De molen was oorspronkelijk gebouwd te Leiden als volmolen De Nagtegaal.
In maart 1752 overgebracht naar Dordrecht en opgebouwd als houtzaagmolen.
05-01-1795 Goudasche courant
Maandag, zynde den ia January 1795 en volgende dagen, ten Comptoire van de Heeren NICOLAAS en JACOB VAN STAPHORST en HUBBARD, te Amsterdam. Den Notaris en Procureur B. VAN DER STAR, zal HEDEN den 5 Januarv 1795, 's morgens ten elf uuren, in het Venduhuis de Goude Moolen, op de hooge Nieuwstraat te Dordrecht Veilen, en aldaar den 10 January er aanvolgende, meeste 's morgens ten elf uuren by afslag Verkoopen: Een extra ordinair groote, hechte, sterke en welgeconditioneerde achtkante WIND-ZAAGMOOLEN, genaamd 'De NACHTEGAAL' met deszelfs HUIZINGEN, LOOTSEN en HOUTBERGERNISSEN, mitsgaders ERVEN én TUIN, staande en de geleegen onder de Merwede aan den Noorder Dyk, by de Rivier of Biesbosch, even buiten Dordrecht, alle deszelfs vaste en losse GEREEDSCHAPPEN, nader inform. by voorn, van der Star.
29-07-1840: Algemeen Handelsblad
Een Zaagmolenaars Baas, met primo October, eerstkomende, buiten werk rakende, (door dat de Heer eigenaar zijn zoon denzelven zeil in die hoedanigheid gaat bewonen) , verlangt met dien tijd in zoodanige betrekking weder geplaatst te. worden. Van zijne bekwaamheden en gedrag kan men bij zijn Patroon , den Heer W. W. v d. KOOGH , aan den Noordendijk, op den Molen het Hart, de voldoend te inlichting bekomen; het adres van hem zelf is WILLEM VAN RANDWIJK , zaagmolenaarsbaas, op den Molen de Nachtegaal, mede aan den Noordendijk, beiden te Dordrecht gelegen.
Tot 1865 bleef de molen in handen van de familie Van der Koogh.
Daarna tot 1918 was het eerste A. van de Weg en daarna diens zoon G. van de Weg.
Na hem werd het bedrijf voortgezet door J.A. van Tilburg, die veel voor de molen voelde en alles heeft gedaan om hem van de ondergang te redden.
08-02-1930 Nieuwe Tilburgsche courant
De Molen 'de Nagtegaal' te Dordrecht bedreigd'
Van de vele houtzaagmolens, die benoordendijks te Dordrecht tot bijna aan den Kop van 't Land een zoo karakteristiek Hollandsch aanzicht gaven, was nog slechts de Nachtegaal overgebleven, terwijl de eenige korenmolen, de Kijk-over-den-Dijk, tot heden eveneens nog in stand is gebleven. Met den molen de Nachtegaal, staande op den hoek van de Oranjelaan, schijnt het nu ook gedaan te zullen raken. Tal van schilders en teekenaars hebben dezen molen de laatste jaren tot onderwerp van hun studies gemaakt, o.a. heeft J. Th. Giessen er een prachtige houtsnede van gemaakt. De eigenaar van den molen, de heer Van Tilburgh schijnt op het behoud van zijn molen niet veel prijs te stellen. Althans, dezer dagen heeft hij den molen van de wieken ontdaan en het voornemen schijnt te bestaan, hem verder te sloopen.
Dat is helaas niet gelukt en in de zomer van 1930 is de molen gedeeltelijk gesloopt, waarna in 1965 het restant verdween.
Het was de op twee na laatste molen van het Eiland van Dordrecht.
krantenfoto 1920 De Dordtenaar. Gebied rondom molen de Nagtegaal aan de Oranjelaan, te midden van de balkengaten. Rechts loopt de Noordendijk, links is de brug over de Vlij. De weg op de voorgrond leidt naar links naar de watertoren.
De 3e afbeelding, links: van deze foto is in 1982 door Wim Jansen uit Dordrecht een tekening gemaakt,
Wim Jansen had deze tekening gemaakt in opdracht van Ben Lips, van de slotenfabriek in Dordrecht.
Informatie van Victor Reijs, 7 juni 2020
Afbeelding onbekend
Afbeelding collectie DVM
Foto collectie D. van Asperen
Olieverf schilderij van Cor Noltee (1903-1967) collectie Broere