Molen Pankoekster Mole, Witmarsum / Wytmarsum

Witmarsum / Wytmarsum, Fryslân
b

korte karakteristiek

naam
Pankoekster Mole
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de Oosthemmerpolder, thans op vrijwillige basis.

adres
Rijpenderlaan 8
8748 CW Witmarsum
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01429
oude dbnr.
B156
Meest recente aanpassing
| Verwijzingen
media-bestand
Molen 01429 Pankoekster Mole (Witmarsum / Wytmarsum)
Harmannus Noot (26-3-2016)

locatie

plaats
Witmarsum / Wytmarsum
gemeente
Súdwest-Fryslân, Fryslân
kadastrale aanduiding
Gemeente Witmarsum, sectie G, nr. 482
geo positie
X: 163346, Y: 568320
N: 53.10162, O: 5.51182
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Rijpenderlaan 8
8748 CW Witmarsum
molenaar
Hendrik van der Kolk
telefoon
06-51167164
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak en als de vlag bij de molen wappert

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Pankoekster Mole via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, met stenen veldmuren
kap
Gedekt met riet
inrichting

Stalen vijzel in gemetselde vijzelbak.

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift:
"ANNO 1900".

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk; 24 neuten. Kruilier
vlucht
20,00 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met duim (vangbalk boven het voeghout); vangstok; pal
overbrenging

Bovenwiel 55 kammen
Bovenbonkelaar 29 kammen, steek 12 cm.
Onderwiel 39 kammen
Vijzelwiel 35 kammen, steek 11,7 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 2,11

hoogte
wiekvorm
Zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 276 binnen 2014 2014 binnen aanw. 19,80
Straathof ✉︎ 275 buiten 2014 2014 buiten aanw. 19,80
Draaisma ✉︎ g.n. binnen 1976 1976 binnen 2014 19,80
Draaisma ✉︎ g.n. buiten 1976 1976 buiten 2014 19,80
wiekverbeteringen
Van het bouwjaar 1900 tot 1976 had deze molen op beide roeden zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen. In dat laatste jaar werd dat veranderd in Oud-Hollands met zeilen.
Na het vervangen van beide roeden in 2014 kreeg de molen zijn zelfzwichting terug.
bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ ? ? 1900? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de Oosthemmerpolder, thans op vrijwillige basis.

molenmaker
J.H. Westra, Franeker (1900)
omwentelingen
geschiedenis

De huidige molen werd in 1900 gebouwd ter vervanging van een in 1899 afgebrande achtkante molen. Bij de bouw werd de molen uitgerust met zelfzwichting.
Molenmaker Westra bouwde volgens zijn gewoonte deze molen met een relatief groot bovenwiel. Hij loste het hierdoor ontstane ruimteprobleem op door de vangbalk, uitzonderlijk voor Noord-Nederland, bóven het voeghout te plaatsen. Overigens is het bovenwiel met zijn zes plooistukken ook bepaald niet alledaags.

De molen bemaalde de Oosthemmerpolder, 700 ha groot, in eerste instantie tezamen met De Vooruitgang, een achtkanter die vlakbij Witmarsum stond. Die molen werd in 1955, nadat een elektrisch gemaal was gesticht, gesloopt. In 1967 werd in de Pankoekstermolen een dieselmotor geplaatst.

In 1976 werd de bemaling van de polder overgenomen door een nieuw gemaal, geplaatst tussen Bolsward en Schettens. De molen kreeg hierbij een restauratiebeurt, waarbij onder meer beide roeden werden vervangen. Helaas voorzag men die van Oud-Hollandse ophekking met zeilen, volstrekt onjuist, omdat deze molen vanaf de bouw met zelfzwichting uitgerust was geweest! De dieselmotor, die nu geen functie meer had, werd verwijderd. De molen maalde vanaf dat moment op vrijwillige basis.

Eind juni 2014 werden beide roeden gestreken, nieuwe stak men op 1 oktober dat jaar. Daarna heeft men, zeer toe te juichen, de zelfzwichting in ere hersteld. 

In 2006 bestemde het Wetterskip Fryslân deze molen tot reservegemaal in geval van ernstige wateroverlast.

foto's

foto's