- naam
- De Hersteller
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1981
- bedrijfsvaardigheid
- Draaivaardig
- bestemming
Vh. bemalen van de Sintjohannesgaaster Veenpolder, thans buiten bedrijf.
Tegenwoordig het opwekken van elektriciteit op vrijwillige basis.- adres
-
Hoge Dijk 132
8464 NZ Sintjohannesga - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 01454
- oude dbnr.
- B128
- Meest recente aanpassing
- | Overig
Molen De Hersteller, Sintjohannesga / Sint-Jânsgea
Sintjohannesga / Sint-Jânsgea, Fryslân
b
locatie
- plaats
-
Sintjohannesga / Sint-Jânsgea
- gemeente
- De Fryske Marren, Fryslân
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Sintjohannesga, sectie E, nr. 1873
- geo positie
-
X: 187082, Y: 548716N: 52.92457, O: 5.86426
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Hoge Dijk 132
8464 NZ Sintjohannesga - molenaar
- Johannes Kooistra / Nynke Vellinga
- telefoon
-
info@molendehersteller.nl
- website
- www.molendehersteller.nl
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- nee
- openingstijden
Op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van De Hersteller via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Houten achtkant, gedekt met riet
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
Het gaandewerk bestaat uit een bovenwiel + bonkelaar. Via een lange spil wordt in de kelder een generator aangedreven die elektriciteit opwekt.
Woning in de molen.- versieringen
Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met het opschrift '18' '57'
- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Neutenkruiwerk; 36 neuten. Kruihaspel
- vlucht
- 21,52 m.
- vang
- Vlaamse vang. Vangbalk met duim, vangstok.
- overbrenging
Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 33 kammen, steek 11,2 cm.Volgens bouwbestek:Onderwiel 47 kammenVijzelwiel 44 kammenDe overbrengingsverhouding was indertijd dus 1 : 2,10.De houten vijzel had een diameter van 1,65 meter en drie gangen.- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands met neusremkleppen op beide roeden
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Beijk 45 binnen 2022 2022 binnen aanw. 22,00 Beijk 46 buiten 2022 2022 buiten aanw. 22,00 Derckx 367 buiten 1981 1981 buiten 2022 21,52 Derckx 368 binnen 1981 1981 binnen 2022 21,52 - wiekverbeteringen
Bij de vervanging van het wiekenkruis in 2022 is besloten het onderste bord uit te voeren als regelklep.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Nijmeegsche IJzergieterij 2 1981 1981 aanw.
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 359671
- inventarisnummer
- FR133
eigendom
- eigenaar
- Stichting De Hersteller
- eigendomsvorm
- Stichting
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Draaivaardig
- bestemming
Vh. bemalen van de Sintjohannesgaaster Veenpolder, thans buiten bedrijf.
Tegenwoordig het opwekken van elektriciteit op vrijwillige basis.- omwentelingen
- geschiedenis
-
De molen is in 1857 gebouwd ter bemaling van de Sintjohannesgaaster Veenpolder. Dit tezamen met nog drie andere molens. De Hersteller kwam als eerste van de vier vijzelmolens gereed (en zou uiteindelijk de laatste blijken).
In 1860 bouwde men voor deze polder nog twee molens ter bemaling van een dieper gedeelte. Deze polder is dus een tijdlang door zes molens bemalen.
Nadat in 1930 was besloten om over te gaan op elektrische bemaling, kwamen de molens buiten bedrijf. Op dat moment was één molen, de Meerzigt, al verdwenen: deze was in 1918 na blikseminslag afgebrand en niet meer herbouwd.
De Hersteller kwam dus buiten bedrijf: eind 1930 plaatste men een elektrisch gemaal vlakbij de molen. In 1946 werden wiekenkruis en kap verwijderd, inmiddels was het binnenwerk ook al (in de kachel?) verdwenen.
In 1948 werd volledige sloop overwogen, maar dat gebeurde niet: de romp bleef in gebruik als woning.
In de jaren '70 werden plannen ontwikkeld om dit fraai gelegen en goed bewaard gebleven achtkant te completeren. Dit gebeurde inderdaad tussen 1979 en 1981: de molen kreeg een geheel nieuwe kap, wiekenkruis en staart. Maalvaardig restaureren was niet goed meer te realiseren omdat het boezemwater, waar de molen tot 1931 op uitmaalde, allang was gedempt.
Op 19 oktober 1981 werd "De Hersteller" feestelijk in gebruik genomen. Sinds die tijd is de molen bewoond en draait veel, ook al omdat de molen altijd verhuurd is geweest aan echte molenvrienden.
In 2011 werden staart en kruirad geheel vernieuwd. In april 2013 bleek, bij het begin van een schilderbeurt, een zeer groot probleem: windpeluw en (daardoor) koppen van voeghouten en steunder bleken ernstig door bruinrot aangetast. Men pakte dit voortvarend en grondig aan: de koppen van de voeghouten werden, nadat de rotte delen waren weggezaagd, hersteld in kunsthars en er kwam een nieuwe windpeluw.
In het late voorjaar van 2022 kwam er geheel nieuw riet op de kap, dit nadat de kapspanten ook deels waren vervangen volgens exemplaren naar het originele bestek. Op die manier kreeg de kap ook een meer historisch verantwoord aanzien.
Intussen was ook vastgesteld dat beide, ruim 40 jaar oude, roeden aan vervanging toe waren. De nieuwe roeden zijn op 8 november 2022 gestoken, op 19 december was de molen weer draaivaardig.
Tegenwoordig wekt men met de molen ook elektriciteit op: via de koningspil wordt een generator aangedreven. Dat ging niet zomaar: men heeft het bovenwiel dat hier bij de completering van 1979/81 was geplaatst en duidelijk een 'tijdelijk' karakter had (het hoefde alleen maar als vangwiel te dienen) vervangen door een geheel nieuw exemplaar. Ook kwam uiteraard een nieuwe bovenbonkelaar. Dit alles volgens het bewaard gebleven bouwbestek.
Molenaars op deze molen:
Jan Gosses van der Molen (25-09-1857 - 01-07-1888)
Harm Jans van der Molen (01-07-1888 - 01-05-1898)
Jan Gosses van der Molen II (01-05-1898 - 08-12-1942).
aanvullingen
- toelichting naam
De naam "De Hersteller" bestond lang voor de in 1981 voltooide restauratie (en heeft dus niet te maken met dat herstel).
- bouwbestek
Het gedrukte bestek van de vier eerste molens van de Sintjohannesgaaster Veenpolder is te lezen op de website van deze molen.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen