Molen Deinumerpolder / Deinumer Nieuwlandspolder / Het Voorbeeld, Leeuwarden/ Ljouwert

Leeuwarden/ Ljouwert, Fryslân
v

korte karakteristiek

naam
Deinumerpolder /
Deinumer Nieuwlandspolder / Het Voorbeeld
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
02982 bb
oude dbnr.
V9672
Meest recente aanpassing

locatie

plaats
Leeuwarden/ Ljouwert
plaatsaanduiding
Zwette w.z./ 3 km O vd kerk aan de Snekervaart
gemeente
Leeuwarden, Fryslân
plaats(en) voorheen
Deinum gem. Menaldumadeel
kadastrale aanduiding 1811-1832
Deinum D (2) 100 De Administratie der Deinumer Polder
geo positie
X: 180388, Y: 578592
N: 53.19338, O: 5.76706

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
18,50 meter
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1916 geëlektrificeerd 1918 afgebroken
geschiedenis
De Deinumer Nieuwlandspolder (ook wel: Deinumerpolder) werd opgericht in 1774. Ter bemaling van het poldergebied, dat een omvang had van ca. 185 ha, liet men in 1774/1775 door meester-molenmaker Frans Beernts te Leeuwarden een achtkante windwatermolen bouwen aan de Snekertrekvaart, dichtbij de Schenkenschans.

In 1916 ging men over op elektrische bemaling. De bemalingsinstallatie werd in de poldermolen geplaatst. In 1918 brak men de molen af en bouwde op dezelfde plaats een eenvoudig "motorhuis", waarin de elektrische bemalingsinstallatie werd gehuisvest.

De polder en een deel van het omliggend gebied werd in 1918 opgenomen in het in dat jaar opgerichte waterschap Deinum. De oprichting van het waterschap kwam in feite neer op de omzetting van de polder in een waterschap. Het waterschap Deinum nam in 1919 de werken van de Deinumer Nieuwlandspolder over. Na de opheffing van dit waterschap werd het polderarchief, samen met het archief van het waterschap, overgedragen aan het waterschap De Middelsékrite.

Bron: Wetterskip Fryslân, Archievenoverzicht, 02. Voorgangers De Middelsékrite, Particuliere polder De Deinumer Nieuwlandspolder, 1775-1919.
Henk van der Kaay, 21 okt. 2009.
-----

Nieuwsblad van Friesland, 19 juli 1918:
"Afbraak te koop van een Watermolen van 64 voet vlucht, w.o. beste roeden en ijzeren as, plm. 2800 K.G., 1 stander, 6 M., 35 X 35 cM. grenen, per M3. 65 gld. 8 stijlen 7.00 M., 30 X 30 cM., per M3. 60 gld.,
zoo goed als nieuwe Am.-gr. staart, spruiten en schoren, per M3. 100 gld., verder kruisbalken, korbeels, kruispil, kettingen, enz. liggende aan groot vaarwater te Deinum, bij P. JORNA en aldaar te bevragen."
De vlucht bedroeg dus circa 19 meter.
Dick Bunskoeke, 11 okt. 2014.
-----

In het provinciaal archief 1813-1922 bevinden zich lijsten van polders in 1867 (inv.nr. 3004). De Deinumer polder staat daar ook in met een molen uit 1775 van 1,.50 meter vlucht en met een naam (!): "het Voorbeeld".
Dick Bunskoeke, 14 okt. 2014.

aanvullingen

trivia
De molen staat wel op de kadasterkaart 1811-1832, niet op de TMK van ca. 1850 en 1864. Op de waterstaatskaart van 1873 staat de molen wel.
Op de top. kaart van 1930 niet meer, hierop staat ter plekke wel een "Electr Gemaaltje" aangegeven.
-----

De afbeelding met daarop een treinongeluk, laat ook nog net een wiek met zeil erop zien.
De afbeelding wordt in het spoorwegmuseum benoemd als een spoorwegongeluk te Heerenveen op 18 december 1869.
Arie Korpershoek heeft de foto bestudeerd en na onderzoek kwam hij erachter dat het de spoorlijn blijkt te zijn van Leeuwarden naar Franeker met links de molen aan de Snekertrekvaart of Zwette.
-----

Opregte Steenwijker Courant, 27 dec. 1869:
"Verleden zaturdag middag heeft nabij Heerenveen een treffend spoorweg ongeluk plaats gehad , dat rampzalige gevolgen had kunnen hebben. Daar de brug over het water: de Veenscheiding, niet gesloten was, stortte de locomotief voorover en liepen de wagens op elkander, ten gevolge waarvan twee waggons elkander indrukten. Twee passagiers geraakten tusschen de banken bekneld en een derde bekwam ernstige wonden aan het hoofd; onder de eerste bevond zich onze stadgenoot O. die het ergst moet gekwetst zijn, zoodat men eerst voor het behoud van zijn leven vreesde. Tot ons genoegen mogen wij thans evenwel berigten dat het gevaar geweken schijnt en de patiënt, die nog altijd te Heerenveen verpleegd wordt, dagelijks in beterschap toeneemt, zoodat hij welligt spoedig in zijn huisgezin zal kunnen terugkeeren. Van zijn lotgenoot M. te Noordwolde vernemen wij eveneens geruststellende berigten. Wie de schuldige in dit geval is, schijnt tot nog toe twijfelachtig. Nog wordt uit Heerenveen over het bovenstaand ongeval geschreven , dat niet slechts de brug- en wissel wachter zouden schuld hebben, maar ook de stationschef, die den trein zou hebben laten vertrekken , zonder zich te overtuigen of de seinen in orde waren; ook zegt men, dat de seinpaal, ten gevolge van het stormweder, onklaar was. In ’t geheel zijn er acht gekwetsten. —
Zondag morgen is te Leeuwarden het onderwerk van een in 1859 gelegde ijzeren draaibrug over de noorder gracht, pas na het doorlaten van een schip, met een geweldigen knal doorgebroken. De scheepvaart is er langs die zijde geheel door gestremd. Zoo iets is er vroeger met de Vrouwenpoortsbrug ook gebeurd, zoodat men met belangstelling den
afloop van het ingesteld onderzoek naar deze zaak te gemoet ziet."