Het betreft hier een dubbele onderslagmolen op de Dommel. Dit was de grootste watermolen van Noord-Brabant.
De oudste vermelding van de watermolen Scymmelen in Woensel dateert uit 1379. Vanaf het begin behoorde de molen aan de heren van Cranendonk en Sevenborn.
De molen stond aan de Brugstraat op terrein, waar nu Technische Universiteit is. Ruim 75 jaar was de fam. Notten eigenaar, daarna J. v.d. Putten uit Veghel en daarna gemeente Eindhoven. Deze liet de molen in 1955 slopen.
Bron: onbekend.
-----
De molen bestond uit twee houten gebouwen, een korenmolen en een oliemolen. Jacob van Deventer gaf de twee gebouwen op een eilandje in de Dommel weer op zijn kaart van Eindhoven en omgeving die hij rond 1560 vervaardigde.
In 1612 werd in de oliemolen ook een volmolen ingericht.
In 1619 werd een derde rad geplaatst en in 1620 een vierde rad.
's-Hertogenbosche Courant, 10 mei 1776:
"Word geadverteerd dat by de Heer Advokaat van RYSINGEN woonende tot HELMONT, en by de Heer van RYSINGEN. Brouwer te 's Bosch, Uit de hand te Koop is, den HALVEN WOENSELSCHE WATER MOLEN genaamt den SCHIMMELSCHE MOLEN bestaande in Kooren, Vol, en Olymoolen, met de helft in Hof en Aangelag. groot in 't geheel, 3 Lopense en 21 Roeden, en de helft in Huis, Schuur, Paarden, en Koeistal, verder onderrigting te koomen by de voornoemde Heeren van Ryssingen."
In 1813 werd de koren-, boekweit-, olie- en volmolen te koop aangeboden voor ƒ 20.500, maar de verkoop ging niet door omdat slechts de helft werd geboden.
In 1860 werd het molengebouw in steen opgetrokken. Als hulpkracht voor de aandrijving van de 4 koppel molenstenen op de zolders en de begane grond werd een stoommachine bijgeplaatst. Rond 1900 kon de molen de concurrentie met de meelfabrieken niet meer aan en bleven er nog twee koppel kunststenen over, uitsluitend met water aangedreven.
In 1935 kocht de gemeente Eindhoven de molen bij een openbare verkoop. Vanwege de bouw van de TUE werd de molen in 1956 afgebroken en de Dommel verlegd.
Bronnen:
- "Watermolens in Noord-Brabant vroeger en nu", Ir. Piet-Hein van Halder, 2010.
- Jaarboek Eindhoven 2012. "Het verdwenen platteland in het Eindhovense stadsdeel Woensel", Jos en Bauke Hüsken.
fragment van de kaart van Jacob van Deventer, 1560
Ansichtkaarten collectie W.J. Jansen
Ansichtkaarten collectie W.J. Jansen
Ansichtkaarten collectie W.J. Jansen
In het groengebied van de TU te Eindhoven, vlakbij de Dommel en de doorsteek naar de Kennedylaan, staat een "monument" ter herinnering aan de Woenselse Watermolen: een gedeelte van een schoepenrad, een molensteen en de as van de beide raderen.
In de woonwijk "Woenselse Watermolen" aan de Kruisstraat staat ook nog een aandenken aan deze molen, een plackette en een sokkel met daarop een rad.
Volgens de huidige (2006) bewoner van Veldhovenseweg 7, Knegsel, zou de molensteen die bij hem achter de boerderij ligt van deze molen afkomstig zijn.
Bart Beex, 26 dec. 2006.
Van de Woenselse watermolen bestaat een groot schilderij dat in bezit is van het Eindhoven Museum (vroeger Museum Kempenland). Het is geschilderd door mijn oudoom/kunstschilder Jaak van Wijck (1870-1946). Het is volgens mij geschilderd tussen 1914-1918.
Informatie van Huibert van Eyk, 13-05-2024
