Molen De Bachtenaar, Vlist

Vlist, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Bachtenaar
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Bergambacht, thans op vrijwillige basis; woning

adres
West Vlisterdijk 64a
2855 AK Vlist
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01793 bis
oude dbnr.
B1124
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01793 bis De Bachtenaar (Vlist)
Pieter Zuijkerbuijk (6-10-2018)

locatie

plaats
Vlist
gemeente
Krimpenerwaard, Zuid-Holland
streek
Krimpenerwaard
kadastrale aanduiding
Gemeente Bergambacht, sectie C, nr. 128
geo positie
X: 116001, Y: 442755
N: 51.97184, O: 4.81966
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot; zeer fraai in de wind en het zicht gelegen

contact en bezoek

bezoek/postadres
West Vlisterdijk 64a
2855 AK Vlist
molenaar
Peter de Bruin
telefoon
0182-601075
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Bachtenaar via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren, gedekt met riet, op veldmuren van 0,70 m.
kap
Bovenhuis donkergroen geverfd; kap gedekt met gepotdekselde planken
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 6,30 m.; breed 0,52 m.
Woning in de molen

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk met neuten; kruirad
vlucht
26,90 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; evenaar. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 64 kammen
Bovenschijf 31 staven
Onderschijf 24 staven
Onderwiel 83 kammen
Overbrengingsverhouding 1,68 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 17 buiten 1984 1987 buiten aanw. 27,15
Straathof ✉︎ 16 binnen 1984 1987 binnen aanw. 27,00
Pot ✉︎ 1746 buiten 1895 1896? buiten 1987 27,00
Pot ✉︎ 1406 binnen 1883 1883? binnen 1987 26,90
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 853 1873 1873? aanw. 05,85
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
onbekend ✉︎ ? ? aanw.

eigendom

eigenaar
Peter de Bruin / Hilda van der Sluis
eigendomsvorm
Prive
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Bergambacht, thans op vrijwillige basis; woning

omwentelingen
geschiedenis

De eerste molen die op deze plaats stond, werd gebouwd in 1487. De huidge molen werd waarschijnlijk gebouwd in 1714.
Oorspronkelijke bestemming was het bemalen van de polder Bergambacht op de Vlistboezem. Deze polder werd - tot de ingebruikname van een mechanisch gemaal in 1926 - tevens op de Lek bemalen door twee ondermolens en één bovenmolen. Tot 1917 kon bovendien nog een bovenste molen worden ingeschakeld.
Tot 1879 maakte de Bachtenaar deel uit van een gang van molens, die uitmaalden op de Hollandse IJssel. In dat jaar werd het stoomschepradgemaal P.J. Smits in gebruik genomen. Dit gebouw, aan de Hoogstraat 133 te Haastrecht draagt nu de naam Aletta.
Langs de Vlist bij Haastrecht (Oost Vlisterdijk 1) is nog de zgn. "Zesde Molen" aanwezig. Langs de Bilwijkerweg, vanaf de Vlist, richting Stolwijk, is nog de onderbouw te zien van een andere molen van die molengang, de zgn. Molen van Hol.

Tot mei 1939 werd door de Bachtenaar het water uit een gebied met een oppervlakte van zo'n 2570 hectare opgevoerd tot een hoogte van tussen de 1 meter en 1.30 meter.
Tussen mei 1939 en 1941 heeft de molen niet gefunctioneerd. In 1941 werd hij weer in gebruik gesteld, als gevolg van brandstofschaarste. Deze periode duurde tot 1946. Daarna volgden stilstand en verval.

Eigenaar van de Bachtenaar was van 1961 tot 1976 de gemeente Bergambacht. In 1963 en 1964 werd een voornamelijk uitwendige restauratie uitgevoerd, waarna de molen weer in redelijke staat verkeerde. Hierna volgde weer een periode van matig onderhoud.

In 1976 gebeurde iets opmerkelijks: de gemeente verkocht de molen aan het echtpaar Oskam, dat al jaren deze molen als woning huurde. Vervolgens is De Bachtenaar in een tijdsbestek van tien jaar, door de ongekende zelfwerkzaamheid van Herman en Esther Oskam (met assistentie van vele anderen) van een 'dode molen' tot een schitterend maalvaardig monument geworden en was daarna zeer vaak in bedrijf te zien.

In de zomer van 2009 verkocht de familie Oskam de molen; inmiddels wordt deze door de nieuwe eigenaren bewoond. 

 

aanvullingen

unieke eigenschap

Vermoedelijk de eerste molen in Nederland die door een gemeente is verkocht aan een particulier. In dit geval met een fantastisch resultaat!

literatuur

Dick Kenbeek, 'Haastrecht 12-12-12, wisseling van de wacht', in: Molenwereld 174 (2013) 366 - 377.

foto's

foto's