Molen van Jetten, Uden

Uden, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
Molen van Jetten
modeltype
Standerdmolen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1918c
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Standerd 8
5401 ZV Uden
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01936
oude dbnr.
B599
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01936 Molen van Jetten (Uden)
Marcel van Nies (13-4-2017)

locatie

plaats
Uden
gemeente
Maashorst, Noord-Brabant
streek
De Peel
kadastrale aanduiding
Gemeente Uden, sectie M, nr. 5429
geo positie
X: 169917, Y: 408071
N: 51.66126, O: 5.60280
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Niet onbelangrijk maar wordt verminderd door beplantingen.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Standerd 8
5401 ZV Uden
molenaar
Patrick en Linda van Kessel
telefoon
0413-330304
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
ja
op afspraak
ja
openingstijden

Donderdag van 19:30 - 21:00 uur; zondag 10:30 - 16:00 uur en op afspraak. 

toegangsprijzen
winkelinformatie

aanwezig

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Schoolbezoek het liefst via Kunst&Co:
https://www.kunstenco-uden.nl/ontmoet-de-cultuuraanbieders

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Molen van Jetten via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Standerdmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Kast gebroken wit geverfd, met chroomoxyde groene biezen; borst gedekt met eiken schaliën.
kap
Gedekt met eiken schaliën
inrichting

Eén koppel 17der kunststenen; kammenluiwerk

versieringen

De namen van de diverse particuliere eigenaren zijn terug te vinden in de talrijke inscripties in deze molen.

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruihaspel
vlucht
24,80 / 24,60 m.
vang
Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel. Pal.
overbrenging

Bovenwiel (tandkrans trapzijde) 79 kammen
Steenschijfloop 15 staven, steek 12,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,27

Bovenwiel (tandkrans borstzijde) 81 kammen, steek 10,0 cm.
Rest maalwerk niet meer aanwezig

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Pot ✉︎ 1184 buiten 1880 binnen aanw. 24,80
Pot ✉︎ 1138 buiten 1879 buiten aanw. 24,60
wiekverbeteringen

Van 1939 tot 1971 had deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel. Overigens waren zowel stroomlijn als ophekking erg kort aangebracht, zodat op alle enden een erg groot stuk 'loos' zat tussen bovenste hekkens en askop.
Bij de in 1971 voltooide restauratie werd weer gekozen voor Oud-Hollands; bij vervanging van het houtwerk in 2010 werd dit opnieuw aangebracht, evenwel met een (naar oude foto's) veel bredere ophekking en ook een sterk verbeterde bordopstand.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As g.n., Mercx
Mercx
✉︎ g.n. 1893 aanw. 05,50
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

afkomstig van
omwentelingen
eigendomshistorie

De gemeente Maashorst is eigenaar sinds 1-1-2022. Daarvoor was dat de per die datum opgeheven gemeente Uden.

geschiedenis

Deze molen werd in 1811 gebouwd in opdracht van Hendrica Alegonde van Gemonde. Zij was de vrouw van de eerste burgemeester van Uden. Merkwaardig is dat de molen tot 1863 als erfstuk in de vrouwelijke lijn bleef: toen overleed de jonge eigenaresse Anna Rohling op slechts zevenjarige leeftijd. Vervolgens werd haar oom A.I. Verhoeven eigenaar.
Daarna is de molen nog een aantal keren verkocht. Laatste particuliere eigenaar was de van oorsprong Limburgse muldersfamilie Jetten.

Opmerkelijk: rond 1918/1919 werd de molen wegens de toen te geringe windvang in opdracht van F. en W. Bakermans een paar honderd meter verplaatst.
Met een omvangrijke restauratie tussen 1965 en 1971 werd het voortbestaan van de enig overgebleven standerdmolen van Uden gegarandeerd. Wél veranderde het uiterlijk grondig door de toepassing van kleuren die aardig stonden maar niets met de eerdere kleurstelling van doen hadden: okergeel met witte biezen. De molen werd daarna ook weer af en toe in beweging gezet.

Tientallen jaren later was het met het draaien en ook malen van deze molen beter gesteld en ging men zich nader verdiepen in de uitstraling die deze molen eerder had gehad.
In juni 2010 begon men met een flinke opknapbeurt: de (tweedehands) Potroeden, beide overigens oorspronkelijk buitenroeden, werden gestreken om te worden gerepareerd. Met het herstel van de oude kleuren, naar oude foto's en schilderijen, kreeg de molen zijn historische uiterlijk voor een groot deel terug: de vlakken grijswit; de biezen donkergroen. 
Op 1 december 2010 werden roeden opnieuw gestoken en vervolgens van een brede en veel beter bij de molen passende Oud-Hollandse ophekking voorzien. Eind december was de molen maalvaardig. 
De molen is, net als voor deze herstelbeurt, weer geregeld in gebruik voor het malen van mout.

In juni 2013 werd de molen, zoals dat eerder bij de standermolen van Usselo (Ov.) was gebeurd, 'ingepakt' in een opvallende groen-geel gestreepte 'jas'. Dit om de molen uit te gassen en zodoende de bonte knaagkever te bestrijden. Daartoe moesten ook staart en balkon tijdelijk worden verwijderd. Deze opvallende ingreep kostte enkele dagen.

Eigenaren van deze molen:
Hendrica Alegonde van Gemonde 1811-1858
Anthonia van der Meulen 1858-1862
Anna Maria Antonia Rohling 1862-1863
Andreas Ignatius Verhoeven 1863-1867
Martinus Poos 1867-1883
Cornelis Roozen 1883-1918
F. en W. Bakermans 1918-1919
Hendrikus van den Hoogen 1919-1922
A.P.M. Jetten 1922-1971 
Gemeente Uden 1971- 2022
Gemeente Maashorst 2022 - heden. 

aanvullingen

toelichting naam

Formeel heeft deze molen geen naam. De aanduiding 'molen van Jetten' bestaat evenwel nog steeds (al is deze familie al geruime tijd geen eigenaar meer).

wetenswaardigheden

In 1904 werd deze molen door de (toen nog niet zo beroemde) kunstschilder Piet Mondriaan vastgelegd. Mede op basis van dat schilderij heeft men ruim 100 jaar later de molen geheel opnieuw geverfd. 

literatuur

Patrick van Kessel, 'Gas verlost de molen van Uden van schadelijke gasten', in: Molenwereld 174 (2013), 362 - 365.

foto's

foto's