Molen Polder Het Oudeland van Strijen, deel Oudeland-laag, Kleine Molen, Strijen

Strijen, Zuid-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Polder Het Oudeland van Strijen,
deel Oudeland-laag, Kleine Molen
modeltype
Wipmolen
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01987 a
oude dbnr.
V4790
Meest recente aanpassing

locatie

plaats
Strijen
plaatsaanduiding
ca. 200 meter ten zuiden van de Hoekseweg, ca. 500m ten westen van de Keizersdijk
gemeente
Hoeksche Waard, Zuid-Holland
streek
Hoeksche Waard
kadastrale aanduiding 1811-1832
Strijen C (1) 173 De Polder het Oudeland
geo positie
X: 96442, Y: 420160
N: 51.76705, O: 4.53888

constructie

modeltype
Wipmolen
krachtbron
wind
functie
romp
vierkante ondertoren
inrichting

Open scheprad

versieringen

De bovenas van de molen was voorzien van een met bladgoud belegde walpen en ster, een zéér luxe uitvoering die laat blijken dat het polderbestuur uitermate trots was op hun investering. Deze ontdekking werd gedaan tijdens de restauratie van korenmolen De Hoop in Maasdam, alwaar de bovenas geplaatst is na de sloop van de Kleine Molen in 1881.

plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 40, Penn & Comp, F.J.
Penn & Comp, F.J.
✉︎ 40 1852 1852? 1881/82 04,00
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1881 - 1882 gesloopt
geschiedenis

Polder het Oudeland van Strijen is één van de oudste polders van de Hoeksche Waard, bewinterdijkt in 1437. De oude stroomgeul "de Keen", die tot de inpoldering een verbinding vormde tussen het Hollands Diep en de Binnenbedijkte Maas, werd nadien gebruikt als afwateringsgeul en later als boezem. In de eerste tientallen jaren na de inpoldering werd de polder via natuurlijke lozing ontwaterd, later gevolgd door windbemaling. De eerste 3 molens in de polder verschenen waarschijnlijk aan het begin van de 16e eeuw: de Molenwegsche Molen, de Achterste Molen en de Kleine Molen. Alle drie uitgevoerd als wipmolen met een open ondertoren.

In 1632 werd de bemaling van de polder uitgebreid door de bouw van twee nieuwe watermolens: de Bovenmolen en de Walewegsche Molen. Beide molens stonden bekend als de 'hoogmalende molens', dit waarschijnlijk vanwege hun hogere positie ten opzichte van de andere molens die lager gelegen waren.
De Kleine Molen had zijn naam te danken aan het kleinere formaat ten opzichte van de andere molens. Hij had waarschijnlijk een vlucht van tussen de 18 en 20 meter, dit in tegenstelling tot de 22 en 23 meter van de andere molens.

In deze vorm werd de polder tot 1879 op windkracht bemalen, waarna twee stoomgemalen het werk gedeeltelijk overnamen. De Bovenmolen en de Kleine Molen werden hiervoor gesloopt, de Walewegsche Molen was in 1818 reeds afgebrand en gesloopt. De Kleine Molen werd in 1881 verkocht aan een metselaar uit Maasdam, die een gedeelte van de onderdelen weer doorverkocht aan de plaatselijke korenmolenaar. De bovenas kreeg nadien een plaats in de korenmolen aldaar, een (geteerde) roe werd waarschijnlijk opgezaagd als zolderbinten voor de maalvloer. E.e.a. kan samenvallen met de verhoging van die molen tot stellingmolen, hoewel de exacte datum daarvan (nog) niet bekend is.

De twee resterende molens van het Oudeland bleven in combinatie met de gemalen in bedrijf tot 1936. In dat jaar besloot het bestuur van de polder tot het stichten van het nieuwe elektrisch gemaal "Overwater" aan de Waleweg, die de taak van de molens en gemalen over zou nemen. In de winter van 1936/37 werden de Molenwegsche Molen en de Achterste Molen gesloopt en de stoomgemalen buiten bedrijf gesteld en ontmanteld. Het Bovengemaal, in 1879 gebouwd op de plaats van de Bovenmolen, werd in de jaren '60 van de vorige eeuw eveneens gesloopt, het 'Benedengemaal' bleef bewaard en is enkele jaren geleden uitwendig gerestaureerd en ingericht als vogeluitkijkpost in opdracht van Staatsbosbeheer.

Na de stichting van het stoomgemaal Oudeland-laag in 1878 werd één molen in deze omgeving overbodig, die vervolgens in 1890 gesloopt werd, locatie ca. 200 meter ten zuiden van de Hoekseweg, ca. 500 m ten westen van de Keizersdijk.

Gemaal Oudeland-laag werd in 1936-1937 overbodig, het scheprad met stoommachine en schoorsteen werd gesloopt.

Het gebouw werd een koeienstal en de machinistenwoning een boerenwoning.

Het restant van het complex is momenteel eigendom van Staatsbosbeheer, die het gebouw van het gemaal wil conserveren en ombouwen tot vogeluitkijkpost.

De voormalige machinistenwoning biedt momenteel onderdak aan de districtsopzichter van Staatsbosbeheer.

De uit 1852 stammende gietijzeren bovenas van deze verdwenen poldermolen zit thans in molen de Hoop te Maasdam.
Het fabrikaat van de as is: F.J. Pennn & Comp. uit Dordrecht, draagt het nummer 40 en is 4 meter lang.

Archiefonderzoek heeft uitgewezen dat deze as (Penn & Comp. nr. 040) vanaf de Kleine molen van het Oudeland van Strijen naar de nog bestaande korenmolen De Hoop in Maasdam is gegaan. De Kleine molen is buiten bedrijf gesteld in 1880, is geveild in 1881, verkocht aan een metselaar uit Maasdam en kort daarop gesloopt.
info: Jan Eeland, 18 augustus 2009.

De restanten werden in 1901 gesloopt.
Jesse in 't Veld, 30 september 2013.

In 1901 werden de restanten van de Kleine Molen (fundering) gesloopt en de boezemkade over het erf doorgetrokken.

Jesse in 't Veld, 18 oktober 2016.

aanvullingen

trivia

Standplaats: 2,5 km ten nnw van het gemeentehuis (Kerkweg 54) aan de Keen, oostelijk.