Voormalige Stoomolieslagerij "de Nijverheid" in Drachten (Gem. Smallingerland) Aan het Moleneind ten westen van de kern Drachten vestigden zich in de 19e eeuw enkele windhoutzaagmolens en een windoliemolen. De voormalige oliemolen "De Nijverheid" bestond uit een hoog oprijzend, vierkant bakstenen onderstuk met taps toelopende muren. Hierop stond het houten achtkant van de windmolen.
Op 25 maart 1850 werd bij notaris Jan Gelinde van Blom de oprichtingsakte voor deze molen gepasseerd en vrij kort daarna is aan de Drachtservaar in opdracht van de kalkbrander-koopman Johannes Engberts van der Meulen een stellingmolen gebouwd, die de naam 'De Nijverheid' kreeg.
Uit lijn- en raapzaad, dat werd aangevoerd over de Drachtstervaart werd olie geperst, terwijl van de restanten van het zaad veekoeken werden gemaakt.
Omstreeks 1868 werd Wijtze Oenes van der Meer de nieuwe eigenaar en hij zorgde voor de vervanging van de windkracht door een stoommachine van 16pk in 1871.
Van der Meer besloot het bedrijf van de hand te doen aangezien het niet meer zo goed ging met het bedrijf.
De nieuwe eigenaren, de familie A.L. van der Meij, verwijderde in 1891 de wieken. Aan het einde van de 19e eeuw ging de olieslagerij over op stoomaandrijving en werd de windmolen afgebroken op het vierkante onderstuk na.
Op 31 mei 1903 verbrandde de molen, waarna de onderbouw overbleef.
Op zolder lag een partij lijnzaad en maïs en daar schijnt het te zijn begonnen. Toen het vuur daarna de bakken met raap- en lijnolie bereikte, was er helemaal geen redden meer aan. Het pakhuis waarin 130.000 veekoeken lagen opgeslagen, ging volledig verloren, ook de woning van de machinist moets eraan geloven. De naastgelegen werkplaats van de molenmaker Klaver, aan de westkant van 'De Nijverheid'bleef gespaard.
In 1921 werden de bedrijfsgebouwen overgenomen door de "Nederlandse Balata Industrie", een rubberfabriek, die zich specialiseerde in het berubberen van brandslangen.
Dit bedrijf werd vervolgens in 1955 overgenomen door de Dunlop-Enerka Rubber Company. De oude fabrieksgebouwen met de molenonderbouw zijn nog steeds in gebruik bij de firma Dunlop-Enerka
De oliemolen werd later in steen herbouwd, waarvan de romp nog bestaat.
Bron: archief Ten Bruggencate.
Ansichtkaart, coll. Ton Meesters
Volgens De Utskoat nr. 85, maart 1997, waren er toen plannen om de molen te herbouwen.
475 FR opname ca 1906
Drijfriemenfabriek N.V. Ned.Balata industrie
Ansichtkaart, coll. P. Hofkamp
Foto nn. opn. ca 1880, coll. Gemeentearchief Drachten
Afbeelding 1903