Molen De Zwaan (3e), Dordrecht

Dordrecht, Zuid-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Zwaan (3e)
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
zaagmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
03940 j
oude dbnr.
V2344
Meest recente aanpassing
| Algehele revisie gegevens
media-bestand
Molen 03940 j De Zwaan (3e) (Dordrecht)
uitsnede foto

locatie

plaats
Dordrecht
plaatsaanduiding
Weeskinderendijk noordoosthoek, aan het Papegat
gemeente
Dordrecht, Zuid-Holland
plaats(en) voorheen
Dubbeldam
streek
Eiland van Dordrecht
kadastrale aanduiding 1811-1832
Dubbeldam A (1) 72 Nicolaas Hooglander, houtkoper
geo positie
X: 104495, Y: 424625
N: 51.80797, O: 4.65488

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
zeskante bovenkruier op vierkante onderbouw
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
herbouwd
verdwenen
verbrand
geschiedenis

Jan de Heere liet in 1783 de paltrokmolen vervangen door een zeskante zaagmolen, omdat de paltrokmolen in een slechte staat verkeerde.

In 1796 verkocht hij de zeskante molen aan Jacob Vriesendorp.

Opregte Haarlemsche Courant, 5 juli 1823:
"PUBLIEKE VRIJWILLIGE VERKOOPING
Een uitmuntende hechte, sterke, en voor alle winden welgelegen, en volkomen goed onderhouden groote ZESKANTE WIND-HOUTZAAGMOLEN, genaamd DE ZWAAN, met deszelfs Molenaars en Knechtswoningen, Lootzen en andere Bergplaatsen van Hout, Balkgat, Losse en Vaste Gereedschappe; staande en gelegen onder de Gemeente van Dubbeldam, bij de Stad Dordrecht, aan den Zeedijk, om het Papengat, get. No. 40."
De molen kwam d.m.v. deze openbare verkoop in handen van Nicolaas Hooglander. Tegelijkertijd werden molen De Jager en de grond met de fundamenten van molen Het Hart verkocht.

Nico Hooglander overleed in 1833, waarna zijn weduwe tot 1835 de molen beheerde.

Pieter Gips, scheepsbouwmeester, kocht in 1846 de molen.

Dordrechtsche Courant, 1 dec. 1859:
"Openbare Verkooping.
Ten overstaan van den Notaris Schult van Haegen, in het Koffijhuis van Zalm, te Dordrecht, bij Veiling op Woensdag 21 December en bij Afslag op Woensdag 28 December 1859, beiden 's voormiddags 11 1/2 ure, van een' kapitalen en zeer gunstig gelegen Achtkanten WIND-HOUT - ZAAGMOLEN , genaamd DF ZWAAN, in den jare 1833 geheel nieuw opgebouwd, met daartoe behoorend ruim en goed onderhouden MOLENAARSHUIS, ERF, fraaijen TUIN, HOUTLOOTS en ERF, BINNEN- en BUITEN-BALK- GAT, enz., alles staande en gelegen bij elkander, even buiten Dordrecht, aan den Noordendijk, op de Merwede, geteekend MW 80 en 79,—met de losse en vaste GEREEDSCHAPPEN tot voormelden Molen behoorende."

Schager Courant, 22 sept. 1889:
"Vrijdagavond woedde boven Dordrecht een hevig onweder. Te ongeveer half negen sloeg de bliksem in den houtzaagmolen De Zwaan aan den Weeskinderendijk toebehoorende aan den heer Gips aldaar.
Ofschoon verscheidene handbrandspuiten en ook de drijvende stoombrandspuit zich spoedig ter plaatse bevonden was aan blusschen niet te denken. Te half tien reeds waren de molen en de belendende houtloodsen bijna uitgebrand en stortte hetgeen nog van het gevaarte overeind stond ineen. De brand woedt nog voort maar wordt door de brandweer beperkt."

Bronnen o.a. :
- Bijdragen en Mededelingen van het Ned. Openluchtmuseum 1983 no. 1, pag. 22. Coll. Henk van der Kaay.
- Jaarboek 2008 'Draaiende wieken, stappende paarden'.
- Eric Zwijnenberg, 12 mei 2007.

aanvullingen

trivia

Dubbeldam was een dorp op het Eiland van Dordrecht, is per 1 juli 1970 toegevoegd aan de gemeente Dordrecht en maakt sindsdien als wijk deel uit van deze stad.

De bouw van de spoorbrug over de Oude Maas, die werd begonnen in 1866, betekende het begin van het doorbreken van het isolement van de stad. Vooral de toenmalige secretaris van de Kamer van Koophandel mr. J.P. Bredius had zich voor de aanleg ingezet.
-----

Panorama op Dordt, rond 1880 (coll. Paul van den Berg):
- (in de verte) TBN 06675 T, dbnr. 1633, De Eikenboom, gesloopt 1884
- (dichterbij) TBN 03940 K, dbnr. 3075, Willem de Eerste, gesloopt 1885
- (in de verte) TBN 03940 Y, dbnr. 1614, De Treurwilg, gesloopt 1890
- (achter de fabrieksschoorsteen) TBN 12035, dbnr. 917, De Kleine Noordsche Boer, gesloopt 1895
- (voor de kerk) TBN 03940 J, dbnr. 2344, De Zwaan, verbrand 1889
- (vooraan) TBN 03940 H, dbnr. 2343, Het Anker, gesloopt 1887
- (rechts) TBN 03940 I, dbnr. 1612, De Ruiter, verbrand 1900
Links van Het Anker waren in dit tafereel vroeger ook nog te zien de hier reeds verdwenen De Kapraven (gesloopt 1870, vandaar dat de foto van rond 1880 moet zijn) en De Leeuw (verstoomd 1868); links daarvan staan buiten beeld de Oude Manhuis (gesloopt 1886) en De Vlasbloem (gesloopt 1918). Links van Willem de Eerste staat buiten beeld De Pelikaan (gesloopt 1928); verder weg staat links buiten beeld De Zeelt (gesloopt 1922).
Lolke Rang, 26 juni 2021.