Molen De Lage Molen, Oosterhout

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1774

1874 verbrand, herbouwd

verdwenen

1905

verbrand

geschiedenis

Deze molen stond aan de Molenstraat, en was in tegenstelling tot de Hoge Molen aan de Voorheide niet op een molenberg gebouwd en ook niet zo hoog opgetrokken.

De polder die daar in de omgeving ligt wordt nu nog de Lage Molenpolder genoemd.

In 1825 was de molenaar Gerardus Janssens, die na zijn overlijden in 1835 opgevolgd werd door zijn zoon Simon Janssens.
Tot 1864 was hij de de molenaar en werd toen opgevolgd door zijn zoon Johannes Josephus en daarna zijn zoon Simon Willem.
Twee keer werd deze molen door brand vernield.
De eerste keer op 17 november 1874 en de tweede maal op 5 oktober 1905.

22-08-1905: Algemeen Handelsblad

Door onbekende oorzaak ontstond Zaterdagavond te half twaalf brand in de stoomgraan en schorsmolen* der firma De Roos te Oosterhout. De molen is tot den grond afgebrand. Ook veel graan van anderen, dat gemalen moest worden, is mede verbrand. Assurantie dekt gedeeltelijk de schade.

 
Bij de laatste brand bleven alleen de muren staan.
Als oorzaak werd toen opgegeven bliksem-inslag.
Nadien is deze molen niet meer opgebouwd., wel werd er een maalderij gebouwd, welke door machines werd aangedreven.
In 1915 werd deze molen gesloopt en bleef alleen de maalderij in gebruik.

Begin 2006 werd het oude maalderij gebouw gesloopt t.b.v. woningbouw.
Hans Pennings.

Uit diverse akten blijkt dat Gerardus Gerardi Adriani Martens [1731-1813] al in 1774 pachter-molenaar is op deze molen.
In verband met zijn overlijden verstrekken de eigenaren G.A. de Caters en J.P. de Caters, renteniers wonende in Antwerpen, begin 1814 opdracht aan notaris Pieter Heijligendorp om bij langzaam opbod te komen tot nieuwe verpachting van DEN WINDKOOREN-MOLEN, GENAAMD DEN LAAGEN MOLEN , met het WOONHUIJS, THUIJN en ERVE daaraan staande en liggende nabij Oosterhout.
De akte somt de condities op waaronder de nieuwe pacht tot stand kan komen en voorts blijkt dat Willem Clephas tijdelijk pachter-molenaar is.
21-07-1814: Op 21 juli 1814 wordt door de notaris na de openbare zitting in de herberg van Johan Olislagers, kastelein, de pacht gegund aan de hoogste bieder. 
Deze is Gerardus Janssens, schoolhouder binnen Oosterhout, met een bod van 1200 honderd guldens hollands per jaar. Hij aanvaardt de pacht en heeft tot borgen gesteld: Maria Schoenmaakers, weduwe van Simon Weerelt/Hendrik van Weerelt/Adrianus Beekx.
Niet is achterhaald wie vanaf 1814 de opvolgend molenaar is geworden.
Informatie van Huub Martens, 28 april 2020 


De bron vwb de informatie over de akten over Martens is te vinden op Regionaal Archief West-Brabant, Oosterhout, Notarieel Archief, inv no 5567, acte 60, dd 21 juli 1814.
Informatie van Paul Snoeij, 6 april 2021