Molen Polder Streefkerk, Sluismolen, noordelijke bovenmolen, Streefkerk

geschiedenis

toestand

restant

bouwjaar

1710

verdwenen

1979

1970 onttakeld 1979 restant verbrand

wederopbouw

herbouwplannen

eigendomshistorie

De molenaars:
Cornelis Noorlander, maart 1892 – 1 juli 1916
Cornelis Noorlander werd geboren te Streefkerk op 2 juli 1869 als zoon van Cornelis Noorlander en Cornelia van der Graaf. Hij huwde te Streefkerk met Cornelia Kortland op 12 februari 1891.

Hij was van maart 1892 tot 1 juli 1916 watermolenaar op de Sluismolen. Van 1 juli 1916 tot zijn dood op 7 oktober 1939 was hij watermolenaar op de Oude Weteringmolen.

Cornelis Noorlander 1924-1932
Cornelis Noorlander werd geboren op 31 mei 1906 te Streefkerk op de Sluismolen als zoon van Cornelis Noorlander en Cornelia Kortland. Evenals zijn vader was hij watermolenaar op de Sluismolen van de Polder Streefkerk en wel van 1924 tot 1932, en op de Achtkante molen van 1932 tot 1952. Toen Cornelis Noorlander in 1924 molenaar werd, had hij een jaarsalaris van 250 gulden en vrij wonen. In 1952 bedroeg dit salaris 700 gulden per jaar. Dit omdat hij molenaar was op een voormolen. De andere molenaars hadden toen een jaarsalaris van 600 gulden.

Willem van Wijk 1932-1944
Willem van Wijk was van 1932 tot 1944 molenaar op de Sluismolen. Hij vertrok in 1944 naar de Kleine (Tiendwegse) Molen in Streefkerk. Hij zou daar de molen bemalen tot het buiten bedrijf stellen in 1951.9
Jacob Dingenus Kodde Jacob (‘Jaap’) Kodde bemaalt de Sluismolen van 1944 tot 1 oktober 1945. Hij is geboren op 6 november 1882 in Sint-Annaland als zoon van Cornelis Kodde, korenmolenaar, en Neeltje Slager en bij zijn huwelijk met Cornelia Jannetje Weijler op 13 augustus 1908 in Sint Anneland is hij korenmolenaar van beroep. Vanwege inundatie in zijn woonplaats, evacueert hij samen met zijn
vrouw naar Streefkerk. In dezelfde periode dook een uit Nieuw-Lekkerland afkomstige jongen, Jaap Slingerland, onder in de molen. Hij was kind aan huis op de molens van Kinderdijk, alwaar hij de kneepjes van het molenaarsvak had geleerd. Een half jaar na de bevrijding vertrokken Jacob en Cornelia weer
naar Sint-Annaland. 

Jaap Slingerland oktober 1945-1950
Jaap Slingerland is op zijn 19de als molenaar begonnen op de Sluismolen in Streefkerk. Ondanks zijn jonge leeftijd werd hij op 1 oktober 1945 al tot 8 https://www.genealogieonline.nl/stamboom-kreukniet/I7140.php
9 Enkelaar 1993, p. 192 molenaar benoemd. “Hoewel de gegadigde wat jong is…” stond er in zijn aanstellingsbrief. Jaap was als vrijgezel begonnen op de molen, maar is in 1947 getrouwd.
Het eerste kind is doodgeboren en ondanks dat Jaap getrouwd was en molenaar was, moest hij een jaar naar Indië, in arbeidsdienst. Er kwam een tijdelijk molenaar, maar zijn vrouw mocht op de molen blijven wonen. Jaap kwam na een jaar vervroegd terug, omdat hij een scheurtje in zijn milt had opgelopen. Dat was in januari 1949. Nog geen jaar later kondigde het bestuur van de polder Streefkerk aan over te stappen op mechanische bemaling. De boeren in het polderbestuur waren uitgekookt. De andere molenaars waren
al op leeftijd, die konden wel met vervroegd pensioen. Maar Jaap was de jongste molenaar en hem zouden ze het langst wachtgeld moeten betalen. Daarom hadden ze bedacht dat hij maar machinist op het gemaal moest worden. Daar had hij alleen geen zin in, hij wilde molenaar blijven. Op 1 oktober 1950 werd hij benoemd tot molenaar op de ondermolen in Aarlanderveen.11 Jaap Slingerland overleed op 28 februari 1990.

geschiedenis

Een uitvoeriger toelichting over opkomst, bloei, (bijna) ondergang en rehabilitatie van de molengroep van Streefkerk is te vinden in het record van de Kleine Molen.

De molen was de noordelijkste bovenmolen van een groep van 5 molens, die de polder Streefkerk met Kortenbroek getrapt bemaalden. Het polderwater werd geloosd in de rivier de Lek. 

1874: *De molen is in 1874 is ongeveer 75cm 'gerezen' , d.w.z. de gemetselde voet werd verhoogd, zodat de vlucht (en daarmee het vermogen) kon worden vergroot. 
Aannemers waren Klaas Broere, timmerman en Matthijs de Bruijn metselaar.
(info: Jaap de Vries)

1952: De taak werd in 1952 overgenomen door een elektrisch gemaal. Het direct afwateren van deze polder op de Lek duurde tot 1981. Sindsdien gebeurt dat via de gemalen van Kinderdijk. 

1968: De sloopvergunning werd in 1968 aangevraagd en verleend. 
Toch werd de toen al zeer vervallen molen niet gesloopt; wèl volgde onttakeling.

De bovenas werd in 1970, vanwege het ontbreken van mogelijkheden tot direct herstel, beschikbaar gesteld voor de Nr. 1 van Aarlanderveen (die in februari 1970 asbreuk kreeg en als in bedrijf zijnde molen snel moest worden hersteld). 

27/28-06-1979: In de nacht van 27 op 28 juni 1979 brandde de Sluismolen (althans: wat daarvan over was) geheel af. De brand is mogelijk ontstaan door problemen met butagasfles. Wegens onderverzekering werd de molen niet meer hersteld. Met de uitkering is de Oude Weteringsemolen gerestaureerd. 

Toch is er weer hoop, er zijn weer plannen (sinds augustus 2001) om de molen inclusief het gehele molencomplex weer in oude staat terug te brengen!

In opdracht van het Landschapsplan Alblasserwaard-Vijfheerenlanden zijn later de fundering en het resterende metselwerk deels ontgraven. Hierbij kwamen indrukwekkende resten tevoorschijn. Zelfs de 'schildpadtegels' van de open haard waren nog bewaard gebleven. Het is de bedoeling dat de komende tijd het fundament van deze en de andere afgebroken molen gerestaureerd kunnen worden. De nieuwbouw van de molens en het herstel van het hele molencomplex staat op de planning, maar zal nog wel enkele jaren in beslag nemen.

Dat de hele molengroep ooit weer als vanouds kan functioneren, is vrijwel uitgesloten; de uitwatering naar de Lek is, hoewel zelf een erkend monument, gesloopt.

nog waarneembaar

Gerestaureerde molenwerf en waterloop/krimpmuren, bestaande uit een aangeaarde molenbelt met
gemetselde boogbrug, waarbij de waterloopmuur aan de achterzijde is voorzien van een natuurstenen sluissteen uit 1769, en de in 1874 in verband met gewijzigde waterpeilen aangebrachte, omstreeks 1 m.
hoge, stenen voet tot rijzing van de molen. informatiecentrum erop gebouwd. (bron: SIMAV)