Bemalen van de Groote Veenpolder, thans op vrijwillige basis. Te Koop
Houten vijzel Ø 1,35 m.
Woning in de molen
Eenvoudige baard, wit geverfd, met de opschriften 'Anno 1855' en daaronder 'Riet - vink'
Bovenwiel 61 kammen
Bovenbonkelaar 31 kammen, steek 10,0 cm.
Onderwiel 43 kammen
Vijzelwiel 41 kammen, steek 10,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 2,06
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vaags | ✉︎ | 446 | buiten | 2018 | 2019 | buiten | aanw. | 20,20 |
| Vaags | ✉︎ | 447 | binnen | 2018 | 2019 | binnen | aanw. | 20,04 |
| Vaags | ✉︎ | 203 | binnen | 2009 | 2009 | binnen | 2019 | 20,04 |
| Vaags | ✉︎ | 202 | buiten | 2009 | 2009 | buiten | 2019 | 20,20 |
| Pot | ✉︎ | 1276 | binnen | 1881 | 1881? | binnen | 2008 | 20,10 |
| Pot | ✉︎ | 1277 | buiten | 1881 | 1881? | buiten | 2008 | 20,10 |
Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Enthoven & Co, L.I. | ✉︎ | 555 | 1870 | 1870? | aanw. |
Bemalen van de Groote Veenpolder, thans op vrijwillige basis. Te Koop
Sinds 20-09-2018 is de Stichting De Rietvink eigenaar. Daarvoor waren dat sinds 2008 Rolf en Lia van der Mark.
De eerste van de zes grote molens, die op de begroting ter voltooiing van de Veenpolder voorkomen, is Molen No. 1 bij de Scheenesluis te Nijetrijne, recht voor de Helomavaart. Op 17 april 1855 wordt een opzichter bij de bouw van de molens benoemd. Men vond één opzichter voldoende, omdat de aannemer slechts met één molen begint.
De traktementen van de molenaars worden op 23 oktober 1855 vastgesteld, de molenaar bij de Scheenesluis verdient ƒ 4,-- per week plus vrij wonen in de molen en hij wordt tevens sluiswachter.
De molen is intussen klaar en als eerste molenaar wordt op 26 november 1855 Rommert Koenders Dijkstra benoemd zonder de post van sluiswachter voor ƒ 3,-- per week. Op 26 november wordt hij ontslagen en wordt Rommert Bouwes Oosten benoemd.
Op de bestuursvergadering van 22 december 1857 wordt medegedeeld, dat volgens een bericht in de krant molenaars van de Sint Johannisgaaster Veenpolder ƒ 100,-- per jaar verdienen plus vrij wonen. De Grote Veenpolder betaalt dus veel te veel. Besloten wordt dan ook de beloning van de molenaars terug te brengen naar ƒ 100,-- per jaar plus vrij wonen en een stukje land, ingaande 12 mei 1858. Rommert Bouwes Oosten gaat hiermee niet akkoord en neemt ontslag. Als derde molenaar wordt op 23 februari 1858 Gerben Minnes de Hoop benoemd.
Op 6 december 1862 komt het polderbestuur bijeen, omdat de molenaar is overleden. Zijn zoon, Minne Gerbens de Hoop, vraagt het bestuur om de functie van de vader over te mogen nemen, die hij na het overlijden van zijn vader zolang heeft vervuld. Het bestuur is daarmee akkoord en hij wordt dus de vierde molenaar.
Op 28 maart 1864 wordt als vijfde molenaar Foppe Fritskes Hepkema benoemd. Op 14 maart 1896 vraagt Hepkema schriftelijk ontslag aan, per 12 mei van dat jaar. Dit ontslag wordt verleend en per 12 mei 1896 wordt als zesde molenaar benoemd Jacob Konings.
Na 35 jaar trouwe dienst als molenaar draagt Jacob Konings in 1931 zijn taak over aan zijn zoon Albert. Deze is nog 33 jaar molenaar, waarna de molen in 1964 buiten bedrijf komt en wordt verkocht aan een particulier.
Vanaf 1964 sleet de molen zijn dagen als recreatiewoning. Voor de molen zelf betekende dit: geen beweging en vrijwel geen onderhoud meer. Verder groeide de directe omgeving nagenoeg dicht, zodat de molen tenslotte vrijwel niet meer te zien was. Na ruim 40 jaar was de staat van onderhoud dan ook zonder meer treurig.
In 2008 werd de vervallen molen te koop aangeboden en viel vervolgens in goede handen: Rolf en Lia van der Mark hadden grootse plannen en kregen hiervoor steun, niet alleen ter plaatse en ook van provincie en monumenteninstanties.
In december 2008 werd begonnen met een ingrijpende restauratie. Eerst werden beide roeden gestreken; het bleek om Potroeden uit 1881 te gaan. Vanaf de zomer van 2009 werd volop aan deze molen gewerkt.
Alles ging geheel op de ouderwetse manier, omdat deze molen onbereikbaar was voor groot modern hijsmaterieel. Molenmakers en vele vrijwilligers hebben bepaald niet stilgezeten. Vernieuwd werden voeghouten, staart en wiekenkruis en vijzel, alsmede het gehele rietdek.
Minstens zo belangrijk was het opschonen van de omgeving: er werden honderden bomen en struiken gerooid om deze molen weer 'in beeld' te krijgen.
In juni 2010 maalde deze molen voor het eerst sinds 1964 weer water uit de polder. Sindsdien is er veelvuldig gedraaid en gemalen en werd deze molen het centrum van allerlei activiteiten.
Evenwel kwam hieraan onverwacht een einde: op 3 oktober 2014 zetten de eigenaren de molen te koop. Helaas: een serieuze koper kwam bepaald niet meteen. Bijna vier jaren verstreken, voordat in de nazomer van 2018 de molen inderdaad verkocht werd en wel aan een stichting, speciaal hiervoor opgericht.
Op zich was dit een goede ontwikkeling, maar tot nieuwe activiteit leidde dit vooralsnog niet. Oorzaak waren dit keer de gedeelde roeden, iets waarmee ruim 40 andere molens mee te maken hadden gekregen.
In april 2019 zijn de gedeelde roeden vervangen door nieuwe uit één stuk en is nog divers schilderwerk verricht: de molen staat er weer prachtig bij en kan ook malen.
In de zomer van 2023 staat deze molen te koop, wat hier wil zeggen: men koopt de naastgelegen waterwoning en krijgt de molen 'op de koop toe'.
De naam "De Rietvink" is pas gegeven toen de molen al buiten bedrijf was en verkocht voor recreatiedoeleinden. Vanouds was deze molen betiteld als de "Nr. 1".
Rolf en Lia van der Mark, De Rietvink gered. Restauratieverslag van een verweesde molen & realisatie van een droom. Leeuwarden 2010.
Lukas Vandael (21-04-2024)
Lukas Vandael (21-04-2024)
Lukas Vandael (21-04-2024)