Molen Hoogewegse Molen, Noordwijk

Noordwijk, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Hoogewegse Molen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
1711
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Hoogeweg; thans op vrijwillige basis.

Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01779
oude dbnr.
B1069
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01779 Hoogewegse Molen (Noordwijk)
Matthieu Hoogduin (5-4-2014)

locatie

plaats
Noordwijk
gemeente
Noordwijk, Zuid-Holland
streek
Duin- en Bollenstreek
kadastrale aanduiding
Gemeente Noordwijk, sectie K, nr. 147
geo positie
X: 92076, Y: 471183
N: 52.22513, O: 4.46626
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres

Noordwijk
molenaar
Frans Verra
telefoon
071-4020262
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Hoogewegse Molen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet op veldmuren van 0,25 m.
kap
Bovenhuis zwart geverfd; wit afgebiesd
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 3,80 m., breed 0,32 m.

versieringen

Opvallende windvaan in de vorm van een bokkenrijder (zie ook 'Trivia').

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk. Kruirad.
vlucht
17,30 / 17,40 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 47 kammen
Bovenschijfloop 26 staven, steek 12,5 cm.
Onderschijfloop 14 staven
Onderwiel 46 kammen, steek 16,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1,82 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 98 binnen 1995 1996 binnen aanw. 17,30
Straathof ✉︎ 99 buiten 1995 1996 buiten aanw. 17,40
Bremer ✉︎ 107 binnen 1966 1966 binnen 1996 17,20
Bremer ✉︎ 108 buiten 1966 1966 buiten 1996 17,20
Pot ✉︎ 2655 binnen 1929 1930 binnen 1938? 17,40
Pot ✉︎ 2498 binnen 1922 1908 binnen 1938? 17,40
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Schretlen & Co, D.A. ✉︎ 171 1871 1938 aanw. 03,45
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Hoogeweg; thans op vrijwillige basis.

molenmaker
Bruin Jansz. Hogewaert (1652) Adriaen van Leeuwen, Warmond (1711)
omwentelingen
eigendomshistorie

De Rijnlandse Molenstichting is eigenaar sinds 1961. 

geschiedenis

De polder Hoogeweg werd op 10 februari 1652 gesticht. In datzelfde jaar bouwde men voor deze polder een wipmolen.
Deze wipmolen moest men in 1711, na zware stormschade, grotendeels vernieuwen. Dat werd dus, in beginsel, de wipmolen die er nog altijd staat. Vermoedelijk kreeg het bovenhuis van deze molen bij de herbouw van 1711 een blauwe kleur, want er wordt in veel stukken gesproken van de 'Blauwe molen' en zelfs van de 'Blauwe polder'. Dat 'blauwe' is verleden tijd, want het bovenhuis is al sinds mensenheugenis zwart. Let wel: geverfd, niet geteerd! 

In 1938 liep deze wipmolen opnieuw zware stormschade op: bovenas, roeden en een deel van het bovenhuis gingen verloren. Kort daarna volgde herstel met onderdelen van de toen net gesloopte molen van de Klinkenbergerpolder in het naburige Sassenheim.
Let wel: de Klinkenbergermolen was een bovenkruier. As, bovenwiel, vang en (aan te nemen) bovenschijfloop die thans in de Hogewegse zitten, moeten afkomstig zijn van de Klinkenberger. In dit verband: wat is er met de roeden gebeurd? De Hogewegse molen had in 1938 al ijzeren roeden, met een houten as; bij de Klinkenberger was die situatie precies andersom. Of zijn de roeden van de Hogewegse na de stormschade gerepareerd en daarna opnieuw gestoken? 

In 1959 liet het bestuur van de Hogewegse polder naast de molen een dieselgemaal plaatsen, waarmee de windkracht als hoofdbemaling kwam te vervallen. Niettemin bleef de molen maalvaardig en maalde voor zover bekend ook nog geregeld. Dat men de windkracht bleef benutten is niet verwonderlijk: het water hoeft hier bepaald niet hoog op te worden gevoerd en de molen draait bijzonder gemakkelijk. 

In 1961 werd de molen overgenomen door de Rijnlandse Molenstichting, die de molen diverse malen liet restaureren. In 1969 werd bij een herstelbeurt de lange spruit weer verwijderd, zodat de molen weer de aanblik van vóór 1938 kreeg.

Aangezien het polderpeil onder (zomerse) omstandigheden hoger kan zijn dan het boezempeil, had deze molen vroeger een voorziening om ín te kunnen malen. Thans is dat niet meer mogelijk. Wél kan het 's zomers nog gebeuren dat, bij lage boezemstanden, de wachtdeur openvalt omdat het polderpeil dan hóger is dan dat van de boezem!

Molenaars van deze molen:
C. Romijn (? -1933)
Willem Langeveld I (1933 - 1939)
Sybrandus 'Gijs' Langeveld (1939 - 1977)
Willem Langeveld II (1977 - 2024)

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.
Dit is niet altijd zo geweest: lange tijd, in ieder geval in een groot deel van de 18e eeuw, werden polder en molen 'Blauwe polder' en 'Blauwe molen' genoemd. Blijkbaar was toentertijd het bovenhuis van deze wipmolen blauw geverfd.

wetenswaardigheden

Willem Langeveld, hier vele jaren molenaar, overleed in juni 2024. 

literatuur

Andries Veloo, 'Willem Langeveld van de Hoogewegse molen te Noordwijk', in: Molenwereld 151 (2011) 305 - 308

trivia

De windwijzer in de vorm van een bokkenrijder was een geschenk van Hans Roest, rond 1970. De oude windwijzer was afgebroken en Hans Roest had deze nog in de schuur liggen. 
Voor wie de folklore kent: deze bokkenrijder heeft wel degelijk een Limburgs verleden (want Hans Roest had hem gekregen van een student uit Maastricht)!

foto's

foto's