Molen Nooit Gedacht, Cadzand

geschiedenis

toestand

werkend

bouwjaar

1898

bedrijfsvaardigheid

Maalvaardig

bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker

A. Lombaard, Groede (ontwerp); A. van Dale, Cadzand (metselwerk), A. Rombouts, Wachtebeke (B) (molenmakerswerk) (1898) Fa. Beyk, Afferden (1948) Molenmakerij Saendijck, Zaandijk (1976)

voorganger

Cadzand (De Kat)

omwentelingen

geschiedenis

Op de plaats van de huidige molen stond reeds in 1662 een staakmolen (standerdmolen). Deze werd in 1721 door Chr. Huygens en Jul. v.d. Berge vervangen door de staakmolen De Kat. In 1820 is deze omgewaaid en spoedig daarna weer opgebouwd.

In 1897 brandde de oude molen af en werd door de huidige molen vervangen. A. Lombaard Jr. uit Groede ontwierp de huidige molen voor Abraham de Hullu. De bouw werd uitgevoerd door een plaatselijke metselaar en de Belgische molenmaker Rombouts uit Wachtebeke.
Tijdens de bouw vreesde de molenaar dat de vlucht te groot zou worden en besloot daarom niet hogerop te bouwen. Omdat de kap inmiddels al gereed was, moest het metselwerk enigszins worden aangepast en zo kent deze molen ter hoogte van de luizolder sindsdien een goed zichtbare knik.

Vanaf de bouw maalden tot 1943 drie generaties De Hullu boeren- en bakkersgemaal. Op de tweede van de vijf zolders, die op 1,30 m hoogte boven de molenberg ligt, staat een buil. Op de steenzolder stond voorheen een haverpletter en in de berg een maalstoel met 30 PK ruwoliemotor.
Tijdens de bevrijding van Zeeuws-Vlaanderen in het najaar van 1944 werd de molen beschoten, juist toen zich daar veel mensen bevonden die daar bescherming hadden gezocht. Het liep voor de mensen vrij goed af, voor de molen minder, want er was behoorlijke schade aan kap en wiekenkruis.

Met steun van het Rijk werd de molen in 1947/'48 hersteld. Een bovenwiel, afkomstig van de stellingmolen van Risseeuw bij Breskens, werd daartoe door de toen jonge molenvriend I.J. de Kramer (die later grote bekendheid zou krijgen als molenexpert), verkleind. Het Engels kruiwerk kwam van de in 1944 verwoeste bergmolen te Afferden (L.) en de hoepelvang van de standerdmolen te Groede. Zo was de molen met vereende krachten en onderdelen weer maalvaardig. 

Vervolgens bewoonde van 1948 tot 1955 molenaar/melkboer I. Voogdt de molen. Hij maakte echter maar sporadisch van het maalwerk gebruik. Naar verluidt was het gangwerk ook niet best: spoorwiel en steenschijflopen werkten kennelijk niet goed op elkaar (waren de wielen uit verschillende molens afkomstig?). 
In 1951 stelde Voogd de molen definitief buiten bedrijf en in 1959 volgde, op het bovenwiel na, inwendige sloop en verbouwing tot pension. Na 1963 werd onderin een bar aangelegd.
In 1968 kreeg de molen twee nieuwe eigenaren, G.A.M. Vermeulen uit Terneuzen en F.O. Verbiest uit Sas van Gent. Laatstgenoemde eigenaar ging later alleen verder en breidde in 1970 de molen uit tot bar-dancing. 

Op 12 februari 1974 bleek hoe riskant deze oneigenlijke bestemming was: de molen brandde geheel uit. Hierna werd de molen aangekocht door de Stichting Molenbehoud West-Zeeuws-Vlaanderen. Dankzij allerlei inzamelingsacties kon in 1976 een maalvaardige molen opgeleverd worden.

De molen kreeg twee koppel maalstenen en een buil en werd weer geheel maalvaardig en meer dan dat: er werd geregeld gedraaid en niet zelden ook gemalen.
Door de grote restauratie was het uiterlijk evenwel sterk veranderd : omstreeks 1940 was de stenen romp nog geheel geteerd. Dit werd in 1959 (met de hand!) afgestoken en vervolgens vervangen door een witlaag. Bij herstel na de brand keerde het schone metselwerk (de daarmee de originele rode baksteenkleur) terug, maar helaas is de romp sindsdien niet meer waterdicht (niet verwonderlijk bij een stenen molen die in brand heeft gestaan). Een goede oplossing hiervoor is nog niet gevonden. 

In het voorjaar van 2023 viel de beslissing, beide roeden te vervangen: zij waren ruim 46 jaar oud, zonder meer een goede prestatie voor gelaste roeden in een molen, dichtbij zee gelegen, maar dus nu wel aan het einde van hun houdbaarheid. 
In september 2024 stak molenmakerij Van der Wal nieuwe roeden. Hierbij is het systeem Van Bussel, dat totaan de brand van 1974 aanwezig was, weer aangebracht. Bovendien is dit, opmerkelijk, geheel zwart geverfd. 
Op - de overigens nagenoeg windstille - zaterdag 9 november 2024 kon Sjaak Herman samen met gedeputeerde Harry van der Maas de vang lichten. 

De bovenas van deze molen heeft bepaald een geschiedenis: zij is afkomstig uit de voorganger, standerdmolen "De Kat", die op 27 september 1897 afbrandde. Bij de bouw van de nieuwe molen viel de as uit de takels, maar werd vervolgens toch gestoken en bleef later, ondanks de oorlogsschade van 1944 en de (tweede) brand van 1974, gehandhaafd. In 1989 werd in een 66 mm. lange scheur ontdekt in een rib tussen bovenwiel en hals. Deze scheur is toen gekramd, waarna de as met nieuwe, zeer lange vulstukken werd 'ingepakt'. Zes stroppen zorgen dat die laatste op hun plaats blijven.