Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Vrijdag en zaterdag 9:00 - 17:00 en op afspraak.
Meelproducten
Eén koppel 17der en één koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk; elektrische menginstallatie
Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'Anno 1848' en daaronder 'De Bouwing'
Stichtingssteen in de toog achter de ingang: J. van Aken 1848
Bovenwiel 55 kammen
Bovenschijfloop 27 staven, steek 14,0 cm.
Spoorwiel 66 kammen
Steenschijflopen 25 staven, steek 10,8 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,38
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Derckx | ✉︎ | 719 | buiten | 1992 | 1993 | buiten | aanw. | 23,80 |
| Derckx | ✉︎ | 720 | binnen | 1992 | 1993 | binnen | aanw. | 23,70 |
| Pot | ✉︎ | ? | binnen | ? | 1930c | binnen | 1992 | 23,50 |
| Pot | ✉︎ | 1763 | ? | 1896 | 1930c | ? | 1992 | 23,50 |
| Verhaeghe | ✉︎ | ? | buiten | 1906 | 1906? | buiten | 1930c | 23,50 |
| Verhaeghe | ✉︎ | ? | binnen | 1906 | 1906? | binnen | 1930c | 23,50 |
Een deel van de twintigste eeuw had de molen zelfzwichting op beide roeden. Deze was bijzonder uitgevoerd, want zelfs uitgerust met wafels!
Bij de grote herstelbeurt van 1941 is op beide roeden het systeem Van Bussel (met zeilen) aangebracht. Dit werd bij de restauratie van 1977, waarbij roeden en kap eraf gingen, vervangen door Oud-Hollands. Dit bleef zo na het steken van nieuwe roeden in 1993.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Penn & Bauduin | ✉︎ | 409 | 1883 | ? | aanw. | 04,40 |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
De gemeente Geldermalsen is eigenaar sinds 1928.
Archiefonderzoek heeft uitgewezen dat er al vroeg in de 14de eeuw in Geldermalsen een korenmolen moet hebben gestaan: de Hertog van Gelre had hier sinds 1311 het windrecht.
Eeuwen later is Joost van Aken hier eigenaar van een korenmolen (waarschijnlijk een standerdmolen) met huis, achtertuin en boomgaardje. Hij had het geheel aangekocht in 1828 maar was kennelijk met de aangekochte molen na ongeveer 20 jaar niet meer tevreden en heeft vervolgens in 1848 de huidige molen laten bouwen.
In 1864 overleed Van Aken, waarna zijn erfgenamen tot 1871 het maalbedrijf voortzetten. In dat jaar werd de molen overgenomen door de landbouwer Jan Dirk van Wijk. Na hem was de molen eigendom van de gebroeders Zijderveld (1904) en E. Kieviet - weduwe R. van Toor (1926).
Reeds in 1928 kwam de molen in handen van de gemeente. In 1941 volgde een grote restauratie, waarbij ook het Van Busselsysteem op beide roeden werd aangebracht en de sterk ingerotte windpeluw werd vervangen. De bovenas is er toen ook nog uit geweest, om daarna opnieuw en ook veel dieper, te worden geplaatst. Aan te nemen is dat dit samenhing met het aanbrengen van icopal op de kap.
De molen is ook in 1977 en in 1993 gerestaureerd. Het werk in 1977 was zeer intensief: nagenoeg de hele kap werd vernieuwd. In 1993 werden nieuwe gelaste roeden gsstoken.
In augustus 2011 is de molen voor ca. zes weken stilgezet, waarna de belt grotendeels werd afgegraven. Dit om het doorslaan van de muren in de onderbouw (een probleem dat vaker bij beltmolens voorkomt) te stoppen dan wel verminderen. Daartoe is een geul langs de romp tot ongeveer een halve meter onder straatniveau gegraven. Onderin zijn om de 20 cm. diepe gaten geboord waarin epoxy is gespoten om optrekkend vocht via de muur tegen te gaan. De romp zelf is daarna tot aan de eerste verdieping aan de buitenzijde ingespoten met een bitumenlaag en tot slot is er vlak onder het steenniveau van de belt een drainage aangebracht. De indruk bestaat dat die ingreep inderdaad effect heeft gehad: het onderste gedeelte van de molen is een stuk droger dan voorheen.
De molen is geregeld in bedrijf waarbij vaak wordt gemalen.
Eén opmerkelijk detail nog: de koningspil is hier niet uit één, maar uit vier stukken vervaardigd.
Bij afsluiting van de restauratie in september 1977, ontving de voorheen naamloze molen de naam "De Bouwing". Dit naar een (nu grotendeels volgebouwd) gebied bij de molen, dat vanouds "De Bouwing" werd genoemd en waar groenten en fruit werden geteeld.
Een 360 graden panoramafoto van de molen. Sleep met de muis om rond te kijken.
Ronald Bakker (12-08-2024)
Daan van Aken (05-11-2024)
