Molen De Westermolen, Langerak

Langerak, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Westermolen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Langerak, thans op vrijwillige basis

adres
Nieuwpoortseweg 1
2967 LB Langerak
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01482
oude dbnr.
B1023
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01482 De Westermolen (Langerak)
Tony Hop (20-2-2016)

locatie

plaats
Langerak
gemeente
Molenlanden, Zuid-Holland
streek
Alblasserwaard
kadastrale aanduiding
Gemeente Langerak, sectie B, nr. 1881
geo positie
X: 120158, Y: 436266
N: 51.91380, O: 4.88081
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot; vrijwel aan alle zijden vrij gelegen

contact en bezoek

bezoek/postadres
Nieuwpoortseweg 1
2967 LB Langerak
molenaar
Alex van der Perk
telefoon
0184-662169 of 06-2151 0434
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Westermolen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet
kap
Gedekt met houten delen; geheel geteerd
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,50 m.; breed 0,52 m.
Woning in de molen

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk, kruirad
vlucht
24,80 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; evenaar.
overbrenging

Bovenwiel 61 kammen
Bovenschijfloop 28 staven, steek 13,0 cm.
Onderschijfloop 19 staven
Onderwiel 83 kammen, steek 15,5 cm.
Overbrengingsverhouding 2,01 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 800, Derckx
Derckx
✉︎ 800 buiten 1995 1995 buiten aanw. 24,94
media-bestand
Roede 801, Derckx
Derckx
✉︎ 801 binnen 1995 1995 binnen aanw. 24,94
media-bestand
Roede 1368, Pot
Pot
✉︎ 1368 buiten 1882 1883? buiten 1995 25,00
media-bestand
Roede 1198, Pot
Pot
✉︎ 1198 binnen 1880 1880? binnen 1995 24,80
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ ? 1872 aanw. 05,50
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Langerak, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Pieter Gerrit Luyts, Haastrecht (1652) Fa. de Gelder, Arkel (1983/84)
omwentelingen
eigendomshistorie

De SIMAV is eigenaar sinds 1974, daarvoor was dat de polder Langerak.

geschiedenis

De Westermolen bemaalde met de Oostermolen, ook een wip, en de Broekmolen, een achtkant, de polder Langerak.
De Westermolen bleef als enige over, de andere twee verdwenen betrekkelijk kort na elkaar:
in 1939 brak men de Oostermolen af om op die plaats vervolgens een dieselgemaal te bouwen. De Broekmolen ging op de tweede oorlogsdag verloren: 11 mei 1940 schoot een Duits gevechtsvliegtuig deze molen. De molen werd vervolgens niet meer herbouwd.
De Westermolen bleef tot 1974 in gebruik voor het bemalen van de polder Langerak en werd in 1977 verkocht aan de SIMAV.

Over de bouw van de huidige molen is vrij veel bekend: op 28 maart 1652 vond de openbare aanbesteding plaats voor een vrijwel nieuwe molen, ter vervanging van een oude wipmolen, die kennelijk als te versleten werd beschouwd. Van die laatste zouden alleen bovenas, roeden, spil, kamwielen en schijflopen moeten worden hergebruikt.
Laagste inschrijver was Pieter Gerritszn. Luyt, timmerman te Haastrecht. Hij diende voor ƒ 1930,-- de oude molen af te breken en de nieuwe molen maalvaardig, dit alles binnen drie maanden. Voor iedere week dat het werk later werd opgeleverd, moest boete worden betaald. Een opvallend detail in het bestek is het aanbrengen van een bedstede in het bovenhuis.
Het afkomende hout van de oude molen werd door het bestuur in 93 kavels aan de hoogstbiedende verkocht.

In 1857 werd de voor- en achterwaterloop vernieuwd door Johannes den Besten jr. uit Nieuwpoort voor ƒ 719,13. Vervolgens werd in 1904 weer een gedeelte van de voorwaterloop en de sprenkelstraat vernieuwd door J. Stout uit Nieuwpoort voor ƒ 149,--.
Een kleine vijftig jaar later, 1952, werden door Jan Bos uit Almkerk enige herstelwerkzaamheden aan de molen uitgevoerd. Het betrof in hoofdzaak het vervangen van de achterzomer, penbalk, wolfsbalk, kovelensbalk, kapdelen en gangwerk in het bovenwiel en bovenschijfloop.

Molenmakerij vh. J. de Gelder b.v. uit Arkel voerde in de jaren 1983-1984 een belangrijke restauratie uit: een deel van het bovenhuis werd vernieuwd, alsmede de gehele kap en staart, terwijl het metselwerk aan voor- en achterwaterloop opnieuw onder handen werd genomen.
Op 5 oktober 1984 stelde burgemeester J.G. de Groot door het lichten van de vang de molen officieel in gebruik. De kosten van de restauratie bedroegen maar liefst ƒ 586.517,--.

In latere jaren werd nog belangrijk aanvullend onderhoud verricht: nieuwe kruisarmen in het bovenwiel (1994); datzelfde wiel geschrooid en twee nieuwe vangstukken (1996).

In 2010/2011 vond zeer ingrijpend herstel plaats aan de fundering. De molen, die hier en daar verzakt was, werd op nieuwe palen en betonnen balken gezet. Door ouderdom en ongedierte aangetaste hoek- en manderstijlen werden schoongezaagd en bijgestort in epoxy. Ook de bovenzetel werd grotendeels vernieuwd. In augustus 2011 kwam dit werk gereed.

Opmerkelijk: in juli 2023 moest deze molen een geelgroene 'jas' aantrekken om daarna te worden uitgegast tegen de bonte knaagkever. Vanouds is dit ongedierte een vijand van molens, zeker van iets oudere. 

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is, ter onderscheiding van de inmiddels verdwenen, maar destijds zeer dichtbij gelegen Oostermolen, de "Westermolen" genoemd.

foto's

foto's