Molen De Onderneming, Witmarsum / Wytmarsum

Witmarsum / Wytmarsum, Fryslân
b

korte karakteristiek

naam
De Onderneming
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen, pelmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Molenweg 43
8748 CN Witmarsum
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01431
oude dbnr.
B155
Meest recente aanpassing
| Overig
media-bestand
Molen 01431 De Onderneming (Witmarsum / Wytmarsum)
Teake Visser (28-1-2017)

locatie

plaats
Witmarsum / Wytmarsum
gemeente
Súdwest-Fryslân, Fryslân
kadastrale aanduiding
Gemeente Witmarsum, sectie B, nr. 3297
geo positie
X: 160461, Y: 568028
N: 53.09903, O: 5.46874
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot. De belevingswaarde wordt vanuit het dorp enigszins door beplantingen en bebouwing verminderd, maar uit alle andere richtingen is de molen van kilometers zichtbaar.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenweg 43
8748 CN Witmarsum
molenaar
Christa Bruggenkamp / Wilco Zeemans / Siem de Witte / Dick Sandberg
telefoon
0517-531922
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Vrijdag 15.30 - 18.30, zaterdag 10.00 - 13.00 uur (winkel). Meelverkoop (en ook andere producten). 
T.z.t. moet ook de molen weer te bezoeken zijn.

toegangsprijzen
winkelinformatie

ja

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Informatie per email

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Onderneming via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op houten onderbouw, gedekt met gepotdekselde planken
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 17der en één koppel 16der blauwe stenen; twee koppel pelstenen met alle toebehoren; pletterij, koekenbreker, buil, kammenluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, zonder opschrift.

Op de windpeluw staat in sierlijke letters 'De Onderneming'

Fraaie achterbaard (lijkt wel een 'voorbaard'!) met het opschrift 'ANNO 1850'

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk; 24 neuten. Kruilier.
vlucht
19,00 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 60 kammen
Bovenbonkelaar 31 kammen, steek 10,0 cm.
Spoorwiel 75 kammen
Steenschijflopen 22 en 19 staven, steek 9,8 cm.
Pelschijflopen 17 staven
Overbrengingsverhouding maalwerk 1 : 6,60 / 1 : 7,64
Overbrengingsverhouding pelwerk 1 : 8,54

hoogte
van de stelling: 4,00 m.
wiekvorm
Systeem Fauël met remkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Buurma ✉︎ 191 buiten 1988 1988 buiten aanw. 18,85
Buurma ✉︎ 192 binnen 1988 1988 binnen aanw. 18,85
Pot ✉︎ 1665 binnen 1892 1926 binnen 1988 18,70
Pot ✉︎ 1793 buiten 1897 1926 buiten 1988 18,76
wiekverbeteringen
Deze molen had oorspronkelijk op beide roeden zelfzwichting, later alleen op de binnenroede, met op beide roeden fokken (met neusremkleppen op de binnenroede). Bij de grote restauratie in 1971 werd het weer Oud-hollands met zeilen.
Na het vernieuwen van de roeden in 1988 werd het systeem Fauël (fokwieken) met remkleppen aangebracht. Deze laatste kunnen ook via de doorboorde as worden bediend.
bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Muinck Keizer, J.M. de ✉︎ ? 1891 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

Sinds 1896 was deze molen bezit van de familie Stoffels; eerst Geurt Stoffels (1865 - 1956), later diens zoon Heimen (1903 - 1968).
Na jaren van verval werd deze molen door de weduwe en kinderen Stoffels aan de gemeente verkocht. Geertje Stoffels-Jongsma kon vanwege haar gezondheid niet bij de molen blijven wonen. Er is toen met de gemeente overeengekomen dat mevrouw Stoffels, hoewel zij qua leeftijd niet aan de normen voldeed, een bejaardenwoning kreeg toegewezen.
De vervallen woning naast de molen werd in 1973 afgebroken en in 1982 herbouwd.

Na de aankoop door de gemeente volgde in 1970/71 een uitvoerige restauratie. Gezien de staat waarin de molen verkeerde betrof dat voornamelijk uitwendig herstel.
Daar is het evenwel niet bij gebleven: in de daarop volgende jaren heeft Lourens Sierkstra het pelwerk hersteld (en daartoe deels moeten reconstrueren). De molen maalde geregeld en soms werd er gepeld. 

Op 28 mei 2015 zijn de roeden gestreken en de kap verwijderd voor herstel. Op 1 oktober volgde herplaatsing van de geheel herstelde kap en meteen daarna volgden de roeden. Kort daarna was de molen weer maalvaardig. Ongeveer in diezelfde periode beëindigde Lourens Sierkstra zijn werkzaamheden, deze zijn daarna door anderen overgenomen.

aanvullingen

wetenswaardigheden

Lourens Sierkstra, die voor de Friese molens in het algemeen en voor deze molen in het bijzonder, zeer veel heeft betekend, overleed op 26 mei 2024. 

foto's

foto's