Molen Welgelegen / Tjepkema's molen, Heerenveen / It Hearrenfean

Heerenveen / It Hearrenfean, Fryslân
b

korte karakteristiek

naam
Welgelegen / Tjepkema's molen
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1898
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Tjepkemastraat 21
8441 CD Heerenveen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
03273
oude dbnr.
B80
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 03273 Welgelegen / Tjepkema's molen (Heerenveen / It Hearrenfean)
Anja Hoogduin (15-03-2008)

locatie

plaats
Heerenveen / It Hearrenfean
gemeente
Heerenveen, Fryslân
kadastrale aanduiding
Gemeente Tjalleberd, sectie A, nr. 9301
geo positie
X: 190711, Y: 553078
N: 52.96354, O: 5.91870
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Groot maar er is ook op diverse plaatsen moderne en tamelijk hoge bebouwing aanwezig.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Tjepkemastraat 21
8441 CD Heerenveen
molenaar
Jan Looijenga / Reijnoud Koelemeij / Erik Duiker / Niels van der Linden
telefoon
06-14144112
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 9.00 - 12.00 uur. 

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Groepen e.d. graag via contactformulier op de website. 

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Welgelegen / Tjepkema's molen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op stenen onderbouw
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 16der kunst- en één koppel 14der blauwe stenen; kammenluiwerk; twee steenkranen

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd met rood afgebiesde krullen, met de opschriften 'Anno 1849' en daaronder 'Welgelegen'.

In één van de velden van het rietdek staat het jaartal '1990' (het jaar waarin een flinke restauratie tot stand kwam).

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk; 33 neuten. Kruilier met katrol.
vlucht
22,60 m.
vang
Vlaamse vang; 6 vaste stukken. Vangbalk met duim; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 59 kammen
Bovenbonkelaar 30 kammen
Spoorwiel 104 kammen
Steenschijflopen 29 en 27 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 7,1 resp. 1 : 7,6

hoogte
van de stelling: 10,00 m.
wiekvorm
Systeem Fauël met automatische remkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 56 buiten 2001 2001 buiten aanw. 22,60
Vaags ✉︎ 57 binnen 2001 2001 binnen aanw. 22,60
Bremer ✉︎ ? binnen ? binnen 2001 22,61
Bremer ✉︎ ? buiten ? buiten 2001 22,61
wiekverbeteringen

Na het vervangen van de oude gelaste roeden door nieuwe (2002) zijn die laatste meteen voorzien van het systeem Fauël (fokwieken) met automatische remkleppen. Daarvoor was de molen altijd Oud-Hollands opgehekt.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1261 1881 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
wederopbouw
Onderbouw sterk verhoogd.
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
W.F. Looman, Deventer (1849) ?? (1898)
omwentelingen
geschiedenis

Dit is de enig overgeblevene van in totaal zeventien molens, die vanaf de 16e eeuw in Heerenveen hebben gestaan. Deze molen werd gebouwd als koren- en pelmolen. 
Op 20 augustus 1849 verkocht Hermanus Hendrik Kok, molenaar te Almelo, een stuk grond te Heerenveen voor ƒ 200,-- aan Willem Frederik Looman, molenmaker te Deventer. Op diezelfde datum ging een huurcontract in, waarbij Looman voor ƒ 650,-- per jaar aan Kok de molen verhuurde. "W.F Looman 1849" staat in een balk op de stellingzolder gegraveerd.

Kok heeft niet lang in Heerenveen gewoond; binnen een jaar werd de molen met de bijbehorende woning verkocht aan jonkheer Fredrik Hessel van Beyma thoe Kingma, procureur te Heerenveen. 
Het werd pas rustig rond verhuur en verkoop van deze molen toen in oktober 1872 Johannes Melis Tjepkema eigenaar werd: hij was de eerste die met deze molen een goed bestaan had. Niet voor niets werd de molen bij de inwoners van Heerenveen bekend als Tjepkema's molen: nog steeds wordt in de volksmond deze naam gebruikt.

De molen kreeg last van windbelemmering door de groeiende bomen in de tuinen van de nabijgelegen woningen. In 1898 besloot men daarom de stenen onderbouw met 5,50 meter te verhogen. Aldus ontstond een hoge molen op een slanke onderbouw (de proporties van het achtkant bleven uiteraard dezelfde) met een stelling op 10 meter hoogte. De molen had hiermee weer goed de wind in de zeilen. Nog altijd zijn in het metselwerk de aanzetten waar tot 1898 de stellingschoren zaten, duidelijk te zien. 

Toen de molen in 1931 in handen kwam van een sloper uit Leeuwarden, wist Vereniging de Hollandsche Molen de toenmalige gemeente Aengwirden te interesseren, uiteraard om afbraak te voorkomen. Op 1 september dat jaar volgde aankoop door de gemeente voor ƒ 1600,--. 
Vervolgens deed de molen jarenlang dienst als droogtoren voor de slangen van de brandweer en opslagplaats voor de plantsoenendienst. Het onderhoud was prima geregeld maar draaien was er niet bij. 

Verandering kwam pas in 1974: vanwege een feestweek werd de molen door een molenmaker draaivaardig gemaakt en gedurende die hele week was de molen draaiend te zien. Men werd enthousiast en dit leidde ertoe dat de molen weer geregeld draaide. Later werd de Stichting Molen Welgelegen opgericht en een grote restauratie voorbereid. In 1990 werd de molen ook maalvaardig. 

De molen draait geregeld waarbij soms wordt gemalen.

foto's

foto's