Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
Donderdag van 19:30 - 21:00 uur; zondag 10:30 - 16:00 uur en op afspraak.
aanwezig
Schoolbezoek het liefst via Kunst&Co:
https://www.kunstenco-uden.nl/ontmoet-de-cultuuraanbieders
Eén koppel 17der kunststenen; kammenluiwerk
De namen van de diverse particuliere eigenaren zijn terug te vinden in de talrijke inscripties in deze molen.
Bovenwiel (tandkrans trapzijde) 79 kammen
Steenschijfloop 15 staven, steek 12,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,27
Bovenwiel (tandkrans borstzijde) 81 kammen, steek 10,0 cm.
Rest maalwerk niet meer aanwezig
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pot | ✉︎ | 1184 | buiten | 1880 | binnen | aanw. | 24,80 | |
| Pot | ✉︎ | 1138 | buiten | 1879 | buiten | aanw. | 24,60 |
Van 1939 tot 1971 had deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel. Overigens waren zowel stroomlijn als ophekking erg kort aangebracht, zodat op alle enden een erg groot stuk 'loos' zat tussen bovenste hekkens en askop.
Bij de in 1971 voltooide restauratie werd weer gekozen voor Oud-Hollands; bij vervanging van het houtwerk in 2010 werd dit opnieuw aangebracht, evenwel met een (naar oude foto's) veel bredere ophekking en ook een sterk verbeterde bordopstand.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
As g.n., Mercx
|
✉︎ | g.n. | 1893 | aanw. | 05,50 |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
De gemeente Maashorst is eigenaar sinds 1-1-2022. Daarvoor was dat de per die datum opgeheven gemeente Uden.
Deze molen werd in 1811 gebouwd in opdracht van Hendrica Alegonde van Gemonde. Zij was de vrouw van de eerste burgemeester van Uden. Merkwaardig is dat de molen tot 1863 als erfstuk in de vrouwelijke lijn bleef: toen overleed de jonge eigenaresse Anna Rohling op slechts zevenjarige leeftijd. Vervolgens werd haar oom A.I. Verhoeven eigenaar.
Daarna is de molen nog een aantal keren verkocht. Laatste particuliere eigenaar was de van oorsprong Limburgse muldersfamilie Jetten.
Opmerkelijk: rond 1918/1919 werd de molen wegens de toen te geringe windvang in opdracht van F. en W. Bakermans een paar honderd meter verplaatst.
Met een omvangrijke restauratie tussen 1965 en 1971 werd het voortbestaan van de enig overgebleven standerdmolen van Uden gegarandeerd. Wél veranderde het uiterlijk grondig door de toepassing van kleuren die aardig stonden maar niets met de eerdere kleurstelling van doen hadden: okergeel met witte biezen. De molen werd daarna ook weer af en toe in beweging gezet.
Tientallen jaren later was het met het draaien en ook malen van deze molen beter gesteld en ging men zich nader verdiepen in de uitstraling die deze molen eerder had gehad.
In juni 2010 begon men met een flinke opknapbeurt: de (tweedehands) Potroeden, beide overigens oorspronkelijk buitenroeden, werden gestreken om te worden gerepareerd. Met het herstel van de oude kleuren, naar oude foto's en schilderijen, kreeg de molen zijn historische uiterlijk voor een groot deel terug: de vlakken grijswit; de biezen donkergroen.
Op 1 december 2010 werden roeden opnieuw gestoken en vervolgens van een brede en veel beter bij de molen passende Oud-Hollandse ophekking voorzien. Eind december was de molen maalvaardig.
De molen is, net als voor deze herstelbeurt, weer geregeld in gebruik voor het malen van mout.
In juni 2013 werd de molen, zoals dat eerder bij de standermolen van Usselo (Ov.) was gebeurd, 'ingepakt' in een opvallende groen-geel gestreepte 'jas'. Dit om de molen uit te gassen en zodoende de bonte knaagkever te bestrijden. Daartoe moesten ook staart en balkon tijdelijk worden verwijderd. Deze opvallende ingreep kostte enkele dagen.
Eigenaren van deze molen:
Hendrica Alegonde van Gemonde 1811-1858
Anthonia van der Meulen 1858-1862
Anna Maria Antonia Rohling 1862-1863
Andreas Ignatius Verhoeven 1863-1867
Martinus Poos 1867-1883
Cornelis Roozen 1883-1918
F. en W. Bakermans 1918-1919
Hendrikus van den Hoogen 1919-1922
A.P.M. Jetten 1922-1971
Gemeente Uden 1971- 2022
Gemeente Maashorst 2022 - heden.
Formeel heeft deze molen geen naam. De aanduiding 'molen van Jetten' bestaat evenwel nog steeds (al is deze familie al geruime tijd geen eigenaar meer).
In 1904 werd deze molen door de (toen nog niet zo beroemde) kunstschilder Piet Mondriaan vastgelegd. Mede op basis van dat schilderij heeft men ruim 100 jaar later de molen geheel opnieuw geverfd.
Patrick van Kessel, 'Gas verlost de molen van Uden van schadelijke gasten', in: Molenwereld 174 (2013), 362 - 365.
