Molen Polder Arkemheen, Hertog Reijnout (2e), Nijkerk

Nijkerk, Gelderland
v

korte karakteristiek

naam
Polder Arkemheen, Hertog Reijnout (2e)
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
03505 w
oude dbnr.
V207
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 03505 w Polder Arkemheen, Hertog Reijnout (2e) (Nijkerk)

Foto P.Grund, opname april 1981

locatie

plaats
Nijkerk
plaatsaanduiding
Zeedijk 5
gemeente
Nijkerk, Gelderland
streek
Veluwe
geo positie
X: 158417, Y: 473608
N: 52.25051, O: 5.43724

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
inrichting

vijzel

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
herbouwd
verdwenen
afgebroken
geschiedenis

De eerste aanbeveling voor een windpoldermolen dateert uit 1820, want de problemen met de waterhuishouding werden steeds groter, en er verschenen verschillende rapporten. Pas op 19 Oktober 1861 vergaderde het toenmalig polderbestuur over verbetering van de waterlozing, maar toen bleek er grote onenigheid te bestaan over het plaatsen van een windmolen of een stoomgemaal. Tijdens de jaarlijkse geërfdenvergadering op 2 April 1862 werd besloten tot de bouw van een windvijzelmolen. Een belangrijk argument was dat een windmolen veel goedkoper was dan een stoomgemaal. Op aanbeveling van de ontwerper van de windmolen A.J. Brevet werd echter een schepradmolen gebouwd (zie bouwtekening, Tenbruggencatenummer 03505 x).

Op 24 juli 1862 werd door de dijkgraaf en de heemraden besloten dat er ook nog een windvijzelmolen moest komen. Op 17 juni 1863 werd de eerste steen gelegd door Frans van der Straten van Thielen, een oud-officier van de Koninklijke Marechaussee. Als eerbetoon 'aan wien de polder den tegenwoordigen bloei en welvaart heeft te danken', kreeg de molen de naam van de 14e-eeuwse verlener van het dijkrecht, Hertog Reijnout. De molen werd gebouwd door de Deventer molenbouwer W.F. Looman.

Op 18 juni 1864 schreef een kennelijk tevreden Brevet (de maker van de bouwtekening) dat "de molen van een zoodanig vermogen is gebleken te zijn, dat gerekend kan worden, dat hij aan de verwachting kan beantwoorden." C. Westerhoud werd molenaar op de Hertog Reijnout.

Op 9 juli 1870/1874 sloeg de bliksem in de kap van de Hertog Reijnout, en het bovenstuk brandde geheel uit. De molen was verzekerd bij de brandwaarborgmaatschappij die ƒ 14.517,65 uitkeerde voor herbouw.
NB. In het boek Gelderse Molens staat het jaartal 1874 vermeld, wanneer de brand plaats vond.

Toch zorgden enkele natte jaren ervoor dat er onvrede ontstond over het functioneren van de molen. In 1881/82 werd het stoomgemaal gebouwd, waarna de functie van de molen verviel. De molenromp diende daarna als woning voor de stoker, later (wanneer?) werd het restant vervangen door een grotere achtkante dubbele woning.

Maar ook stoom blijkt vergankelijk, want op 7 mei 1983 nam het huidige elektrische gemaal de taak van het stoomgemaal over. Het stoomgemaal is van 1883 tot 1983 in werking geweest. Op bijzondere dagen is dit stoomgemaal nog wel in werking te zien. Zie hiervoor de website van het stoomgemaal.

nog waarneembaar

Achtkante woning op de plek van de vm. molen.

aanvullingen

trivia

Januari 2005:
De woning stond te koop voor € 695.000. De Stichting Stoomgemaal Hertog Reijnout wilde de woning graag aankopen, maar beschikte helaas niet over de benodigde financiële middelen.

foto's

foto's