Molen De Meule van Wassens (vh. De Vlijt), Zuidwolde

Zuidwolde, Drenthe
b

korte karakteristiek

naam
De Meule van Wassens (vh. De Vlijt)
modeltype
Kantige molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
2019
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis.

adres
Molenstraat 12
7921 KM Zuidwolde
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
02709
oude dbnr.
B1360
Meest recente aanpassing
| Aanvullingen
media-bestand
Molen 02709 De Meule van Wassens (vh. De Vlijt) (Zuidwolde)

Lukas Vandael (28-10-2023) 

locatie

plaats
Zuidwolde
plaatsaanduiding
Kerkenbosch
gemeente
De Wolden, Drenthe
kadastrale aanduiding
Gemeente Zuidwolde, sectie I, nr. 1900
geo positie
X: 225290, Y: 520610
N: 52.66840, O: 6.42632
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
De molen is door allerhande overwegend lage bebouwing omgeven, van wat grotere afstand is de molen behoorlijk goed te zien.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenstraat 12
7921 KM Zuidwolde
molenaar
Roelof Beugel / Roelof Kooiker / Jeroen Wink
telefoon
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Winterperiode (1 november - 31 maart): zaterdag 9.00 – 12.00 uur. 
In de zomerperiode (1 april - 31 oktober): zaterdag 9.00 – 12.00 uur en woensdag 13.30 - 16.00 uur.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Schoolbezoek is mogelijk op afspraak.

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Meule van Wassens (vh. De Vlijt) via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, beltmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Achtkant gedekt met riet
kap
Gedekt met riet
inrichting

1 koppel 17der kunststenen (oorspr. 2 koppel blauwe stenen); elektrisch luiwerk.

versieringen

Sierlijke baard, overwegend groen geverfd, met smalle witte bies, voorzien van enige rozetten en andere versieringen. Tussen de koppen van voeghouten en steunder de jaartallen '1838' en '1878'.

Steen boven de inrijpoort van de belt met opschrift:
"H.J. Wassens: gebouwd in 1878 door C.H. Schiller".

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; houten rollen. Kruirad.
vlucht
21,70 m.
vang
Vlaamse vang. Vangblak met haak, vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 71 kammen
Bovenbonkelaar 38 kammen
Spoorwiel 110 kammen
Steenschijfloop 35 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,87

hoogte
van de belt: 3,00 m.
wiekvorm
Systeem van Bussel op beide roeden, de binnenroede bovendien met neusremkleppen.
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 369 buiten 1980 1981/2019 buiten aanw. 21,70
Derckx ✉︎ 370 binnen 1980 1981/2019 binnen aanw. 21,70
Pot ✉︎ ? binnen 1916 1916? binnen 1980? 21,50
Pot ✉︎ ? buiten 1916 1916? buiten 1980? 21,50
wiekverbeteringen

In 1940 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel en dat bleef tot het strijken van beide roeden in 2004 gehandhaafd. In 2019 werd dit systeem opnieuw aangebracht, nu bovendien met neusremkleppen op de binnenroede.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Enthoven & Co, L.I. ✉︎ 385 1864 1878 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis.

molenmaker
C.H. Schiller (1878)
omwentelingen
eigendomshistorie

Vanaf de bouw in 1878 tot 2018 was deze molen voornamelijk eigendom van de familie Wassens (met een onderbreking tussen 1885 en 1910, toen F.L. Steenbergen eigenaar was). In april 2018 is de molen overgedragen aan Stichting 'De Meule van Wassens'.

geschiedenis
Deze molen is hier gebouwd in 1878, nadat de voorganger, een standerdmolen, het jaar ervoor was verbrand. Molenaar Wassens moest op zoek naar een andere molen en vond die in het westen van Nederland: de windbemaling van de Zuidplaspolder werd toentertijd opgeheven en tientallen molens daar stonden voor de sloop te koop. Het ging om grote, sterke scheprad- en vijzelmolens met vluchten van doorgaans 27,50 meter en vrijwel steeds slechts 40 jaar oud.

Wassens kocht Vijzelmolen I aan. Deze was in 1837/38 gebouwd door G. Key uit Nieuwerkerk a/d IJssel. Molenmaker C.H. Schiller uit Dalfsen brak de molen af, waarna alles naar Zuidwolde werd verscheept. Daar vond nog in 1878 de herbouw, nu als beltkorenmolen, plaats.
De verhoudingen van de molen veranderden op de nieuwe locatie grondig: het achtkant werd sterk ingekort en de vlucht veranderde aldus van 27,50 meter in 21,50 meter. Wat niét veranderde was de kap: die bleef dezelfde als in de Zuidplas. Aldus werd dit een vrij korte, gedrongen molen, evenwel met een reus van een kap (die met de veel kortere staart niet gemakkelijk te kruien was...).

De molen zal toch hebben voldaan, want bijna 30 jaar werd uitsluitend op windkracht gemalen. In 1907 werd een ruwoliemotor geïnstalleerd, maar de molen bleef ook in gebruik. 

Toen in 1952 onder meer een hamermolen werd geplaatst, leek het afgelopen voor de windkracht. Maar in 1960 onderging de molen een restauratie, waarna daarmee ook weer met de molen werd gemalen. Intussen groeide de fa. Wassens steeds meer uit tot een graanbedrijf en leek de molen bij dit alles meer en meer in de weg te staan. De oudere generatie Wassens stond er echter op dat de molen krui- en draaivaardig bleef! 

Dat goede voornemen werkte op den duur niet: de molen raakte opnieuw in verval. Maar in 1980/81 volgde een flinke restauratie: nieuwe roeden, riet op het achtkant en divers werk aan vloeren en trappen. Daarna liet Johannes Wassens de molen zeer geregeld draaien, malen was er niet meer bij.

Toch ging het, na al bijna 100 jaar op en af, voor de molen in de 21ste eeuw opnieuw 'af': nadat in mei 2004 beide roeden waren gestreken om te worden nagekeken, gebeurde er onverwacht niets meer. Van nakijken en reparatie kwam het niet, laat staan dat zij weer gestoken werden. 
Er ontstond een impasse die, naar later bleek, jaren zou gaan duren. Op een zeker moment werd deze molen door sommigen daarom als een molenrestant beschouwd, want "onttakeld zonder uitzicht op spoedig herstel".

Het heeft uiteindelijk zo'n 15 jaar geduurd, dit nadat tussentijdse pogingen om deze molen te herstellen op niets uit waren gelopen. Intussen had het verval opnieuw toegeslagen en ging de molen zienderogen achteruit.
In 2018 keerden tenslotte de kansen: een speciaal voor deze molen opgerichte stichting slaagde erin, de molen van de familie Wassens aan te kopen en kon vervolgens de rehabilitatie voorbereiden. Vele vrijwilligers werkten op 'klusdagen' aan allerhande onderhoud en ook vond de stichting een molenmaker. 

Was men in 2018 begonnen, in 2019 ging het écht hard: op 29 oktober dat jaar werd de kap (die eerder van de molen was gehaald om op de grond te worden hersteld) geplaatst, waarna meteen de roeden, die zo'n 15 jaar daarvoor waren gestreken, werden gestoken. Eind november had men beide roeden opgehekt en van nieuwe stroomlijnneuzen voorzien. Niet lang daarna draaide de molen voor het eerst in jaren weer. 
De molen was daarmee nog niet klaar: eind maart en begin april werd nog gewerkt om de molenberg op te hogen en verder te fatsoeneren.
Zuidwolde had zijn molen terug!

 

aanvullingen

toelichting naam

De naam 'De Vlijt' dateert van de bouw in 1878. Bij de stichting van de ruimte voor de ruwoliemotor (waarbij de molenbelt deels werd vergraven) plaatste men op de toog de naam 'anno - Op Hoop van Zegen - 1909'. Dit evenwel naast de toog met de naam 'De Vlijt' erop. 
De aanduiding 'Molen van Wassens' is ook zeer algemeen geweest en werd na de oplevering in 2020 zelf dé naam van deze molen. 

literatuur

Ton Meesters, "Eind 2019 draait De Molen van Wassens weer in Zuidwolde. De laatste Zuidplasmolen behouden", in: De Nieuwe Molenwereld 2 (2018), pp. 4 - 13.

foto's

foto's