Molen De Lelie, Rotterdam

Rotterdam, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Lelie
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
snuifmolen
bouwjaar
herbouwd
1970
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van snuif en specerijen, thans op vrijwillige basis

adres
Plaszoom 356
3062 CL Rotterdam
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01760
oude dbnr.
B1020
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01760 De Lelie (Rotterdam)
Frank Hendriks (23-3-2022)

locatie

plaats
Rotterdam
plaatsaanduiding
Rotterdam-Kralingen
gemeente
Rotterdam, Zuid-Holland
streek
Rijnmond
kadastrale aanduiding
Gemeente Kralingen, sectie C, nr. 3093
geo positie
X: 95480, Y: 438572
N: 51.93243, O: 4.52177
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Vormt met buurmolen 'De Ster' een zeer beeldbepalend duo aan de Kralingse Plas. Er is evenwel ook behoorlijk wat begroeiing in de omgeving.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Plaszoom 356
3062 CL Rotterdam
molenaar
Jan Bakker
telefoon
06-23894146
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie

Verkoop van gemalen kruiden. 

meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Lelie via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op houten onderbouw
kap
Gedekt met riet
inrichting

Vijf stampkuipen met in totaal 20 stampers; één koppel kantstenen; kammenluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met in hoofdletters het opschrift "DE LELIE" en daarboven twee Franse lelies.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 25 stalen rollen. Kruirad.
vlucht
17,90 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 30 kammen
Bovenbonkelaar 25 kammen, steek 11,6 cm.
Spoorwiel (loos) 81 kammen
Spilwiel 27 kammen
Wentelwiel 51 kammen, steek 8,0 cm.
Steenschijfloop 49 kammen
Steenwiel 64 kammen, steek 7.5 cm.
Overbrengingsverhouding wentelas 1 : 0,64
Overbrengingsverhouding kantstenen 2,06 : 1

hoogte
van de stelling: 7,10 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 445 binnen 2018 2019 binnen aanw. 17,80
Vaags ✉︎ 444 buiten 2018 2019 buiten aanw. 17,90
Vaags ✉︎ 335 buiten 2015 2015 buiten 2019 17,90
Vaags ✉︎ 336 binnen 2015 2015 binnen 2019 17,90
Bremer ✉︎ 139 binnen 1969 1970 binnen 2015 17,80
Bremer ✉︎ 140 buiten 1969 1970 buiten 2015 17,80
Pot ✉︎ 2689 buiten 1932 1932? buiten 1968 17,90
Pot ✉︎ 2651 binnen 1929 1929? binnen 1968 17,90
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering gekregen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
onbekend ✉︎ ? ? aanw. 03,12
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van snuif en specerijen, thans op vrijwillige basis

molenmaker
? (1840) Fa. Wed. Dirkse, Mijnsheerenland (1970)
omwentelingen
eigendomshistorie

Deze molen is, na jaren eigendom te zijn geweest van de gemeente, in 2016 ondergebracht in een speciaal voor Rotterdamse monumenten opgerichte stichting.

geschiedenis

In 1740 werd de molen in het oude Kralingen gebouwd en heette toen De Ezel. In 1840 werd deze molen naar de huidige plaats overgebracht. Daarbij zijn ook de achtkantstijlen 1,5 m verlengd, waardoor een bijzonder slanke molenromp ontstond.
Tot 1921 waren in de molen 6 stampkuipen aanwezig; de 6e kuip moest toen plaats maken voor een elektromotor, die de wentelas aandreef. Overigens betekende dat niet dat de windkracht niet meer werd gebruikt: zo stak men in later jaren nog twee nieuwe Potroeden.

In 1968 werd een ingrijpende restauratie gestart: de toen tamelijk vervallen molen werd van wiekenkruis en kap ontdaan, waarna eerst de fundering vernieuwd en toen de molen opgevijzeld en rechtgezet werd.
In juni 1970 werd een geheel nieuwe kap geplaatst, waarna men molen verder draai- en maalvaardig maakte. De elektromotor van 1921 kwam daarbij te vervallen.

Sinds 1999 wordt met de beide Kralingse snuif- en specerijmolens het oude ambacht op vrijwillige basis weer uitgeoefend.

In 2015 kreeg de molen nieuwe gedeelde roeden, ter vervanging van de uitgediende, ruim 45 jaar oude Bremers. Dit bleek niet vanzelfsprekend gezien de problemen rond de gedeelde roeden, die zich in het voorjaar van 2017 in volle hevigheid aandienden.
In Kralingen koos men een andere oplossing dan doorgaans in de rest van Nederland: de verwachting was dat De Ster en De Lelie in afwachting van vervanging of herziening van de roeden in het slechtste geval ruim 1.5 jaar stil moesten staan. Dit zou (te) grote gevolgen hebben voor de vrijwilligers die er werken, het verlies van klanten en bezoek en de opleiding van vrijwilligers. Men heeft daarom De Lelie en De Ster daarna in principe (in rustig tempo) laten draaien tot er nieuwe roeden ter vervanging waren geproduceerd. 
Op 22 februari 2019 kreeg De Lelie deze en niet lang daarna was de molen weer maalvaardig.

aanvullingen

toelichting naam

De Lelie en De Ster worden door veel Rotterdammers en in molenkringen wel aangeduid als "De Plasmolens".

trivia

Er zijn nog steeds Rotterdammers die beweren dat in de ene molen aan de Kralingse plas peper wordt gemalen en in de andere kaneel...

foto's

foto's