Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Op afspraak
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Vanaf De Rosmolen totaan de uitstroming in de Maas vormt de Oostrumse Beek het mooiste beekdal in Noord-Limburg. In dit gebied lagen op de beek twee watermolens, waarvan de bekendste deze molen is. De andere was de Oostrumse of Campsmolen, die in 1917 als watermolen werd stilgelegd.
Vroeger lag De Rosmolen eenzaam in het bos bij een boerderij van het Frankische type, thans is het een toeristische trekpleister. Zowel molen als boerderij behoren tot een zeer groot landgoed, dat zich ver buiten het dorp Geysteren uitstrekte, waar bijna twee eeuwen lang de eigenaren op het kasteel woonden. Door zijn merkwaardige tentdak, dat vroeger met stro was gedekt, was de Rosmolen de meest pittoreske watermolen van Limburg. Het was ook de kleinste vrijstaande watermolen in de provincie.
Evenals de Oostrumse molen was de rosmolen een wintermolen, die doorgaans alleen van oktober tot april kon malen, als de wateraanvoer voldoende was. De molen had één koppel blauwe Duitse stenen met een middellijn van 1,45 m, een maat gelegen tussen een 16der en 17der steen, dat op een zware eikenhouten steenbedding lag, die tevens de opslagzolder vormde. Het rondsel op de steenspil werd rechtstreeks door het grote aswiel aangedreven. Het bij de molen liggende koppel stenen heeft een groot aantal smalle kerven en werd veel gebruikt voor het malen van rogge. Het onderslagrad had een middellijn van 5,40 m. en een breedte van 0,60 m. De waterwerken waren geheel van hout. Naast de maalsluis, die met een haal werd bediend, bevonden zich twee lossluizen.
In 1928 werd de molen stilgelegd. In dat jaar kocht de gemeente Venray het waterrecht van Joseph, baron de Weichs de Wenne, af om in dat deel van de beek, die met acht andere beken de afwatering van de Peel verzorgde, de waterhuishouding te kunnen verbeteren. Het gebint met de sluizen werd afgebroken. Het waterrad kon blijven hangen omdat de doortocht naast het rad groot genoeg was. Om te voorkomen dat het rad kon gaan draaien werden de onderste schoepen afgezaagd.
Laatste molenaar-pachter was Frans Derkx. Hij volgde zijn vader op, eveneens Frans genaamd, die in 1896 op de molen kwam en evenals zijn voorvaderen daar molenaar was.
De Tweede Wereldoorlog ging ook niet aan deze fraai gelegen molen voorbij: in november 1944 werd het houten bruggetje over de beek door de Duitsers opgeblazen. Bij de explosie liep ook het molengebouw op de linkerbeekoever aanzienlijke schade op. Brug en molengebouw werden hersteld, maar het zou nog bijna dertig jaar duren voordat het waterrad werd vervangen. Begin jaren '70 werd een nieuw rad met as vervaardigd door deelnemers aan de A.N.W.B.-Landgoedkampen. In 1975 werd het aangebracht.
In 2000 werd de molen weer maalvaardig gemaakt en is sindsdien gemiddeld eens in de week in bedrijf voor het malen van graan.
De Rosmolen is, al doet de naam anders vermoeden, geen rosmolen en dat ook nooit geweest. Het gebied waar de watermolen staat werd vroeger "Aan de Rosmolen" genoemd, aangezien zich in de nabijheid een boerderij bevond die (inderdaad) een rosmolen bezat. Deze boerderij verbrandde reeds in 1863 maar de naam bleef.
