- naam
- De Twee Gebroeders
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
- adres
-
Amerikalaan 10c
4703 AC Roosendaal - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 01276
- oude dbnr.
- B585
- Meest recente aanpassing
- | Bedrijfsvaardigheid
Molen De Twee Gebroeders, Roosendaal
Roosendaal, Noord-Brabant
b
locatie
- plaats
-
Roosendaal
- gemeente
- Roosendaal, Noord-Brabant
- streek
- Baronie en Markiezaat
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Roosendaal en Nispen, sectie K, nr. 5497
- geo positie
-
X: 89176, Y: 393931N: 51.53051, O: 4.43858
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Zeer groot
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Amerikalaan 10c
4703 AC Roosendaal - molenaar
- Niek van Eekelen
- telefoon
-
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- ja
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Zaterdag 13.30 - 17.00 uur en op afspraak.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- ja
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van De Twee Gebroeders via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Ronde molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 16der blauwe en één koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk; steenkraan. Enige restanten van een derde steenkoppel.
- versieringen
Stichtingssteen boven de noordelijke inrijpoort met de tekst:
'De Twee Gebroeders A. en P. de Wys 18 6/5 72'.
Groene geschulpte baard met witte bies met in wit de tekst
ANNO 1872 DE TWEE GEBROEDERS.- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Rollenkruiwerk; 48 ijzeren rollen. Kruirad.
- vlucht
- 26,20 m.
- vang
- Vlaamse vang; 5 deels vaste, deels scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
- overbrenging
Bovenwiel 78 kammen
Bovenbonkelaar 37 kammen, steek 12,7 cm.
Spoorwiel 97 kammen
Steenschijflopen 32 staven, steek 8,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,39- hoogte
- van de stelling: 8,64 m.
- wiekvorm
- Systeem Van Bussel met automatische remkleppen op beide roeden.
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Beijk 137 binnen 2024 2024 binnen aanw. 26,20 Beijk 138 buiten 2024 2024 buiten aanw. 26,20 Derckx 450 buiten 1983 1983 buiten 2024 26,20 Derckx 451 binnen 1983 1983 binnen 2024 26,20 Pot 690 .... 1942 binnen 1982 25,00c - wiekverbeteringen
Van 1942 tot ca. 1970 had deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel.
Nadat de roeden jaren kaal hadden gestaan, is bij de grote restauratie van 1982/84 gekozen voor Oud-Hollandse ophekking.
In 2024 kreeg de molen, nadat nieuwe roeden waren gestoken, het systeem Van Bussel terug, nu ook met automatische remkleppen.- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Enthoven & Co, L.I. ? 1861 1872 aanw. 05,17
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 32715
- inventarisnummer
- NB083
eigendom
- eigenaar
- Gemeente Roosendaal
- eigendomsvorm
- Gemeente
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
- molenmaker
- ?? (1872)
- omwentelingen
- eigendomshistorie
De gemeente Roosendaal is eigenaar sinds 1981.
- geschiedenis
-
Deze molen werd in 1872 gebouwd als opvolger van een standerdmolen die bij de haven van Roosendaal stond. Lambertus de Wijs liet op een andere plaats een ronde stene molen bouwen en vernoemde die naar zijn zonen Adrianus en Petrus.
Pas nadat de nieuwe molen in gebruik was genomen, werd de standerdmolen gesloopt. Er zijn dan ook geen onderdelen van de oude molen in de nieuwe verwerkt.
Evenwel is die nieuwe molen wel degelijk gebouwd met materiaal dat van elders is gekomen: na uitgebreid onderzoek blijken dat onderdelen te zijn van de in 1871 gesloopte bovenmolen van de polder Middelburg bij Waddinxveen: kap, bovenwiel plus -bonkelaar, kruiwerk, vang en allerhande balken. De oude koningspil dient als draagbalk en een oud vijzelwiel functioneert als luitafel.
Reeds in 1880 werd De Twee Gebroeders voorzien van een stoommachine, die in een apart gebouw werd opgesteld. Die machine dreef twee koppel stenen (waaronder één schorskoppel) aan. De stenen stonden daartoe beneden in de molen opgesteld.
Eind oktober 1944 raakte de molen door oorlogshandelingen behoorlijk beschadigd. In 1948 volgde herstel door de Zeeuwse molenmaker Jan van den Hamer. Eerder, in 1942, waren Van Busselneuzen aangebracht en - opmerkelijk - de (tweedehands) Potroeden verwisseld: beide waren binnenroeden van onbekende herkomst, maar de buitenste bleek veel zwaarder dan de binnenste; iets wat het malen van de molen kennelijk sterk beïnvloedde.
Na de beëindiging van het maalbedrijf omstreeks 1960 volgde een periode van verval. Begin jaren '70 werden de roeden kaalgezet.
Tussen oktober 1982 en juni 1984 vond een grote restauratie plaats, uitgevoerd door de fa. Verbij. Dit omvatte: herstel van het metselwerk, een nieuwe 13(!)-kante stelling, gedeeltelijke vernieuwing van de vloeren, een vrijwel nieuwe kap (alleen ijzer- en penbalk van de oude waren nog te gebruiken), nieuw wiekenkruis en een grotendeels nieuwe staart. Het spoorwiel kreeg een nieuwe gang kammen. Het uit 1880 daterende motorhok verdween bij die gelegenheid; de motor was toen allang weg. Na die grote restauratie werd weer regelmatig gedraaid en soms gemalen.
In 2002/03 stond de molen enige tijd stil vanwege de slechte staat van het houtwerk van het wiekenkruis; bij vervanging in 2003 werd de ophekking iets breder uitgevoerd.
In april 2022 kwam het bericht dat beide roeden waren afgekeurd, waarmee de molen vooralsnog tot stilstand was gedwongen. Nadat nieuwe roeden waren besteld, zijn deze op 21 november 2024 gestoken. Op 10 december draaide de molen met zijn nieuwe wiekemkruis, met daarbij het systeem Van Busssel plus remkleppen, tot volle tevredenheid proef.
Eigenaren vanaf de bouw waren:
Lambertus de Wijs 1872 - 1880
Erven Lambertus de Wijs 1880 - 1885
Jan Francis van Tillo 1885 - 1896
Adrianus Franciscus Vos 1896 - 1921
Adrianus Cornelis van Tilburg 1921 - 1936
Antonius Cornelis Devillers 1936 - 1980
Erven Devillers 1980 - 1981
Gemeente Roosendaal 1981 - heden
aanvullingen
- toelichting naam
De molen draagt zijn naam vanaf de bouw en verwijst naar de zonen van degene die hem liet bouwen: Lambertus de Wijs.
- unieke eigenschap
Niet helemaal uniek maar wel bijzonder; het bovenwiel heeft geknikte kruisarmen, hetgeen zelden voorkomt. Vakwerk van molenmaker Janzen uit Den Helder, omstreeks 1861.
- literatuur
Meesters, Ton en Henk van Velzen, 'Korenmolen "De Twee Gebroeders" te Roosendaal. In historisch en technisch perspectief bekeken'. (Roosendaal 2004)
Erwin Esselink en Ton Meesters, 'Van Waddinxveen naar Roosendaal. Speuren naar een vijzelmolen in Zuid-Holland', in: De Nieuwe Molenwereld 13 (juni 2024), pp. 71 - 76.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen