Molen Hoekmolen, Hei- en Boeicop

Hei- en Boeicop, Utrecht
b

korte karakteristiek

naam
Hoekmolen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
1622 / 2005
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Neder-en Over-Heicop (800 Ha.), thans op vrijwillige basis

adres
Kanaaldijk 19
4126 LR Hei- en Boeicop
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01473
oude dbnr.
B987
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01473 Hoekmolen (Hei- en Boeicop)
Gerard Barendse (2007)
De Hoekmolen volop malend!

locatie

plaats
Hei- en Boeicop
gemeente
Vijfheerenlanden, Utrecht
streek
Vijfheerenlanden
kadastrale aanduiding
Gemeente Hei- en Boeicop, sectie B, nrs. 1288 en 1290
geo positie
X: 131377, Y: 438908
N: 51.93813, O: 5.04368
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Groot, maar wordt beperkt door bomen aan de overzijde van het Merwedekanaal

contact en bezoek

bezoek/postadres
Kanaaldijk 19
4126 LR Hei- en Boeicop
molenaar
Jan den Ouden / Adriaan de Bruin
telefoon
0347-341521 en 06-2280 6691
website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Hoekmolen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet
kap
Bovenhuis gedekt met hout; voorzijde visgraatverband; geheel geteerd
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen; Ø 6,00 m.; breedte 0,39 m.
Woning in de molen (niet in gebruik).

versieringen

Aparte driehoekige opbouw van het bovenlicht van de westdeur.

Fraaie makelaar.

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruilier
vlucht
25,55 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; evenaar. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 61 kammen
Bovenschijfloop 26 staven, steek 13,7 cm.
Onderschijfloop 19 staven
Onderwiel 86 kammen, steek 16,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1,82 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 402 buiten 1981 1982/2005 buiten aanw. 25,55
Derckx ✉︎ 403 binnen 1981 1982/2005 binnen aanw. 25,40
Pot ✉︎ 2532 binnen 1923 1923? binnen 1981 25,40
Pot ✉︎ 624 binnen 1870 1871? binnen 1981 25,40
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Geraedts ✉︎ 4 2005 2005 aanw. 05,65
media-bestand
As 1159, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1159 1878 1878? 2004 05,80
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
onb.
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Neder-en Over-Heicop (800 Ha.), thans op vrijwillige basis

molenmaker
Fa. de Gelder (2005)
omwentelingen
eigendomshistorie

De SIMAV is eigenaar sinds 1-02-2008; daarvoor het Waterschap Rivierenland sinds 2005.

geschiedenis

De Hoekmolen, staande in het veld ten noordoosten van Meerkerk, is de laatst overgeblevene van twee wipmolens die de polder Neder-Heicop en Neder-Boeicop bemaalden. De andere was de Peilmolen, een naam die bij de vorige twee fotos is verklaard. Beide sloegen uit op het Merwedekanaal. In 1926, een jaar dat menige molen in de streek niet heeft overleefd, werd de Peilmolen omgebouwd tot motorgemaal, dat daarna jarenlang, te zamen met de Hoekmolen, de bemaling van deze 496 hectare grote polder verzorgde.

Het oorspronkelijke bouwjaar is niet bekend. Wel is inmiddels duidelijk dat op 6 augustus 1622 aanbesteding plaatsvond van de vernieuwing van de ondertoren van de molen, alsmede van de voor- en achterwaterloop, het waterwiel en het onderrondsel of de schijfloop. De werkzaamheden werden uitgevoerd door Cornelis Gerritszn. uit Hei- en Boeicop. Echter: in 1641 verbrandde één van beide molens van deze polder en niet bekend is, welke. De ondertoren van deze molen dateert dus uit 1622 óf uit 1642, het jaar waarin de verbrande molen werd herbouwd.

In 1945 kwam de molen buiten gebruik omdat er een dieselgemaal werd gebouwd. Door inzet van de gemeente en andere organisaties bleef de molen behouden en kwam in 1960 in bezit van het Hoogheemraadschap van de Alblasserwaard en Vijfherenlanden. Nadat deze instelling in 1984 opgegaan was in het Hoogheemraadschap van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden, is de molen, tezamen met drie andere, op 1 februari 2008 verkocht aan de SIMAV.

Voor het zover was, had de molen nog een ramp met de nodige kleerscheuren doorstaan: tijdens stormweer op zaterdag 20 maart 2004 sloeg de molen op hol, vloog in brand en raakte zwaar beschadigd. Het bovenhuis werd hierbij grotendeels verwoest; de ondertoren overleefde het, op waterschade na. De bovenas begaf het niet en het wiekenkruis bleef onbeschadigd. Goed optreden van de brandweer, die het overigens zeer moeilijk had met de harde wind, heeft vermoedelijk algehele verwoesting voorkomen.
Het herstel werd snel ter hand genomen: op 1 juni 2005 is het geheel nieuwe bovenhuis aangebracht en eind juni was de molen alweer draaivaardig.

De bovenas, die het tijdens de brand dus had uitgehouden, heeft men afgekeurd. Vervolgens is een nieuwe bovenas gegoten. De oude PvO-bovenas wordt sinds enige jaren los bewaard bij het Streekcentrum Groot-Ammers, niet ver van de korenmolen De Jonge Sophia.

In 2007 zijn aan de overkant van het Merwedekanaal behoorlijk wat bomen gekapt, zodat de windvang uit de westelijke hoek duidelijk beter is geworden.

In 2009/10 onderging deze wipmolen fors herstel aan ondertoren en waterlopen: diverse houtverbindingen zijn vervangen of voorzien van kunsthars, daarna is het riet op de ondertoren vervangen. De waterloop is 10 cm verdiept, de schoepen van het scheprad werden daarom verwijderd (en later weer aangebracht). De vloer van de krimp en de opleider zijn in beton gestort. Drie muurplaten (op de noordelijke na) zijn vervangen; er zijn drie manderstijlen en een korbeel vervangen, de vloer rond het onderwiel is hersteld. Alle gaande werken en ook de vang zijn nagelopen en opnieuw afgesteld. Hekwerk en de voorzomen en borden gerepareerd. Ook de krui-schoren zijn vernieuwd, de trap gerepareerd en de lier verbeterd.
Op 6 juli 2010 werd de gerestaureerde molen opgeleverd.

 

aanvullingen

toelichting naam

De naam van de molen geeft de ligging in de uiterste Zuidwesthoek van de polder aan, een kleine honderd meter ten oosten van het Merwedekanaal.

foto's

foto's