Molen (standerdmolen), IJzendoorn

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1750

verdwenen

1927

verbrand

voorganger

IJzendoorn ((wind- en ros-korenmolen))

geschiedenis

Uit de rekeningen van ambtman Herman van Wye uit 1391 weten we dat IJzendoorn toen al zijn eigen molen had. Waarschijnlijk stond hij er al een tijdje, want reeds in 1350 gaf hertog Reinald aan Willem van Isendoorn toestemming een wind- en rosmolen te plaatsen in zijn dorp.
Het zgn. “recht van de wind” werd de inwoners van Echteld in diezelfde acte ontzegd, zodat die ook in IJzendoorn hun graan moesten laten malen.
In de roerige jaren na 1490 werd de molen in IJzendoorn “door de vijand” in brand gestoken en kon voorlopig niet worden herbouwd. De heer van Echteld liet nu een eigen molen plaatsen op zijn grondgebied.
Toen de molen in IJzendoorn herbouwd was, werd het recht van de wind inzet van een ruzie tussen de heren van IJzendoorn en Echteld, die in 1551 werd uitgevochten voor het Hof te Arnhem.
Behalve de hierboven genoemde stukken is er over de molen weinig bekend. In de 17e eeuw hadden Joffer Heilwig Vijgh, weduwe Pieck, en Diederick van Stepraedt, weduwnaar van Sophia van Isendoorn, ieder een “aenpart” in de windmolen met zijn toebehoren.
De oude standaardmolen te IJzendoorn, die stond aan de Broekdijk, hoek Molensteeg, brandde in 1927 af en werd niet meer opgebouwd.

Bron: Frank IJzendoorn http://de-wit.net/ijzendoorn/Inleiding.htm.
Peter de Vries, 17 juli 2009.
-----

... Omstreeks 1750 was Jan van Heun eigenaar. Of hij ook de molenaar was, is onbekend. Het perceel, waarop de molen stond, werd toen aldus beschreven: "Wintcoornmolen, molenaarshuijs, berg ende schuuren, duijfhuijs, hof en een boomgaart ten westen aan den Molenwerf gelegen groot 2 hont."
Dit perdeel werd begrensd ten noorden door de Broekdijk, ten oosten door de Molensteeg, ten zuiden door de Vicarije van IJzendoorn en ten westen door het land van de heer van Kannenberg.
Gerrit de Haas erfde in 1763, als neef van Jan van Heun, de molen in 1764 en verkocht deze door aan Frederik Hendrik, baron van Wassenaar, heer van Echteld, die de molen op zijn beurt op 30 april 1766 verkocht aan Jellis van Oort en zijn vrouw Geertrui de Kleijn uit Maurik. Jellis is afkomstig uit een molenaarsfamilie uit Heerewaarden.
Zoon Johannes van Oort verkrijgt uit het magescheid van zijn vader de korenmolen met toebehoren.
Dan vermelden de bekende bronnen niets meer omtrent de molen tot omstreeks 1850 Formijn Augustinus, geboren te Ophemert uit een molenaarsgeslacht afkomstig, genoemd wordt als eigenaar en molenaar van de molen van IJzendoorn. Formijn is getrouwd met Willemiena Teijnck, dochter van Wilhelmina van Oort, die op haar beurt weer een dochter is van eerder genoemde Johannes van Oort, molenaar van deze molen in IJzendoorn.
De zoon van Formijn, Jan Augustinus, volgt hem op. In 1927 is de korenmolen door brand verwoest en niet meer herbouwd.
De korenmolen van IJzendoorn was van het type standerdmolen en leek veel op die van Alphen aan de Maas, welke molen uitvoerig wordt beschreven in het Gelders Molenboek. Alleen de onderbouw was open en werd dus niet als berging gebruikt.

Bron: "Echteld een dijk van een gemeente" en uit genealogisch onderzoek.
Mw. Nelètha van Oort, 15 juli 2009.