Molen Foreest Waal / Kleine Waal of Weel bij Hoorn, Hoorn

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1723

, daarna meermaals herbouwd

verdwenen

1964

verplaatst

verplaatst naar

Molendatabase.net dbnr. 1731

geschiedenis

Ten westen van de sloot lag de Foreest Waal, vermoedelijk zo genoemd omdat de familie Van Foreest eigenaar was. Deze waal staat aangegeven op de kaart van Oostwoudt uit 1723, en werd ook wel de Kleine Waal genoemd.
In de verponding van 1733 staat genoteerd: “een watermolentje van geen dienst als om het waaltje van jonkh. Nanning van Foreest droogh te houden”.
Bron: "Archeologisch bureauonderzoek en advies voor de inpassing van de weg tussen de Provinciale weg en De Weel", C.P. Schrickx en M.H. Bartels, Gemeente Hoorn, Bureau Erfgoed, Archeologie, 2011.
----

Dit waaltje, op oude kaarten Foreestwaal genoemd, bestond eenvoudig uit twee stukjes land, ter grootte van bijna 2 ha, waarop door de eigenaar een watermolentje was geplaatst.
Bron: "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", Mr. G. de Vries Azn., 1864.

Op de kadasterkaart 1811-1832 staan de beide omkade kavels en het "watermolentje onbewoond" heel duidelijk aangegeven.

Het gebied rondom het poldertje, tussen de Groote Waal, de Berkhouterweg, de sloot langs het Keern en de Dijksloot, werd Kleine Waalpolder genoemd. Maar het maakte deel uit van de Westerkogge.
----

Dit molentje gebouwd omstreeks de eeuwwisseling op een uit gele steentjes bestaand fundament van een vorig exemplaar - "stond op sparrenhout" en zorgde voor de bemaling van "het poldertje". Een twee hectare groot stuk land dat in die tijd eigendom was van de familie Demmendaal.
Tijdens een vliegende storm in het najaar van 1934 sloegen de wieken op hol en werd het molentje geheel tot wrakhout geblazen.
Pachter Jan de Boer bouwde ten behoeve van het zo laag gelegen poldertje een nieuw weidemolentje. Dat werd - nu op eiken palen met de verdere opbouw van vurenhout - al in 1935 op het dijkje geplaatst.

Het kon op de plas tussen de Westerdijk en het Weeltje puur zo spoken, maar ook het bijhouden van "hun" weidemolentje was een der taken. Hoe vaak zullen de zoons Cornelis, Jan en Piet vader De Boer niet hebben horen roepen: "Zet het molentje eens stil, het gaat veels te hard".

In tegenstelling tot het eerste aanbrengertje dat zeil repen op de wieken had, werkte het tweede molentje met schotjes op de wieken, namelijk één, twee of geen. Ten gevolge van een tekort aan onderhoud woei ook dit weidemolentje tijdens een storm in 1955 total-loss.

Een jaar later werd met steun van de vereniging "0ud-Hoorn" en de Commissie voor Landelijk Schoon van het Historisch Genootschap Oud West-Friesland door de firma Wouter Rem uit Wormer het derde molentje opgetrokken, te weten een zogenoemd veldmolentje.
Het molentje functioneerde , maar daarmee was dan ook alles gezegd. Een fraai exemplaar is het nimmer geweest, het zag er wat kinderlijk uit en Cornelis Jacob had dan ook aan de heren Rem gevraagd of zij geen ander molentje hadden ...

Fase 1 woningbouw Grote Waal stond op papier, met als eerste gevolg dat het Weeltje e.o. werd opgespoten en bouwrijp gemaakt. In 1964 werden de boerderij en opstellen gesloopt. Het molentje werd afgebroken maar vervolgens ten dele weer herplaatst, nu echter op een voor haar wezensvreemde plaats, te weten de dierenweide van het Julianapark.

Bronnen:
- "Van 't Weeltje en haar weidemolentje", art. door K. Korpershoek Jr. in Kwartaalblad Oud-Hoorn, 1980 nr. 2.
- WFON 1984 bundel 51, nummer 44, pag. 110.

En in 1985 werd het molentje daarvandaan verplaatst naar Schellinkhout.