Molen Zeldenrust / De Zwaluw, Oss

Oss, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
Zeldenrust / De Zwaluw
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1977
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Kruisstraat 39
5341 HA Oss
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
02588
oude dbnr.
B578
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 02588 Zeldenrust / De Zwaluw (Oss)

De molen is tegenwoordig beter zichtbaar na de sloop van enkele panden. 
Rob Pols (23-10-2014).

locatie

plaats
Oss
gemeente
Oss, Noord-Brabant
streek
Maaskant
kadastrale aanduiding
Gemeente Oss, sectie E, nr. 3817
geo positie
X: 164178, Y: 419672
N: 51.76566, O: 5.52016
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Domineert met buurmolen Nieuw Leven het centrum van Oss, maar staat temidden van nogal rommelige bebouwing.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Kruisstraat 39
5341 HA Oss
molenaar
Ley Deerns / Hennie Bunthof
telefoon
06-83606434 / 06-51369519
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 9.00 - 12.30 uur en op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Zeldenrust / De Zwaluw via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Drie koppel maalstenen; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften
'Anno', '1890' en 'Zeldenrust'.

Sluitsteen boven één van de inrijpoorten met het jaartal '1860'. 

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels. Kruilier.
vlucht
25,00 m.
vang
Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel.
overbrenging

Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 32 kammen
Spoorwiel 84 kammen
Steenschijven 26 en 28 staven
Overbrengingsverhoudingen 1 : 6,10 en 1 : 6,56

hoogte
van de stelling: 9,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 240 buiten 1977 1977 buiten aanw. 25,00
Derckx ✉︎ 241 binnen 1977 1977 binnen aanw. 25,00
Pot ✉︎ ? binnen ? binnen 1977 25,00
Pot ✉︎ ? buiten ? buiten 1977 25,00
wiekverbeteringen

Deze molen heeft jarenlang op beide roeden het systeem Dekker gehad. Aan te nemen is dat dit eind jaren '60 is verwijderd (of inmiddels grotendeels was afgewaaid).
Bij de grote restauratie, die in 1978 werd afgerond, is gekozen voor Oud-Hollands met zeilen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
onbekend ✉︎ ? ? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

Deze ronde stellingkorenmolen is de oudste van de twee overgebleven molens in Oss; ooit stonden er in deze stad vijf. Bouwheer hier was Gijbertus van Buuren.

Tot omstreeks 1950 heeft deze molen regelmatig met windkracht gedraaid. In 1958 installeerde de molenaar een elektromotor. Het bovenste deel van de molen raakte daarna in verval. In de jaren zestig verdwenen stelling en hekwerk van de wieken.

In 1971 werd de gemeente Oss eigenaar van de inmiddels behoorlijk vervallen molen. Enkele Ossenaren richtten in 1974 Stichting De Osse Molen op om geld bijeen te brengen voor herstel. Zij ondernamen in 1975 inzamelacties, die een aardig bedrag opleverden.
Op 24 februari 1978 werd de restauratie tot maalvaardige molen voltooid.

Deze molen vertoont bouwtechnisch duidelijke overeenkomsten met "De Wielewaal" te Beneden-Leeuwen en "De Nijverheid" te Ravenstein. Vermoedelijk zijn zij door dezelfde molenmaker en/of van hetzelfde bestek gebouwd.

Benny Verbruggen, hier zeer lang vaste molenaar, overleed in januari 2021. Hij was een van de oprichters van stichting "De Osse Molens" die ervoor gezorgd heeft dat de twee Osse molens gerestaureerd konden worden. Na afronding van beide restauraties heeft men deze stichting dan ook netjes kunnen opheffen.

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt al heel lang "Zeldenrust" genoemd, maar heette oorspronkelijk "De Zwaluw".

foto's

foto's