Bemalen van de polder Langerak, thans op vrijwillige basis
Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,50 m.; breed 0,52 m.
Woning in de molen
Bovenwiel 61 kammen
Bovenschijfloop 28 staven, steek 13,0 cm.
Onderschijfloop 19 staven
Onderwiel 83 kammen, steek 15,5 cm.
Overbrengingsverhouding 2,01 : 1
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Roede 800, Derckx
|
✉︎ | 800 | buiten | 1995 | 1995 | buiten | aanw. | 24,94 |
Roede 801, Derckx
|
✉︎ | 801 | binnen | 1995 | 1995 | binnen | aanw. | 24,94 |
Roede 1368, Pot
|
✉︎ | 1368 | buiten | 1882 | 1883? | buiten | 1995 | 25,00 |
Roede 1198, Pot
|
✉︎ | 1198 | binnen | 1880 | 1880? | binnen | 1995 | 24,80 |
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| De Prins van Oranje | ✉︎ | ? | 1872 | aanw. | 05,50 |
Bemalen van de polder Langerak, thans op vrijwillige basis
De SIMAV is eigenaar sinds 1974, daarvoor was dat de polder Langerak.
De Westermolen bemaalde met de Oostermolen, ook een wip, en de Broekmolen, een achtkant, de polder Langerak.
De Westermolen bleef als enige over, de andere twee verdwenen betrekkelijk kort na elkaar:
in 1939 brak men de Oostermolen af om op die plaats vervolgens een dieselgemaal te bouwen. De Broekmolen ging op de tweede oorlogsdag verloren: 11 mei 1940 schoot een Duits gevechtsvliegtuig deze molen. De molen werd vervolgens niet meer herbouwd.
De Westermolen bleef tot 1974 in gebruik voor het bemalen van de polder Langerak en werd in 1977 verkocht aan de SIMAV.
Over de bouw van de huidige molen is vrij veel bekend: op 28 maart 1652 vond de openbare aanbesteding plaats voor een vrijwel nieuwe molen, ter vervanging van een oude wipmolen, die kennelijk als te versleten werd beschouwd. Van die laatste zouden alleen bovenas, roeden, spil, kamwielen en schijflopen moeten worden hergebruikt.
Laagste inschrijver was Pieter Gerritszn. Luyt, timmerman te Haastrecht. Hij diende voor ƒ 1930,-- de oude molen af te breken en de nieuwe molen maalvaardig, dit alles binnen drie maanden. Voor iedere week dat het werk later werd opgeleverd, moest boete worden betaald. Een opvallend detail in het bestek is het aanbrengen van een bedstede in het bovenhuis.
Het afkomende hout van de oude molen werd door het bestuur in 93 kavels aan de hoogstbiedende verkocht.
In 1857 werd de voor- en achterwaterloop vernieuwd door Johannes den Besten jr. uit Nieuwpoort voor ƒ 719,13. Vervolgens werd in 1904 weer een gedeelte van de voorwaterloop en de sprenkelstraat vernieuwd door J. Stout uit Nieuwpoort voor ƒ 149,--.
Een kleine vijftig jaar later, 1952, werden door Jan Bos uit Almkerk enige herstelwerkzaamheden aan de molen uitgevoerd. Het betrof in hoofdzaak het vervangen van de achterzomer, penbalk, wolfsbalk, kovelensbalk, kapdelen en gangwerk in het bovenwiel en bovenschijfloop.
Molenmakerij vh. J. de Gelder b.v. uit Arkel voerde in de jaren 1983-1984 een belangrijke restauratie uit: een deel van het bovenhuis werd vernieuwd, alsmede de gehele kap en staart, terwijl het metselwerk aan voor- en achterwaterloop opnieuw onder handen werd genomen.
Op 5 oktober 1984 stelde burgemeester J.G. de Groot door het lichten van de vang de molen officieel in gebruik. De kosten van de restauratie bedroegen maar liefst ƒ 586.517,--.
In latere jaren werd nog belangrijk aanvullend onderhoud verricht: nieuwe kruisarmen in het bovenwiel (1994); datzelfde wiel geschrooid en twee nieuwe vangstukken (1996).
In 2010/2011 vond zeer ingrijpend herstel plaats aan de fundering. De molen, die hier en daar verzakt was, werd op nieuwe palen en betonnen balken gezet. Door ouderdom en ongedierte aangetaste hoek- en manderstijlen werden schoongezaagd en bijgestort in epoxy. Ook de bovenzetel werd grotendeels vernieuwd. In augustus 2011 kwam dit werk gereed.
Opmerkelijk: in juli 2023 moest deze molen een geelgroene 'jas' aantrekken om daarna te worden uitgegast tegen de bonte knaagkever. Vanouds is dit ongedierte een vijand van molens, zeker van iets oudere.
Deze molen is, ter onderscheiding van de inmiddels verdwenen, maar destijds zeer dichtbij gelegen Oostermolen, de "Westermolen" genoemd.
