Molen De Boot, Koog aan de Zaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1696

verdwenen

1888

1886 onttakeld 1888 verbrand

geschiedenis

De latere verfmolen De Boot werd in 1696 gebouwd als tabakstamper. Op 16 december van dat jaar liet de bouwheer van de molen, Baert Stoffelsz. Veen, deze verzekeren in een assurantiecontract. Het uitreiken van de windbrief liep enige vertraging op, pas op 3 februari 1699 nam Baert Veen dit document in ontvangst.
De Boot zou niet erg lang als tabakstamper in bedrijf blijven. Al 1707 werd de molen in de boeken als verfmolen vermeld. Verder zijn de vroege gegevens over De Boot vrij schaars.
In 1741 stond de molen op naam van Cornelis Meyn. Deze liet De Boot op 7 januari van dat jaar tegen brand verzekeren in de collectieve brandverzekering het “Vorff- en Snuyfcontract”. De verzekerde waarde van de molen was toen Fl.1200,-. Cornelis Meyn werkte tot 1 november 1749 met de molen en verkocht hem toen aan Jan van Benthem.
In 1750 richtten vader en zoon Gerrit en Pieter Storm, samen met Jan van Benthem de “Compagnie van Verfmaelders” op. Of Pieter en Gerrit Storm ook een molen inbrachten bij deze nieuwe firma is mij niet bekend.
Aanvankelijk werd er met De Boot gewerkt, maar in 1757 werd in opdracht van de compagnie een compleet nieuwe verfmolen gebouwd die de naam De Storm kreeg. De Storm was ook gelegen in Koog aan de Zaan en stond naast De Boot.
Omstreeks 1810 trad de Zaandammer verfmaalder Albert Kluyver toe tot de compagnie. Vanaf dan wordt er gewerkt onder de firmanaam Storm, van Benthem & Kluyver. Kluyver bracht de twee Zaandammer verfmolens De Sluiswachter en De Rijzenaar in de firma. Naast de twee Koger verfmolens en de twee molens van Kluyver, behoorden later ook de twee Westzaandammer verfmolens De Haas en De Grauwe Hengst en de Koger verfmolen Het Gekroonde Zeepaard tot de firma Storm, van Benthem & Kluyver. Verder bezat men het Koger pakhuis Asia. Dit pakhuis is tot op de dag van vandaag nog aanwezig (augustus 2006), zij het in wat vervallen staat. Kort geleden zijn er restauratieplannen voor dit pakhuis gepresenteerd.
In de negentiende eeuw kwam de firma Storm, van Benthem & Kluyver grotendeels in bezit van de familie Kluyver. Verder moet worden vermeld dat er over de bedrijfsgeschiedenis van Storm, van Benthem & Kluyver niet veel documentatie is te vinden.
De verfhoutmolen De Rijzenaar verbrandde in 1824. De Storm werd in 1866 door brand getroffen. De Haas en De Grauwe Hengst behoorden een groot deel van de negentiende eeuw toe aan de firma, maar omstreeks 1880 werden zij afgestoten.
In 1886 werden de twee resterende Koger verfmolens van de hand gedaan. Het Gekroonde Zeepaard werd in dat jaar gesloopt. De Boot werd verkocht aan de Koger stijfselfabrikant Meindert Honig. In zijn opdracht werd De Boot onttakeld en leeg gesloopt. Daarna werd de molen voorzien van een door stoom gedreven installatie voor het produceren van maïskoeken uit afval. Dit afval was afkomstig uit Honig’s stijfselhuis De Troffel.
Lang zou de productie van maïskoeken niet plaats vinden in de gewezen verfmolen. Op 18 juni 1888 raakte de molen door onbekende oorzaak in brand en werd hij volledig verwoest.

De laatste verfmolen van de firma Storm, van Benthem & Kluyver, De Sluiswachter, werd in 1897 voor sloop verkocht. Daarna zal de firma zich puur hebben gericht op de in- en verkoop van droge verfstoffen. In 1903 werd de firma gekocht door de Wormerveerder chemicaliënhandel Jan Dekker. Dekker was eigenaar van de zeepziederij De Adelaar in Wormerveer en de cementfabriek De Rietvink in Wormer.
Omstreeks 1960 verkocht Dekker de firma Storm, van Benthem & Kluyver aan H. Stuurman, de eigenaar van de kleine verfhandel Peereboom in Wormer. Vanaf dan wordt er gewerkt onder de firmanaam SBK-Lakken. De huisvesting van deze firma was in het grote pakhuis Wormerveer aan de Zaankant in Wormer, ten zuiden van de cacaofabriek De Mooriaan. Ook dit pakhuis is tot op heden (augustus 2006) nog aanwezig. De firma SBK-Lakken niet meer, omstreeks 1995 werd zij geliquideerd.

Bronnen:
“Duizend Zaanse Molens” P.Boorsma 1968 blz. 159
“Molens in de Zaanstreek in oude ansichten deel 1” T.Neuhaus 1987 blz. 72
“Drie eeuwen verf” Mr. D.Vis 1943 blz. 68-69
“Encyclopedie van de Zaansteek” 1991 blz. 683
F. Rol, Zaandijk.