Molen Binnenpolder, eerste ondermolen, Aartswoud

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1552

verdwenen

1870

geschiedenis

Oorspronkelijk maakte het gebied van de Binnenpolder (1223 ha) deel uit van het ambacht De Vier Noorder Koggen. In de eerste helft van de zestiende eeuw scheidden de landen van de Binnenpolder met die van de Lagehoek zich van de overige landen van de bemaling van De Vier Noorder Koggen af en werden bij uitspraak van de commissarissen van het Hof van Holland op 22 september 1541 tot een afzonderlijke polder gemaakt. Achtendertig jaar later heeft de Lagehoek zich als lager deel weer van de Binnenpolder afgescheiden.

Na de afscheiding in 1541 kreeg de Binnenpolder toch al gauw wateroverlast. Daarom werd in 1552 één van de molens rond het Bennemeer (zie molen bij het Bennemeer, Tenbruggencatenummer 07498) verplaatst naar de Binnenpolder om het water uit te gaan slaan via de Molenkolk op de Aartswoudersluis of Binnengouwersluis.

Rond 1602 was het weer hoog water in de polder. De ingelanden van Aartswoud en Opmeer spanden een proces aan tegen het hoog gelegen Hoogwoud, als gevolg waarvan Hoogwoud een bovenmolen liet bouwen aan de Weelkade, zie Binnenpolder, bovenmolen, Tenbruggencatenummer 02773 d. Nog was het niet genoeg, rond 1612 vroegen de ingelanden om een tweede ondermolen. Na vele jaren van gerechtelijke procedures tegen Hoogwoud kregen ze eindelijk hun zin, zie Binnenpolder, tweede ondermolen, Tenbruggencatenummer 02773 c.

In oktober 1863 werd besloten bij wijze van proef de bemaling van de Binnenpolder weer te herenigen met de rest van De Vier Noorder Koggen. De proef zou eerst twee jaar, en indien nodig nog eens twee jaar duren. Het ambacht nam het onderhoud van de waterkeringen weer op zich.

Kennelijk slaagde de proef, want in augustus 1870 boden de poldermeesters van Aartswoud hun drie molens te koop aan.

Bronnen:
- "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", Mr. G. de Vries Azn., 1864.
- "West-Friesland oud en nieuw", 1985. Artikel "Midden West-Friesland, een waterstaatkundige erfenis uit de Middeleeuwen", door drs. A.P. Bouwens. Met dank aan H. van der Kaay.
MHO
-----

Purmerender Courant 5 okt. 1870:
"Op Vrijdag 7 October 1870, des namiddags ten twee ure, zal, aan den Molen "den Aardswouder Kolk" te Aardswoud, publiek worden verkocht:
De afbraak van eenen Watermolen waartoe onder meer behoort: een nieuw ijzeren As, Bliksem-afleider, Werk- en Brandhout. Palen, Fundeeringen enz."
-----

Een van de molens werd gebruikt voor de herbouw van een verbrande molen in de Beemster, no. 37.
Bron: archief van het Waterschap de Beemster.