Molen Hazewind, Gieten

Gieten, Drenthe
b

korte karakteristiek

naam
Hazewind
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1949
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Eexterweg 2A
9461 BD Gieten
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
04420
oude dbnr.
B12
Meest recente aanpassing
| Algehele revisie gegevens
media-bestand
Molen 04420 Hazewind (Gieten)
Wouter Bakker (30-7-2020)

locatie

plaats
Gieten
gemeente
Aa en Hunze, Drenthe
kadastrale aanduiding
Gemeente Gieten, sectie E, nr. 3872
geo positie
X: 247295, Y: 558617
N: 53.00659, O: 6.76225
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Groot maar wordt verminderd door bomen in de omgeving

contact en bezoek

bezoek/postadres
Eexterweg 2A
9461 BD Gieten
molenaar
Jeroen Hogenelst / Heribert Delicaat / Anne Hulst / Hero Bruinsma
telefoon
0592-399639
e-mail

social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 10.00 - 16.00 uur en als de molen draait.
Actuele openingstijden ook via de website van Aa-en Hunzemolens.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Hazewind via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Grenen achtkant, gedekt met riet, op gemetselde onderbouw
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 17der blauwe stenen (Z); één koppel 16der kunststenen (N); pelsteen (pelspil en -blik ontbreken); sleepluiwerk (op spoorwielvelg); elektrisch luiwerk; mengketel. Op de begane grond één koppel kunststenen op motoraandrijving; op deze motoraandrijving tevens een elevator/jacobsladder en een koekenbreker.

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met het opschrift "Hazewind".

In het rietdek is sinds 2016 het jaartal '1833' gebeeldhouwd.
(Hierdoor kwam het kenmerkende jaartal '1833", bestaande uit zinken cijfers op het rietdek, te vervallen. Die oude cijfers worden nu los in de molen bewaard).

 

 

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Voeghoutenkruiwerk; kruilier
vlucht
22,00 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met duim; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 65 kammen
Bonkelaar 35 kammen
Spoorwiel 86 kammen
Beide steenschijflopen 25 staven
Overbrengingsverhouding: 1 : 6,39

hoogte
van de stelling: 9,50 m.
wiekvorm
Systeem Fauël met automatische remkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 94, Vaags
Vaags
✉︎ 94 binnen 2003 2004 binnen aanw. 22,00
Vaags ✉︎ 95 buiten 2003 2004 buiten aanw. 22,00
Buurma ✉︎ 7 binnen 1964? 1965 binnen 2003 22,00
Buurma ✉︎ 8 buiten 1964? 1965 buiten 2003 22,00
Wieringa ✉︎ g.n. buiten ? ? buiten 1964 22,60
Wieringa (imitatie) ✉︎ g.n. binnen ? ? binnen 1964 22,60
wiekverbeteringen

Van 1949 af is deze molen voorzien geweest van halve verdekkering (stroomlijn aan de achterzijde, Oud-Hollands aan de voorzijde). Na het doorboren van de bovenas in 1965 is dit systeem waarschijnlijk vernieuwd en toen ook voorzien van bedienbare neusremkleppen. 
In 1991 is dit gewijzigd in Oud-Hollands (met zeilen) waarbij de remkleppen zijn weggelaten (en de bediening daarvan dus kwam te vervallen).
Bij het vernieuwen van de roeden in 2004 is gekozen voor het systeem Fauël (fokwieken) met automatische remkleppen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1450, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1450 1895 1895 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Fa. Roemeling & Hassing, Scheemda (1949)
omwentelingen
geschiedenis

In 1832 nam Bernier Lucas Homan het initiatief een molen in Gieten te laten bouwen. Het gemeentebestuur had geen bezwaar tegen de plaats waar Homan de molen dacht te bouwen omdat de molen 22 Ellen van den publieke weg verwijderd (was), zodat de daarstelling van het trafiek in genen deele voor de publieke passage hinderlijk, nadelig of gevaarlijk is. In 1833 werd de molen in gebruik genomen.

Tot 1947 bleef de molen in bezit van de familie Homan. In dat jaar werd de molen door mulder E. Greving voor ƒ 4000,-- overgenomen. Greving nam met deze aankoop best wel risico's want hij moest om te beginnen flink investeren: sinds 1936 stond de molen zonder stelling en ook vertoonde het rietdek een paar grote gaten. 
In 1949 volgde dan een zeer forse opknapbeurt: een nieuwe stelling maar daarnaast ook een geheel nieuw rietdek. De windkracht werd daarna ook benut. Geheel probleemloos ging dit niet: de nieuwe halve verdekkering maakte de molen nogal hollerig, wat voor het malen van graan natuurlijk geen goede zaak is. 

In 1964 sloot eigenaar E. Greving een overeenkomst met de gemeente, krachtens welke de gemeente de onderhoudskosten van de molen op zich zou nemen. De toenmalige gemeente Gieten poogde al lange tijd de molen te kopen, maar het onderhandelen ging moeizaam.
In 1964 volgde een nieuwe herstelbeurt, waarbij onder meer nieuwe roeden werden gestoken. Dat was ook nodig, want tijdens een novemberstorm in 1963 was de binnenroede gebroken. 
De bovenas werd in april 1965 doorboord door de bekende, inmiddels in ruste zijnde, molenmaker Harm Wiertsema. De halve verdekkering kreeg hierna ook neusremkleppen; de hollerigheid zal daarmee wel beteugeld zijn geworden. 

Na een volgende ronde van stilstand en verval volgde in 1982 opnieuw restauratie. Onder andere werden stelling, vloeren, lange en korte spruit vernieuwd en werd de binnenzijde van de muren gestucadoord. Nadien zou de molen sporadisch draaien, tot in 1988 de eerste vrijwillig molenaar hier begon.
Tot rond 2000 werd de molen gebruikt als opslagruimte voor de dierenspeciaalzaak van eigenaar W. Greving, totdat deze zijn winkelpand aan de Eexterweg uitbreidde.

Bij de zeer zware storm van 25 januari 1990 brak het schouderstuk van de vang en ging de molen ervandoor. Gelukkig ontbraken de remkleppen reeds en ook was de molen wanwichtig. Vader en zoon Greving zagen, geholpen door enige bewoners van Gieten kans, een roe tegen te houden. 

In 2003 kreeg de molen nieuwe roeden en in 2014 begon men wederom met een ingrijpende restauratie en wel aan het achtkant: in 1949 had de molen weliswaar een nieuw rietdek gekregen, maar het achtkant daaronder, dat daarvoor geruime tijd in weer en wind had gestaan, was op sommige plaatsen sterk aangetast en toen alleen provisorisch hersteld. Dus nu was het achtkant zelf aan de beurt. Na uitvoerig herstel kwam er, niet verwonderlijk, weer een geheel nieuw rietdek.

aanvullingen

toelichting naam

De molen kreeg de naam "Hazewind" bij het gereedkomen van de restauratie van 1965. Er was daartoe een prijsvraag uitgeschreven. Vóór die tijd had deze molen geen naam.

literatuur

Nico van de Broek, "De molen van Gieten: meer dan malen op de wind", in: Molenwereld 191 (2015), pp. 144 - 151.
Nico van de Broek, "De molen van Gieten: meer dan malen op de wind", in: Molenwereld 199 (2016), pp. 36 - 38.
H.J. Versfelt en H. Wilms, “De Hazewind, de molen van Gieten”, 1996
Jan Hartlief, “Molenaar W.O.J. Greving en korenmolen Hazewind”, in: Ons Erfdeel (december 2018), pp. 3 - 11

trivia

De in 1957 geïnstalleerde mengketel is afkomstig uit de molen van Grijpskerk (die toen gedeeltelijk uitgesloopt werd). In Gieten is de mengketel evenwel nooit gebruikt: er moest simpelweg één aanwezig zijn volgens toenmalige wetgeving.

foto's

foto's