Molen Groote Polder, De Groote Molen / Schalckwijcker Molen, Haarlem

Haarlem, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Groote Polder, De Groote Molen / Schalckwijcker Molen
modeltype
Wipmolen
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
03140 e
oude dbnr.
V1710
Meest recente aanpassing
| Coördinaten
media-bestand
Molen 03140 e Groote Polder, De Groote Molen / Schalckwijcker Molen (Haarlem)
Foto van ca. 1911 (coll. Ton Meesters, uitsnede)

locatie

plaats
Haarlem
gemeente
Haarlem, Noord-Holland
plaats(en) voorheen
Zuid-Schalkwijk
streek
Zuid-Kennemerland
kadastrale aanduiding 1811-1832
Zuidschalkwijk, Vijfhuizen en Nieuwerkerk aan den Dregt C (1) 125 De Groote Polder
geo positie
X: 104435, Y: 485140
N: 52.35184, O: 4.64504

constructie

modeltype
Wipmolen
krachtbron
wind
functie
romp
vierkante ondertoren
inrichting

scheprad 4,24 m Ø, 37 cm ↔ (1864)
scheprad 4,80 m Ø, 34 cm ↔ (1894)
vijzel (va. 1907)

plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
vlucht
20,58 m (1864)<br>20,75 m (1894)
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verbrand
geschiedenis

In 1813 werden de Groote en de Kleine Polder, die reeds lang samenwerkten, samengevoegd. Een weidemolen bemaalde als onderbemaling de Kleine Polder, waarvan het peil iets lager lag dan dat van de Groote Polder. In 1879 kreeg de Kleine Polder een grotere molen: de toen geheel nieuw gebouwde Kleine Molen. Deze bestaat nog steeds en wordt tegenwoordig ook wel 'De Hommel' genoemd. Het polderarchief spreekt steeds van de 'Kleine Molen'.

Om de bemaling van de polder te verbeteren, kreeg de wipmolen van de Groote Polder in 1907 een vijzel in plaats van het scheprad. Helaas heeft men hiervan maar enkele jaren kunnen profiteren, want in de nacht van 28 op 29 december 1914 brandde de molen geheel af. "Het Nieuws van den Dag" schreef dat tijdens de storm de wieken los raakten, de as warmliep en de molen daardoor afbrandde.
De oorzaak staat niet vermeld in het polderarchief, maar was kennelijk geen fout van molenaar Nic. Meyland want die kon aanblijven, zij het voortaan als machinist: op de plaats van de molen bouwde men een gemaaltje met een Kromhout ruwoliemotor van 22 pk en een Pannevis centrifugaalpomp. De Kleine Molen had het een tijdlang zeer druk, want hij moest tijdelijk beide polders bemalen. Dat kon natuurlijk omdat het peil van de Kleine Polder iets lager was dan dat van de Groote.

Molenaars van de Groote Molen:
(Namen voor 1817 niet bekend)
Pieter van Bruggen 01-01-1817 - 15-03-1827 (eervol ontslag
Pieter Bloemendaal 16-03-1827 - 01-03-1845 (eervol ontslag)
Jan Poelgeest 1-03-1845 - ca. 1850
P. Breedijk ca. 1850 - 01-05-1902 (eervol ontslag)
N. Schoen 1-05-1902 - 16-09-1906 (eervol ontslag)
Nic. Meyland 17-09-1906 - 28 december 1914 (molen verbrand). Nic. Meyland blijft in functie, nu als machinist en krijgt eervol ontslag op 1-1-1928.

NB P. Breedijk was blijkens een aantekening in de notulen van het polderbestuur uit 1902, meer dan 50 jaar molenaar. Hij zal dus rond 1850 benoemd zijn.
-----

De Schalkwijkerpolder werd opgericht in 1537.
Bron: De geschiedenis van de Vijfhuizerpolder

aanvullingen

trivia

Molen van de Vereenigde Groote & Kleine Polders onder Haarlemmerliede en Spaarnwoude, onderdeel Groote polder.
-----

Op een kaart van het Zuider Spaarne uit 1823 (Archief Rijnland, nummer: A-0344) staat hij als achtkante bovenkruier.
Ook volgens Ten Bruggencate was dit een achtkante molen.
Op de kadasterkaart 1811-1832 heeft de molen een vierkant grondplan.

Over de enige bekende foto van deze molen, en over de geschiedenis van de polder, schreef Erwin Esselink in "Verdwenen molen krijgt een gezicht", art. in Molenwereld mei 2015, blz. 186-189.

Kaart van het Haarlemmerambacht, Pieter Sluyter, ca. 1566: Rijnland.net, A-0323.