Molen De Hoop, Sint Philipsland

geschiedenis

toestand

werkend

bouwjaar

1724

bedrijfsvaardigheid

Maalvaardig

bestemming

Vh. het malen van graan; thans buiten bedrijf

molenmaker

Pieter Oostdijk, Goes (1724) Fa. Doornbosch, Adorp (1972) Fa. Verbij, Hoogmade (2009)

voorganger

Sint Philipsland ((standerdmolen))

omwentelingen

geschiedenis

De molen werd waarschijnlijk in 1724 gebouwd in opdracht van de ambachtsvrouwe van St. Philipsland ter vervanging van een standerdmolen.

In 1797 achtten de toenmalige ambachtsheren dat de molen moest worden verkocht. Op 5 mei 1797 werd pachter Willem Meijer de nieuwe eigenaar voor ƒ 4200,-- en met betaling van ƒ 36,-- per jaar erfpacht en windrecht. In 1899 werd de molen overgedragen aan W. en C.L. Meijer; vanaf 1907 was W. Meijer alleen eigenaar. In 1929 werden de rechten op recognitiën - eigendom met recht van erfpacht - door de ambachtsvrouwe C.J.C. Weerts publiek verkocht aan E.D. v.d. Velde, notaris te Tholen.

In 1933 werd C.M. Meijer de nieuwe eigenaar. Tot de watersnood in 1953 had deze elders ook een mechanische maalderij. Daarna was hij voor het malen van graan weer geheel afhankelijk van de wind: dit duurde tot eind 1969. Dat jaar werd overgedragen aan de gemeente Sint Philipsland.

Het achtkant heeft twee bintlagen en twee kruisen per veld. Eén van de achtkantstijlen is ooit met een deel van een oude houten roede aangelast. De rechte onderkant van de romp is opgebouwd uit geel geschilderde verticale planken en staat op acht gemetselde teerlingen van 0,5 m hoog. Het hogere rompgedeelte is voorzien van gele horizontaal gepotdekselde planken met daarin vier kleine vensters. De hoeken van de achtkant zijn afgedekt met witte aluminium strippen en bij de insnoering met lood. De kap is bedekt met gepotdekselde planken.

In 1972 en 1980 werden herstelbeurten uitgevoerd. De eerste betrof deels de houten bekleding van de romp en nieuwe roede, de tweede was opmerkelijk: nadat de dijk waar de molen staat op Deltahoogte was gebracht, was de molen als het ware 'in een gat' komen te staan. Daarom werd hij in zijn geheel opgevijzeld, waarna de grond eronder werd  aangevuld, zodat de molen als vanouds de dijk kon domineren.

Aan het begin van de 21ste eeuw werd de toestand minder goed: met name het staartwerk was aan vervanging toe; er kon niet meer worden gekruid en draaien was dus alleen mogelijk als de wind toevallig uit de goede hoek kwam. 8 maart 2007 werd, met de verwijdering van de kap, begonnen met een grondige restauratie.

In de werkplaats van molenmaker Verbij werd vervolgens vastgesteld dat de kap in veel slechtere staat was dan gedacht en vrijwel geheel vernieuwd moest worden. Nogal wat eerder herstel aan de kap bleek met 'kunst- en vliegwerk' gedaan te zijn: zo was de ijzeren windpeluw niet meer dan een fragment uit een oude Potroede. Deze tegenvaller leidde tot grote vertraging, omdat voor de onvoorziene uitgaven extra subsidie moest worden aangevraagd. 

Op 26 mei 2009, ruim twee jaar naar de onttakeling, kon de geheel vernieuwde kap worden teruggeplaatst. 29 januari 2010 werd de molen officieel in gebruik genomen.

In het voorjaar van 2023 viel het besluit, deze molen (en daarnaast nog enkele andere, maar dan op Tholen) stil te zetten totdat meer duidelijkheid was over de betrouwbaarheid van de roeden. Deze molen mocht na controle weer draaien, al houdt de gemeente de conditie van de roeden wel in de gaten. 

Opmerkelijk hier is de verbetering aan de kruilier, lang geleden bedacht door molenmaker Willem de Groote uit Kloetinge. De ongeveer 12 meter lange ketting ligt hier naar twee kanten uit, naar iedere kant over een of twee kruipalen en aan de tweede of derde paal aan iedere zijde vast. Aldus is het mogelijk, 120 graden te kruien zonder de ketting uit te hoeven lopen.