Molen Lage (of Kleine) Molen, Nieuw-Lekkerland

Nieuw-Lekkerland, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Lage (of Kleine) Molen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. Bemalen van de polder Nieuw-Lekkerland (1e trap), thans buiten bedrijf; woning

adres
Boezemkade 3
2957 LA Nieuw-Lekkerland
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01510
oude dbnr.
B1002
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01510 Lage (of Kleine) Molen (Nieuw-Lekkerland)
Kees vd Graaf (23-04-2016)

locatie

plaats
Nieuw-Lekkerland
gemeente
Molenlanden, Zuid-Holland
streek
Alblasserwaard
kadastrale aanduiding
Gemeente Nieuw Lekkerland, sectie A, nr. 1273
geo positie
X: 104382, Y: 433065
N: 51.88382, O: 4.65200
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Boezemkade 3
2957 LA Nieuw-Lekkerland
molenaar
Kees van der Graaf
telefoon
e-mail

website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Lage (of Kleine) Molen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op hoge gemetselde voet
kap
Gedekt met riet
inrichting

IJzeren scheprad in de molen, Ø 5,33 m.; breed 0,45 m.
Woning in de molen

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift "Anno 1761" en daaronder enige kleine versieringen.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 42 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
27,45 / 27,60 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 65 kammen
Bovenschijfloop 35 staven, steek 13,0 cm.
Onderschijfloop 27 staven
Onderwiel 93 kammen, steek 14,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1,85 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 991 binnen 2004 2005 binnen aanw. 27,45
Straathof ✉︎ 25 buiten 1985 1985 buiten aanw. 27,60
Pot ✉︎ 1882 binnen 1900 1901 binnen 2005 27,46
Pot ✉︎ 754 buiten 1872 1872? buiten 1985 27,46
Pot ✉︎ 648 binnen 1871 1871? binnen 1900 27,45
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Comp, F.J. ✉︎ 119 1859 1859 aanw. 05,40
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 886 1873 1931 aanw.
onbekend ✉︎ g.n. 1916? 1916 1931
onbekend ✉︎ ? ? 1916
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. Bemalen van de polder Nieuw-Lekkerland (1e trap), thans buiten bedrijf; woning

molenmaker
Andries van den Korput (1761)
omwentelingen
eigendomshistorie

De Stichting Werelderfgoed Kinderdijk is eigenaar sinds 2002; daarvoor was dat de SIMAV sinds 1986.

geschiedenis

De polder Nieuw-Lekkerland had vanouds een getrapte bemaling met een lage en een hoge boezem. Twee ondermolens maalden het polderwater in de lage boezem en een bovenmolen bracht dat vervolgens in de hoge boezem. Van die laatste kon het water dan bij gunstige standen geloosd worden op de Lek. 

Deze molen is één van de twee ondermolens en werd gebouwd in 1761 nadat zijn voorganger, een wipmolen, de winter daarvoor bij zwaar weer zijn bovenhuis had verspeeld.
De andere ondermolen van deze polder, Oude Molen genaamd, dateerde van 1722 en kreeg tijdens een zware storm in 1944 asbreuk. Die molen is vervolgens niet meer hersteld en in 1957 volgde de sloop. Thans resteert van die laatste alleen nog de fundering.

De Lage Molen kwam in 1948 buiten bedrijf nadat de bemaling overgenomen was door een gemaal en verloor definitief zijn functie nadat de Hoge Molen in 1965/66 geheel werd verbouwd en vervijzeld tot poldermolen en als zodanig ook weer in bedrijf kwam. De getrapte bemaling van de polder Nieuw Lekkerland kwam hiermee te vervallen en de Lage Molen raakte van lieverlee in slechte staat. Tenslotte stond de molen met kale roeden en grotendeels zonder staart te wachten op betere tijden.

In 1986 volgde een flinke restauratie, die de molen weer maalvaardig maakte, zij het dat malen vanaf dat moment alleen nog in circuit mogelijk is.

Interessant is de mededeling dat deze molen in 1916 zijn wateras aan de Hoge Molen moest afstaan, waarna in de Lage Molen een houten(!) wateras werd gestoken. Deze is naar verluidt in 1931 weer vervangen door een gietijzeren exemplaar (waarvan de herkomst vooralsnog niet bekend is). Alles bij elkaar betekent dit, dat deze molen in 15 jaar tijd drie verschillende waterassen heeft gehad. Opmerkelijk en waarschijnlijk uniek!

In de zomer van 2023 werd het riet van de kap geheel vernieuwd.

aanvullingen

toelichting naam

De Lage Molen fungeerde vroeger als één van de ondermolens van de polder Nieuw-Lekkerland (de enige bovenmolen wordt de "Hoge Molen" genoemd; de andere ondermolen werd "Oude Molen" genoemd).
De voorganger van deze molen was een wipmolen. In de archieven heeft deze de aanduiding "de kleine molen". Misschien dat deze naam is overgegaan op zijn, niet bepaald kleine, opvolger.

foto's

foto's