Molen De Hoop, Sint Philipsland

Sint Philipsland, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
De Hoop
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. het malen van graan; thans buiten bedrijf

adres
Oostdijk 2
4675 CE Sint Philipsland
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01870
oude dbnr.
B916
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01870 De Hoop (Sint Philipsland)
Jeroen van Dijke (16-1-2020)

locatie

plaats
Sint Philipsland
gemeente
Tholen, Zeeland
streek
Sint Philipsland
kadastrale aanduiding
Gemeente Sint Philipsland, sectie F, nr. 454
geo positie
X: 70592, Y: 403699
N: 51.61581, O: 4.16845
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Oostdijk 2
4675 CE Sint Philipsland
molenaar
J.J. Reyngoudt
telefoon
0167-572604
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak. Niet op zondag.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Volgens afspraak met de molenaar

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Hoop via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met hout (geel geverfd), op acht teerlingen
kap
Gedekt met gepotdekselde planken
inrichting

Eén koppel 15der blauwe en één koppel 15der kunststenen; buil; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de opschriften 'ANNO 1724' en daaronder 'De Hoop', met daarbij nog enige geverfde cirkels.

Aan de achterzijde van de kap een eenvoudige windvaan.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk; 16 neuten. Kruilier
vlucht
17,60 / 17.70 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 54 kammen
Bovenschijfloop 23 staven, steek 11,5 cm.
Spoorwiel 57 kammen
Steenschijflopen 25 staven, steek 9,2 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,35

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 239, Straathof
Straathof
✉︎ 239 buiten 2008 2009 buiten aanw. 17,70
media-bestand
Roede 238, Straathof
Straathof
✉︎ 238 binnen 2008 2009 binnen aanw. 17,60
Derckx ✉︎ 76 buiten 1972 1972 buiten 2007 17,60
Derckx ✉︎ 77 binnen 1972 1972 binnen 2007 17,60
Pot ✉︎ 2221 binnen 1912 1937? binnen 1972 17,60
Verhaeghe ✉︎ ? buiten ? buiten 1972 17,60
wiekverbeteringen

Deze molen moet ergens in de jaren '30 op één roede het systeem Dekker hebben gekregen. Dit voldeed kennelijk niet en in 1945, toen er een gebroken houten roede moest worden vervangen, liep Chris van Bussel het naar hem vernoemde wieksysteem aanbrengen. Hier bovendien met uitneembare steekborden.
In 1972, na het steken van nieuwe roeden, is dit alles weer vervangen door Oud-Hollands.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1472 1896 1896? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. het malen van graan; thans buiten bedrijf

molenmaker
Pieter Oostdijk, Goes (1724) Fa. Doornbosch, Adorp (1972) Fa. Verbij, Hoogmade (2009)
omwentelingen
geschiedenis

De molen werd waarschijnlijk in 1724 gebouwd in opdracht van de ambachtsvrouwe van St. Philipsland ter vervanging van een standerdmolen.

In 1797 achtten de toenmalige ambachtsheren dat de molen moest worden verkocht. Op 5 mei 1797 werd pachter Willem Meijer de nieuwe eigenaar voor ƒ 4200,-- en met betaling van ƒ 36,-- per jaar erfpacht en windrecht. In 1899 werd de molen overgedragen aan W. en C.L. Meijer; vanaf 1907 was W. Meijer alleen eigenaar. In 1929 werden de rechten op recognitiën - eigendom met recht van erfpacht - door de ambachtsvrouwe C.J.C. Weerts publiek verkocht aan E.D. v.d. Velde, notaris te Tholen.

In 1933 werd C.M. Meijer de nieuwe eigenaar. Tot de watersnood in 1953 had deze elders ook een mechanische maalderij. Daarna was hij voor het malen van graan weer geheel afhankelijk van de wind: dit duurde tot eind 1969. Dat jaar werd overgedragen aan de gemeente Sint Philipsland.

Het achtkant heeft twee bintlagen en twee kruisen per veld. Eén van de achtkantstijlen is ooit met een deel van een oude houten roede aangelast. De rechte onderkant van de romp is opgebouwd uit geel geschilderde verticale planken en staat op acht gemetselde teerlingen van 0,5 m hoog. Het hogere rompgedeelte is voorzien van gele horizontaal gepotdekselde planken met daarin vier kleine vensters. De hoeken van de achtkant zijn afgedekt met witte aluminium strippen en bij de insnoering met lood. De kap is bedekt met gepotdekselde planken.

In 1972 en 1980 werden herstelbeurten uitgevoerd. De eerste betrof deels de houten bekleding van de romp en nieuwe roede, de tweede was opmerkelijk: nadat de dijk waar de molen staat op Deltahoogte was gebracht, was de molen als het ware 'in een gat' komen te staan. Daarom werd hij in zijn geheel opgevijzeld, waarna de grond eronder werd  aangevuld, zodat de molen als vanouds de dijk kon domineren.

Aan het begin van de 21ste eeuw werd de toestand minder goed: met name het staartwerk was aan vervanging toe; er kon niet meer worden gekruid en draaien was dus alleen mogelijk als de wind toevallig uit de goede hoek kwam. 8 maart 2007 werd, met de verwijdering van de kap, begonnen met een grondige restauratie.

In de werkplaats van molenmaker Verbij werd vervolgens vastgesteld dat de kap in veel slechtere staat was dan gedacht en vrijwel geheel vernieuwd moest worden. Nogal wat eerder herstel aan de kap bleek met 'kunst- en vliegwerk' gedaan te zijn: zo was de ijzeren windpeluw niet meer dan een fragment uit een oude Potroede. Deze tegenvaller leidde tot grote vertraging, omdat voor de onvoorziene uitgaven extra subsidie moest worden aangevraagd. 

Op 26 mei 2009, ruim twee jaar naar de onttakeling, kon de geheel vernieuwde kap worden teruggeplaatst. 29 januari 2010 werd de molen officieel in gebruik genomen.

In het voorjaar van 2023 viel het besluit, deze molen (en daarnaast nog enkele andere, maar dan op Tholen) stil te zetten totdat meer duidelijkheid was over de betrouwbaarheid van de roeden. Deze molen mocht na controle weer draaien, al houdt de gemeente de conditie van de roeden wel in de gaten. 

Opmerkelijk hier is de verbetering aan de kruilier, lang geleden bedacht door molenmaker Willem de Groote uit Kloetinge. De ongeveer 12 meter lange ketting ligt hier naar twee kanten uit, naar iedere kant over een of twee kruipalen en aan de tweede of derde paal aan iedere zijde vast. Aldus is het mogelijk, 120 graden te kruien zonder de ketting uit te hoeven lopen.

aanvullingen

unieke eigenschap

De kleinste echte molen van de provincie Zeeland.

Als een echt Zeeuws achtkant staat deze molen op teerlingen en is het mogelijk, onder de molen door te kijken (of te kruipen...).

foto's

foto's