Molen De Passiebloem, Zwolle

Zwolle, Overijssel
b

korte karakteristiek

naam
De Passiebloem
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
oliemolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het slaan van olie, thans op vrijwillige basis

adres
Vondelkade 175
8023 AD Zwolle
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01840
oude dbnr.
B825
Meest recente aanpassing
| Overig
media-bestand
Molen 01840 De Passiebloem (Zwolle)
Ronald Bakker (9-9-2018)

locatie

plaats
Zwolle
gemeente
Zwolle, Overijssel
streek
IJsseldelta
kadastrale aanduiding
Gemeente Zwolle, sectie B, nr. 5956
geo positie
X: 204522, Y: 503625
N: 52.51805, O: 6.11680
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Niet al te groot; de molen staat door bebouwing ingesloten

contact en bezoek

bezoek/postadres
Vondelkade 175
8023 AD Zwolle
molenaar
Rob van der Leeuw / Henk Lollinga / Ada Meurs / Bart Bethlehem / Merik Middelveld / Keimpe de Haan / Jan Versteegde / David Berghuis
telefoon
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

1e en 3e zaterdag van de maand 10.00 - 16.00 uur, iedere 3e woensdag van de maand 13.00 - 16.00 uur en op afspraak.

toegangsprijzen

Gratis

winkelinformatie

Lijnolie, Raapzaadolie, broodmixen, molentjes, boeken, kleurplaten, ansichtkaarten, video’s en dvd’s

meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Passiebloem via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op achtkante onderbouw met aangebouwde schuur
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel kantstenen; voor- en naslag; stampers

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen en deels wit afgebiesd, met '17' en '76' tussen de koppen van de voeghouten.

Naambord 'De Passiebloem' onder de stelling

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
IJzeren rollen met stalen voeringen onder en boven; kruirad
vlucht
23,00 m.
vang
Vlaamse vang mét stut; vangbalk met haak; vangstok
overbrenging

Bovenwiel 58 kammen
Bovenbonkelaar 35 kammen, steek 13,5 cm.
Steenschijfloop 24 staven
Steenwiel 75 kammen, steek 13,5 cm.
Onderbonkelaar 21 kammen
Wentelwiel 64 kammen, steek 13,5 cm.
Kranswiel voorslag 41 kammen
Overwerker 37 kammen
Roerwiel 13 kammen
Wielen naslag zelfde aantallen kammen
Overbrengingsverhouding kantstenen 1,88 : 1
Overbrengingsverhouding wentelas 1 : 0,54

hoogte
van de stelling: 6,65 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 210 buiten 2010 2010 buiten aanw. 23,00
Vaags ✉︎ 211 binnen 2010 2010 binnen aanw. 23,00
Schuitema ✉︎ g.n. binnen 1963 1963 binnen 2010 23,00
Schuitema ✉︎ g.n. buiten 1963 1963 buiten 2010 23,00
Fransen ✉︎ g.n. ? 1925 1937 ? 1963 ?
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering gekregen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Enthoven & Co, L.I. ✉︎ 477 1867 aanw. 06,80
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het slaan van olie, thans op vrijwillige basis

molenmaker
D. van Dam, 1776
omwentelingen
eigendomshistorie

De gemeente Zwolle is al eigenaar sinds 1931.

geschiedenis

De Passiebloem werd in 1776 gebouwd aan de Nieuwe Vecht.
In 1896 werden De Passiebloem en de Roode Molen door huurovereenkomst aan de oliefabriek van de firma Reinders & Co verbonden. Deze oliefabriek was de in 1877 gebouwde stoomoliefabriek De Aloë aan de Boerendanserdijk die Reinders & Co. in 1893 van de firma Van Engelen en Van Laer had overgenomen. De beide molens, met de daarbij horende knechtswoningen, pakhuizen, schuren, enzovoorts en de gehele inventaris, werden door Willem Hendrik Visscher voor ƒ 460,-- per jaar verhuurd aan de firma Reinders & Co.
Dertig jaar later was de huurprijs niet hoger maar lager: in 1926 werd een nieuw huurcontract opgemaakt. De Passiebloem en de Roode Molen werden toen aan Reinders & Co verhuurd voor ƒ 400,-- per jaar. Ietwat wonderlijk is de laatste zin in het huurcontract: "Op gevoelens der Schoonheidscommissie zal door ondergeteekenden geen acht worden gegeven".

Tot rond 1920 is De Passiebloem als industriemolen in gebruik geweest. De Roode Molen werd in 1934 afgebroken vanwege de aanleg van de Ceintuurbaan. De Passiebloem bleef behouden, zij het vooralsnog als stilstaand monument. In 1937 werd de molen door werkloze jongeren gerestaureerd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is een poging gedaan met de molen stroom op te wekken. Rond de koningsspil zit nog een riemschijf die daartoe aangebracht is. Ook verder in de molen zijn nog enige sporen te vinden: zo is in de kruipruimte een grote gemetselde poer waarop de generator gestaan heeft. Het opwekken van stroom werd evenwel geen succes.

De Reinders Olie- en veevoederfabrieken NV werd in 1970 overgenomen door Golden Wonder Holland BV. In 1989 werd de raffinaderij gesloten en in de loop van de jaren negentig van de vorige eeuw werden de fabrieksgebouwen afgebroken. Wat, naast De Passiebloem, van het voor Zwolle ooit zo belangrijke industriële complex van Reinders overbleef waren een dienstwoning en een transformatorhuisje aan de Boerendanserdijk 1. Inmiddels is ook dat transformatorhuisje verdwenen. 

In 1963 kreeg de molen nieuwe gelaste roeden; in 1967 volgde nieuw herstel en in de loop van de jaren '70 werd er, onder invloed van het opkomende vrijwillig molenaarschap, ook weer af en toe gedraaid. In 1982 moest het wiekenkruis vanwege de slechte staat tijdelijk verwijderd worden.
In 1984/85 is de molen weer maalvaardig gemaakt, maar pas sinds oktober 1998 wordt er daadwerkelijk op regelmatige basis olie geslagen.
In de zomer van 2010 werden beide uit 1963 daterende Schuitema-roeden gestreken; later dat jaar werden zij vervangen.

Als er olie geslagen wordt, moeten er minimaal drie personen aanwezig zijn om het proces gaande te houden. In verband met de wensen van een grote afnemer van lijnkoeken heeft de molen sinds kort ook een koekenbreker, vooralsnog aangedreven op handkracht.

Eigenaren van de molen sinds de invoering van het kadaster:
1832 Asseurus Ovink, koopman te Zwolle Visscher
1846 Theodorus Hendrikus Ovink, Koopman te Zwolle
1848 Fa. Ovink en Schellewald, Zwolle
1863 Willem en Adam Visscher c.s.
1865 Willem Hendik Visscher, koopman te Zwolle
1914 Folkert Oene Gorter, oud-inspecteur der registraten, zonder beroep te Almelo
1920 erven F.O. Gorter
1922 Willem Visscher Gorter, notaris te Apeldoorn, later te Zwollerkerspel c.s.
1931 Gemeente Zwolle

aanvullingen

unieke eigenschap

Opmerkelijk is de 'gecombineerde vang' aan deze molen: een Vlaamse vang (met buikstuk dus), die tevens gebruik maakt van een stut in het linkervoeghout.

literatuur

W. Huijsmans, De Passiebloem: van eersteling tot hekkensluiter, in: Molenwereld nr. 1 (2005), pp. 20 - 27.

foto's

foto's