De Oosthemmerpolder werd opgericht in 1816 en besloeg toen een gebied van 1013 pondematen (ca. 327 ha), gelegen tussen Witmarsum en Bolsward. In de 20e eeuw werd de polder uitgebreid met het grondgebied van de voormalige particuliere Bittenser- en Fieldenser- of Filenserpolders.
Het initiatief tot het oprichten van de polder werd genomen door de schout van de gemeente Witmarsum, op verzoek van de landbouwers Johannes U. Rijpma en Sible J. Buwalda.
In een door hem in maart 1816 belegde vergadering van belanghebbende landeigenaren en landgebruikers werd besloten tot oprichting van de polder. Tevens werd een polderreglement vastgesteld. Een viertal gecommitteerden werd belast met de uitvoering van de noodzakelijke werken, zoals de aanleg van dijken e.d. en de bouw van een watermolen.
De bemaling van het poldergebied werd aanvankelijk verricht door één molen; in de 1870-er jaren werd een tweede molen gebouwd (*). De eerstgenoemde molen noemde men aanvankelijk de "Oosthemmer-" en later de "Pannekoekstermolen" (Tenbruggencatenummer 08770), de tweede molen werd "De Vooruitgang" genoemd. De uit 1817 daterende Pannekoekstermolen brandde in 1899 af. De molen werd in 1900 herbouwd.
De molen De Vooruitgang werd in 1954 vervangen door een elektrisch gemaal.
De Pannekoekstermolen werd in de jaren zeventig in het kader van de ruilverkaveling "Wonseradeel-Noord" gerestaureerd.
Bron: archief van Particuliere polder Oosthemmerpolder, 1816-1976, Archiefnet.
-----
(*) In de Leeuwarder Courant van 27 mei 1870 stond een bericht over de aanbesteding van de levering van een WIND-WATERMOLEN te Witmarsum, groot 18.50 meter vlugt.
Dat slaat op deze molen, gezien het feit dat inlichtingen konden worden ingewonnen bij J.S. Buwalda: diens familie was betrokken bij de oprichting van de polder in 1816.
Dick Bunskoeke, 3 mei 2020.
Onderschrift bij de foto (afb. 2) in Fen Fryske Groun, 18 mei 1928:
"Een molenaar die 35 jaar zijn molen bediende! Het is de heer Hendrik Louwsma, die thans, 65 jaar oud, het feit gedenkt, dat hij 35 jaar den molen van den Oosthemmer polder 'De Vooruitgang' heeft bemalen. Als bijzonderheid diene nog, dat twee zoons van den jubilaris ook ieder een molen bemalen."
krantenartikel Fen Fryske Groun, 18 mei 1928, coll. F. Weemaes