Molen Nederwaard Molen No.4, Kinderdijk

Kinderdijk, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Nederwaard Molen No.4
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
boezemmolen
bouwjaar
herbouwd
1871
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de lage boezem van de Nederwaard, thans op vrijwillige basis; woning

adres
Nederwaard 7
2961 AS Kinderdijk
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01515 bis
oude dbnr.
B1006
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01515 bis Nederwaard Molen No.4 (Kinderdijk)

J. Hoek (29-9-2022)
Als eerste van de Nederwaard is de Nr.4 weer in de oorspronkelijke kleurstelling van vóór 1955 teruggebracht. 

locatie

plaats
Kinderdijk
gemeente
Molenlanden, Zuid-Holland
streek
Alblasserwaard
kadastrale aanduiding
Gemeente Nieuw Lekkerland, sectie A, nr. 1371
geo positie
X: 103690, Y: 432784
N: 51.88123, O: 4.64199
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Nederwaard 7
2961 AS Kinderdijk
molenaar
Jan Hoek
telefoon
e-mail

website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Nederwaard Molen No.4 via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met riet
inrichting

IJzeren scheprad in de molen, Ø 6,30 m; breedte 0,60 m. Sintelstuk N.S.B.M. Fyenoord (1846).
Woning in de molen.

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, groen afgebiesd, met het opschrift 'ANNO 1738'.

In een gording staan de initialen ‘CDB, KIG 1837’, en in het achterste kapspant de inscriptie 'KB 1843' gevonden.
(N.B. 'CDB' staat voor 'Cornelis de Bruin, hier molenaar van vóór 1808 tot 1842).

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 47 ijzeren rollen. Kruirad met hoge bank.
vlucht
27,60 / 27,90 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 69 kammen
Bovenschijf 41 staven, steek 12,5 cm.
Onderschijf 26 staven
Onderwiel 90 kammen, steek 17,5 cm.
Overbrenging 2,00 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 281 Binnen 2015 2015 binnen aanw. 27,60
Derckx ✉︎ 767 buiten 1993 1994 buiten aanw. 27,90
Derckx ✉︎ 619 binnen 1989 1990 binnen 2015 27,66
Pot ✉︎ 787 buiten 1873 1873 buiten 1994 27,80
Pot ✉︎ 495 binnen 1866 1866/1873 binnen 1990 28,00
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As ?, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ ? ? 1873 aanw. 05,25
NSBM Fyenoord ✉︎ g.n. 1851 1851 1873
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 693 1870 1870? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de lage boezem van de Nederwaard, thans op vrijwillige basis; woning

molenmaker
Aart van der Schoot, Spijk (1738)
omwentelingen
geschiedenis

Deze molen is gebouwd door Aart van der Schoot uit Spijk voor ƒ 8400,--.

In 1866 kwam een ijzeren binnenroede en in 1871 een nieuwe ijzeren buitenroede, fabrikaat Gebr. Pot. Die laatste was ongetwijfeld het gevolg van de opmetseling van de molen: in september 1871 werd de stenen romp 48 cm. hoger gemaakt.

In maart 1873 brak tijdens het malen de binnenroede. Als gevolg daarvan brak ook de lange spruit en werd de buitenroede onherstelbaar vernield. Tevens raakten de kaken van de bovenas beschadigd, zodat men besloot ook die te vervangen.
De molen is maar zeer kort niet maalvaardig geweest: al op 17 april stak men een nieuwe buitenroede (dus moet toen ook de nieuwe bovenas al zijn gestoken).
Overigens moet de vervangen bovenas, net als bij alle andere Nederwaardmolens, een kort model zijn geweest. Sporen in de voeghouten tonen nog aan dat de penbalk ooit direct achter het bovenwiel aangebracht was. De sinds 1873 aanwezige bovenas is een lang model. Mogelijk had De Nederwaard een as op reserve liggen maar waarschijnlijker is dat men snel elders een sloopas heeft kunnen aankopen.
De 'boosdoener' bij het ongeval, de uit 1866 daterende binnenroede, kon worden gerepareerd en werd 25 april 1873 opnieuw gestoken. Deze Potroede nr. 495 is vervolgens een hele goede gebleken, want hij werd pas in 1990 definitief gestreken. 
Een ander opmerkelijk feit aan deze molen: de staven van het onderschijf zijn van gietijzer.

De kap van de molen is van hoge ouderdom: diverse inscripties dateren uit de eerste helft van de 19de eeuw. De oude penbalk (voor de houten as) is nog aanwezig in de kap (maar functioneert uiteraard niet meer als zodanig). De molen is, sinds de komst van de gietijzeren bovenas, uitgerust met bronzen hals- en penlager.

In oktober 2006 is een nieuwe korte spruit gestoken. In de eerste helft van 2007 is de ijzeren Pot–windpeluw vervangen door een klassieke houten. Tevens zijn de linker en rechter voeghoutkoppen aangegoten en is nagenoeg het hele voorfront vervangen, inclusief stormschild. Ook is de scheefstand van het voorfront gecorrigeerd en de baard hersteld.
De staartbalk is van ijzer en eveneens speciaal door de fa. Pot voor deze molen vervaardigd.
De in 2015 aangebrachte nieuwe binnenroede bleek vrijwel direct na het steken iets te lang: hij liep raak op een van de waterlopen en is vervolgens een stukje ingekort.

In 2018 werd duidelijk dat deze molen niet onder een flinke herstelbeurt uit kon: met name de stenen romp moest grondig worden herzien: deze stond, ondanks eerder herstel in 1979, al jaren bekend als 'lek'. De molen is daartoe, net als de nog in restauratie zijnde buurmolen Nr. 3, voorzien van een 'jas' en stond medio 2019 ook zonder staart.

In september 2022 stond de molen geheel gereed met een keurig herstelde romp en ook, als eerste van de Nederwaard, in de vroegere sobere kleurstelling. Meest opvallend daarbij is het vrijwel geheel geteerde en niet langer geverfde wiekenkruis.

Meer over de geschiedenis van de boezembemaling van de Nederwaard is te vinden bij Nederwaard Nr. 1

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen werd vroeger aangeduid als "Heer Watergraaf Jongeneel"; inmiddels is alleen de aanduiding 'Nr. 4' nog in gebruik.

foto's

foto's