Molen (Naamloos), Nieuwerkerk

Nieuwerkerk, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
(Naamloos)
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis.

adres
Magnoliastraat 17a
4306 AJ Nieuwerkerk
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01880
oude dbnr.
B896
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01880 (Naamloos) (Nieuwerkerk)
Tim Grootenboer (23-12-2020)

locatie

plaats
Nieuwerkerk
gemeente
Schouwen-Duiveland, Zeeland
streek
Schouwen-Duiveland
kadastrale aanduiding
Gemeente Duiveland, sectie A, nr. 1169
geo positie
X: 59323, Y: 407867
N: 51.65146, O: 4.00464
biotoopwaarde
1 (slecht)
landschappelijke waarde
Betrekkelijk gering; de molen staat behoorlijk ingebouwd

contact en bezoek

bezoek/postadres
Magnoliastraat 17a
4306 AJ Nieuwerkerk
molenaar
Adrie Bal / Bert van Tilburg
telefoon
06-36509438
website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Als de molen draait en op afspraak.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

De doorgang naar de molen bevindt zich tussen de huisnummers 17 en 19 van de Magnoliastraat.

fietsroute
fietsroute in de buurt van (Naamloos) via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen; licht getailleerd gemetseld; geheel gewit
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der blauwe en één koppel 16der kunststenen; buil; sleepluiwerk

versieringen

Aardige baard, donkergroen geverfd, voorzien van enige witte krullen en blauwe ornamenten, met het opschrift '18 44'

Gevelsteen met de tekst:
De eerste steen
is gelegd door
Ks Pr Berman Jz
op den 29 mei 1844

Eenvoudige windwijzer achterop de kap

Op het toegangshek van de molenwerf van de huidige korenmolen staat:
Door de Zeeuwse wet
Ben ik hier neergezet
.
(Deze opmerking verwijst naar de herbouw die op de plaats van zijn voorganger werd verboden wegens het gevaar van de over de weg draaiende wieken).

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
22,86 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 62 kammen
Bovenschijfloop 29 staven, steek 13,2 cm.
Spoorwiel 79 kammen
Steenschijflopen 29 en 30 staven, steek 9,2 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,82 en 1 : 5,63

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 182 buiten 1976 1976 buiten aanw. 22,86
media-bestand
Roede 784, Pot
Pot
✉︎ 784 binnen 1873 binnen aanw. 22,86
Pot ✉︎ 1273 buiten 1881 buiten 1976 22,86
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 115, Penn & Comp, F.J.
Penn & Comp, F.J.
✉︎ 115 1858 1859 aanw. 05,16
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis.

omwentelingen
geschiedenis

De voorganger van de huidige stenen molen was een houten achtkanter. Deze was op 2 januari 1844 als gevolg van blikseminslag afgebrand. 

De verbrande molen stond 125 meter noordwestelijker dan de huidige molen, maar vanwege de inmiddels ingevoerde bepaling, dat een molen niet te dicht bij de openbare weg mocht staan, kreeg de opvolger een andere plaats. De eigenaar 'bedankte' de overheid met een ietwat spottende uitroep op het hek (zie 'Versieringen'). 

In 1849 werd G. Berman eigenaar. Hij was belast met een cijns van 60 gulden ten behoeve van de ambachtsheer van Nieuwerkerk, W.J.J. van Hemert te 's-Gravenhage. In 1857 werd W. Dijkman erfpachter, die de cijns een jaar later afkocht. De molen is in 1900 publiek verkocht aan M. Dijkman en vervolgens in 1918 aan J. Dijkman. L.J. Dijkman volgde hem op. 
Laatste beroepsmolenaar hier was de uit Poortvliet afkomstige Adriaan Geuze (1904 - 1994). Tot 1963 maalde hij op de wind en in 1970 verkocht hij zijn inmiddels vervallen molen aan de toenmalige gemeente Duiveland.

Tussen 1974 en 1976 werd een ingrijpende restauratie uitgevoerd. Thans zijn een koppel 17der blauwe, een koppel 16der kunststenen en een buil aanwezig; tot 1947 waren er drie koppel stenen. In het aangrenzende pakhuis werd met een hamermolen (met 25 PK elektromotor), een graanreiniger en elevator met elk een 1 PK elektromotor gewerkt.

Overigens had de molen op dat moment al een probleem dat niet echt meer kon worden opgelost. Het begon bij de Ramp van 1 februari 1953, waarbij Nieuwerkerk zwaar werd getroffen: 288 van de bijna 1800 bewoners vonden de dood in de golven. 
De molen bleef overeind maar de stenen romp had daarna zwaar te lijden onder het zoute water dat lange tijd bij eb en vloed door de molen spoelde en bleef sindsdien lek. In 2004 werd daarom, met name aan de onderste meters, intensief herstel verricht.

Na de in 1976 voltooide restauratie heeft de molen betrekkelijk weinig gedraaid, laat staan gemalen. Probleem hierbij was dat de omgeving van de molen inmiddels erg ombouwd en begroeid was en de molen letterlijk wat uit beeld raakte. Tegenwoordig draait de molen duidelijk vaker dan voorheen. 

Begin 2008 werd de binnenroede gestreken. Deze op dat moment 131 jaar oude Potroede gold als slecht maar bij onderzoek bleek dat erg mee te vallen: volstaan kon worden met een flinke reparatie. In mei 2008 werd die roede weer gestoken.
Overigens is wat deze roede betreft omstreeks 2020 nog een andere conclusie getrokken: gezien de lage plaatsing van het Pot-merkplaatje en de breedteverhoudingen lijkt dit een ingekorte roede, ofwel: deze roede is niet origineel voor deze molen gemaakt. Onvermijdelijke vraag: voor welke molen dan wel? 


aanvullingen

toelichting naam

Deze molen heeft, voorzover bekend, nooit een naam gehad.

molenerf
Het oude motorhok
Lukas Vandael (05-01-2024)
Het oude motorhok

 

foto's

foto's