslag zijn twee keer zo klein als die van de voorslag. Het wiel dat voorheen de tweede, kleine, wentelas aandreef wordt nu via riemen door elektromotor aangedreven. 
Onder de molen bevinden zich enige zeer grote oliekelders.

In één van de zijvleugels bevindt zich het Nederlands Graanmuseum, waarin allerlei zaken zijn ondergebracht, die betrekking hebben op de teelt van granen en oliehoudende zaden, zowel in vroegere als tegenwoordige tijden.

In tegenstelling tot de Zaanstreek, ziet men in het noorden en oosten van Nederland oliemolens meestal uitgevoerd als gecombineerd bedrijf. Het olieslaan was campagnewerk van september tot mei. In mei gaan de koeien weer in de wei en was er geen afzet meer voor de lijnkoeken. Het graanmalen ging uiteraard het hele jaar door.
Vroeger werden hoofdzakelijk lijn-, kool- en raapzaad verwerkt. Lijnzaad leverde lijnolie voor het schildersbedrijf en lijnkoeken voor het vee, terwijl kool- en raapzaad resp. voor consumptie en lampolie werden gebruikt.

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen heeft de naam "Woldzigt" al vanaf de bouw.

foto's

foto's