Molen Pelmolen, Terneuzen

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1808

verdwenen

1900

voorganger

Terneuzen (Pelmolen (voorganger))

geschiedenis

In 1817 kreeg pelmolenaar Dirk van den Berge Jz. , kleinzoon van de stichter, toestemming om zijn molen op de stadswal af te breken en daarvoor een stenen ronde stelling molen in de plaats te zetten. De molen mocht alleen gebouwd worden op voorwaarde dat, krachtens octrooi van 1776 aan de oprichter verleend, er niets anders mocht worden gebroken of gepeld dan alleen gerst. De Stadskorenwindmolen mocht geen nadeel van deze molen ondervinden.

De vader van Dirk, molenaar Jan van de Berge werd in 1817 als kandidaat voor de gemeenteraad aangemerkt.

De Pelmolen werd in 1900 afgebroken.

Hans Köhler.
-----

Ik stam af van deze Dirk van den Berge. Hij heeft deze molen niet in 1817 laten bouwen, maar in 1808. Dit blijkt uit navolgende:

Op 16 februari 1840 verkocht Dirk van den Berge Janszoon, van beroep koornmolenaar ten overstaan van notaris Pieter Willem Steenkamp te Terneuzen zijn molen. Hij verkocht de molen voor een bedrag van ƒ 3000 aan molenaar Jan van Wijck Pieterszoon. De omschrijving van het onroerend goed was in de akte: "Een Pelmolen zijnde thans ingerigt tot het breken en malen van graansoorten staande op vijfentwintig ellen grond op het oude Stads Bolwerk van Neuzen, doende in cijns ten behoeve van dezelve stad zeventig cents sJaars, en aldaar Kadastraal bekend Sectie C, nummero 197." Verder staat er in de akte vermeld dat de Dirk van den Berge deze molen in het jaar 1808 in steen nieuw had laten bouwen (bron: Zeeuws Archief, inv. nr. 1975).

Volgens de eerste kadastrale kaart en legger van Terneuzen uit de periode 1811-1832 blijkt dat hij diverse bezittingen had bij de pelmolen. Hij was eigenaar van perceel C180, een tuin met een oppervlakte van 1 roede en 1 ellen, perceel C181 een woonhuis met een oppervlakte van 2 roeden en 90 ellen, perceel C190 een huis en erf met een oppervlakte van 45 ellen en perceel C197 zijnde de pelmolen met een oppervlakte van 25 ellen. De pelmolen stond op het oude bastion van de 17e eeuwse vesting, precies op de plaats waar nu de Lange Kerkstraat afbuigt richting de Noordstraat.
Volgens dezelfde kadastrale kaart en legger was hij eigenaar van perceel C28. Dit was een huis en erf met een oppervlakte van 120 ellen. Dit perceel was gelegen aan de Markt naast de stadsmolen die kadastraal nummer C29 had. Het is nog niet duidelijk wat Dirks relatie was met de stadsmolen (bron: Kadastrale kaart en legger Terneuzen 1811-1832).

Edwin Hamelink, 20 okt. 2009.