- naam
- De Vos / Heense Molen
- modeltype
- Ronde molen, grondzeiler
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- adres
-
Rijksweg 51
4681 RC Nieuw-Vossemeer - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 01869
- oude dbnr.
- B531
- Meest recente aanpassing
- | Streek
Molen De Vos / Heense Molen, Heensche Molen
Heensche Molen, Noord-Brabant
b
locatie
- plaats
-
Heensche Molen
- gemeente
- Steenbergen, Noord-Brabant
- streek
- De Westhoek
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Nieuw-Vossemeer, sectie B, nr. 1366
- geo positie
-
X: 75881, Y: 402191N: 51.60303, O: 4.24514
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Rijksweg 51
4681 RC Nieuw-Vossemeer - molenaar
- Jan-Willem van Beers / Ger van Dijk / Lucien van Loon
- telefoon
- 0167-850917
-
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
- op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van De Vos / Heense Molen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen, geheel gewit
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Twee koppel 17der kunststenen; sleepluiwerk
- versieringen
Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift '1714' en 'De Vos'.
Kleine gevelsteen met de opschriften '1837', 'HN' en 'AV'.
Gevelsteen, grotendeels verweerd (die nog maar eens ontcijferd moet worden).- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Engels; kruilier
- vlucht
- 24,00 m.
- vang
- Hoepelvang (metaal). Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
- overbrenging
Bovenwiel 75 kammen
Bovenschijfloop 39 staven, steek 13,8 cm.
Spoorwiel 80 kammen
Steenschijflopen 26 resp. 24 staven, steek 9,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,92 en 1 : 6,07- hoogte
- van de berg: ca. 4,00 meter
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Derckx 348 buiten 1980 1980 buiten aanw. 24,00 Derckx 349 binnen 1980 1980 binnen aanw. 24,00 Pot 2719 binnen 1934 1934? binnen 1980 24,00 Pannevis g.n. buiten ? buiten 1980 24,00 - wiekverbeteringen
Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Penn & Bauduin 544 1909 aanw. 05,30
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 30610
- inventarisnummer
- NB065
eigendom
- eigenaar
- Gemeente Steenbergen
- eigendomsvorm
- Gemeente
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
- voorganger
- omwentelingen
- eigendomshistorie
Gemeente Steenbergen is eigenaar sinds 1997, daarvoor de vm. gemeente Nieuw-Vossemeer; daarvoor A. Baauw
- geschiedenis
-
Deze molen is gebouwd in 1714 als opvolger van een in dat jaar omgewaaide standerdmolen. Diverse onderdelen daarvan heeft men in de huidige molen, de eerste stenen molen van West-Brabant, verwerkt.
Voor een grondzeiler is de opzet opmerkelijk en doet denken aan 'De Zwaan' te Lienden: grote inrijpoorten (oorspronkelijk één, twee sinds ca. 1839) en de maalzolder op de eerste verdieping. Overigens staan beide poorten niet recht, maar iets gedraaid ten opzichte van elkaar.
Deze molen stond vanouds goed in de wind en heeft nooit een wiekverbetering gekregen. Tot 1961 werd er op windkracht gemalen; dat hield ineens op toen de al tamelijk slechte kap tijdens het kruien verzakte en vastliep. Hierna bleef de molen vervolgens heel lang op het noordoosten staan.
In 1979, toen de molen werd overgenomen door de gemeente, was de toestand zeer slecht. De restauratie werd gegund aan de fa. Van Beek, maar uitgevoerd door de fa. Bos uit Almkerk. Kap en wiekenkruis werden vernieuwd; ook het metselwerk moest zeer grondig worden aangepakt.
Opvallende details waren de ijzeren vangstok en het ontbreken van een vanghaak: het vangtouw werd tijdens het malen simpelweg aan de staartbalk vastgezet. De vanghaak werd los in de molen bewaard....
Eigenaren waren onder meer:- Jan de Bruijn 1815 - 1837
- Ary Jacobus van Nieuwenhuijzen 1837 - 1866
- Willem Bierens Rzn. 1866 - 1881
- Jacoba Johanna Bierens-Beurkens 1881 - 1890
- Johannes Pieter Vogelaar 1890 - 1899
- Adriaan Jan de Wit 1899 - 1927
- Kornelis Petrus Marinus Huijsmans 1927
- Antonius Petrus Maria Peeters 1927 - 1929
- H. Akkermans 1929 - 1930
- Cornelis Jacob Bart Zeedijk 1930 - 1957
- Arie Baauw 1957 - 1979
- Gemeente Nieuw-Vossemeer 1979 - 1997
- Gemeente Steenbergen 1997 - heden
De molen vormde voorheen tezamen met molenaarswoning en schuur een zeer fraai geheel. Helaas brandde de woning in 1992 af en werd de schuur in 1998 wegens bouwvalligheid gesloopt en vervangen.
aanvullingen
- toelichting naam
De aanduiding "Heensche Molen" is al zeer oud en dateert minimaal van 1866. In de Zierikzeesche Nieuwsbode van 11 april 1866 wordt de molen per advertentie onder die naam te koop aangeboden.
- literatuur
L. Baauw en T. Meesters: Korenmolen "De Vos" te Heense Molen. In historisch en technisch perspectief bekeken. Uitgave Vereniging 'De Westbrabantse Molens'. Roosendaal 2000.
Heense Molen: voortbestaan kleinste motormaalderij van Nederland op het spel!, in: Molenwereld 134 (feb. 2010), pp. 64 - 68.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen