Molen De Hoop, Oldebroek

Oldebroek, Gelderland
b

korte karakteristiek

naam
De Hoop
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen, pelmolen, oliemolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan en het slaan van olie op vrijwillige basis

adres
Zuiderzeestraatweg 252
8096 CJ Oldebroek
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01245
oude dbnr.
B258
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 01245 De Hoop (Oldebroek)
Jaïr van den Broek (28-10-2014).

locatie

plaats
Oldebroek
gemeente
Oldebroek, Gelderland
streek
Veluwe
kadastrale aanduiding
Gemeente Oldebroek, sectie AF, nr. 124
geo positie
X: 191158, Y: 496382
N: 52.45401, O: 5.91914
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Deze is sinds eind 2012 weer zeer groot, nadat enkele hoge silo's die jaren om de molen heen stonden, waren gesloopt en ook geboomte was gerooid.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Zuiderzeestraatweg 252
8096 CJ Oldebroek
molenaar
Willem Flier / Wim Timmerman / Natan Flier / Keimpe de Haan
telefoon
06 - 14821727
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

1 april t/m 31 oktober: dinsdag en zaterdag 10.00 - 16.00 uur, ook vaak op donderdag.
Op de 2e en 4e zaterdag van de maand wordt er (bij voldoende wind) olie geslagen. Verder als de molen draait of na telefonische afspraak.
1 november t/m 31 maart: alleen op afspraak.
Zie ook de website van de molen. 

De bijgebouwen van de molen zijn in gebruik bij Philadelphia Zorg, een dagbestedingsplaats voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Behalve als restaurant en vergaderaccommodatie zijn deze ruimten ook te huur als trouwlocatie.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Graag op afspraak. De molen doet mee aan het onderwijs project van het Cultuurplein Noord Veluwe.

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Hoop via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op gemetselde onderbouw
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 17der blauwe stenen; pelsteen; enkel oliewerk; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, crême geverfd, donkergroen afgebiesd, met het opschrift 'De Hoop'.

In de toog boven de openslaande deuren een sluitsteen met het jaartal '1853'.

In het rietdek is het bouwjaar '1853' afgebeeld.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; 24 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
23,60 m.
vang
Stalen hoepelvang; vangbalk met haak; vangstok; pal.
overbrenging

Bovenwiel 60 kammen
Bovenbonkelaar 31 kammen
Spoorwiel 95 kammen
Steenschijfloop 30 staven
Pelschijfloop 20 staven

Overbrengingsverhoudingen:
Maalwerk 1 : 6,12
Pelwerk 1 : 9,19

hoogte
van de stelling: 7,10 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Brunia ✉︎ 61 binnen 1973 1973/2012 binnen aanw. 23,00
Brunia ✉︎ 62 buiten 1973 1973/2012 buiten aanw. 23,00
Pot ✉︎ ? binnen ? binnen 1973? 23,00
Pot ✉︎ ? buiten ? buiten 1973? 23,00
wiekverbeteringen

Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1224 1879 1879 aanw. 04,40
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan en het slaan van olie op vrijwillige basis

molenmaker
? (1853) Bouwmeester Van Reeuwijk, Arum (bestek en begeleiding, 2012 en later) Molenbouw Berkhof, Zwartebroek (molenmakerswerk, 2012 en later).
omwentelingen
geschiedenis

De geschiedenis van deze molen begint met een molen elders: de Bovenmolen (of: "De Tijd" genoemd) te Oldebroek-Mullegen. Hendrika Wilhelma Spijkerboer trouwt in 1808 met Jan Jansz. Spronk, molenaar op die molen. Op 4 juni 1819 overkomt Spronk tijdens werkzaamheden in zijn molen een ernstig ongeval, hij overleeft dat niet. Hendrika zet het werk op de molen voort en hertrouwt twee jaar later met Hendrik Blaauw.
Hun zoon Kornelis wordt op 5 april 1822 geboren. Kornelis groeit op in het bedrijf van zijn vader. Op 29-jarige leeftijd trouwt hij met Jannigje Agter de Mole. Samen krijgen zij twee zoons, Hendrik en Willem.
In 1853 laat hij een - geheel nieuwe - molen bouwen aan de Zuiderzeesche straatweg en noemt die, bijna traditioneel, "De Hoop".
Dertig jaar later, in 1883, gaat het niet goed met de zaken en ziet Kornelis zich genoodzaakt zijn bezit te verkopen. Die verkoop wordt geregeld door notaris Van Asselt uit Oldebroek en aangekondigd in de Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant van 31 december 1883; in de advertentie wordt gesproken van “den wind-, olie-, pel- en korenmolen de Hoop”.
De molen wordt in januari 1884 aangekocht door Coenraad van de Poll, molenaar te Putten. Hendrik en Willem, de zonen dus van Kornelis Blaauw, kopen vervolgens de Bovenmolen.

Wanneer Coenraad van de Poll in 1921 overlijdt komt “De Hoop” in handen van diens zoon Evert. Door financiële problemen moet hij de molen in 1935 verkopen. Gerrit Blaauw Hzn., kleinzoon van de bouwer, koopt “De Hoop” en zo komt deze weer in het bezit van de familie Blaauw.

Deze achtkante stellingmolen heeft naast malen en pellen ook als oliemolen dienstgedaan, waarbij het oliewerk in een vóór 1900 gebouwde uitbouw naast de molen was ondergebracht.
Na het verwijderen van de olieslagerij (vermoedelijk rond 1918) werd in de uitbouw een hulpmotor geplaatst. Die uitbouw is later vergroot en bestaat nu uit drie met hun lange zijde aan elkaar gebouwde ruimtes. Omstreeks 1900 was al een zuiggasmotor bijgeplaatst (die rond 1930 werd vervangen door een Crossley ruwoliemotor). Na 1949 werd er alleen nog met een hamermolen gemalen, die tot 1957 aangedreven werd door de ruwoliemotor.

Modernisering van de maalderij had grote gevolgen voor de molen: in 1957 is al het gaandewerk, met uitzondering van het bovenwiel, verwijderd om plaats te maken voor silo's. Men ging erg ver om in de molen ruimte te winnen voor de graansilo’s: zo werd bijvoorbeeld de vangbalk bóven het voeghout geplaatst (maar blijkbaar meende men dat de molen wél draaivaardig diende te blijven!).
Dat laatste was evenwel niet meer mogelijk: al snel zag de molen er uitwendig ronduit slecht uit.
De silo's bleven niet beperkt tot ín de molen: ook op het erf werden enige kolossale torens gebouwd. Hierdoor werd de landschappelijke waarde van deze molen vrijwel tot nul gereduceerd.

In 1973 voerde men een uitwendige restauratie uit (met onder meer nieuwe gelaste roeden) waarna zelfs af en toe weer werd gedraaid. Daar kwam vervolgens snel de klad in, vooral omdat de directe omgeving met de hoge silo's volstrekt niet bijdroeg aan de belevingswaarde van de molen.

In 2011 kwam de kentering: het maalbedrijf werd in de tot dan toe gevoerde opzet opgeheven en dat hield voor de molen nieuwe kansen in. Op 29 juni gingen, in aanwezigheid van burgemeester en verantwoordelijke wethouder, beide roeden eruit.
In maart 2012 ging men er stevig tegenaan: het achtkant werd, ontdaan van riet, opgetakeld en elders neergezet (naast de molen kon toen nog niet vanwege alle silo's). 
Misschien wel het belangrijkste: alle grote silo's rond de molen heeft men in het najaar van 2012 gesloopt en ook is flink gekapt en gesnoeid. Aldus kregen molen én omgeving hun oude luister grotendeels terug.

In de zomer van 2012 plaatste men het herstelde achtkant weer op de onderbouw, daarna volgden kap en (29 augustus) roeden.
De roeden heeft men vervolgens 20 cm. per end verlengd; dit kon doordat de vernieuwde stelling weer op de originele hoogte was gebracht. Het zgn. mosterdpottenkruiwerk is gewijzigd in een Engels; daarbij is wel gebruik gemaakt van de rollen van het oude kruiwerk. De vangbalk bevindt zich na deze grote ingreep weer ónder het rechtervoeghout.
Het bleef bepaald niet bij alleen draaivaardig maken: eind 2014 kreeg de molen weer een koppel maalstenen, in 2016 keerde de pelsteen terug.
Op 21 september 2016 zijn molen en bijgebouwen feestelijk heropend door prinses Beatrix, in haar rol als beschermvrouwe van de Vereniging De Hollandsche Molen.

Op dat moment overwoog men al serieus, ook het oliewerk te reconstrueren. Dit gebeurde in het prille 2019: 8 januari dat jaar begon men met het aanleggen van de fundering voor het doodbed. Het enkele oliewerk is daarna vrijwel geheel nieuw gemaakt.
Opmerkelijk en nieuw: het vuister (van dit oliewerk) wordt niet met hout of turf gestookt, maar elektrisch verwarmd. Dit in verband met de brandveiligheid en (minder urgent) de stalen hoepelvang.

Aan de herkomst van beide maalstenen is een verhaal verbonden: als loper dient een steen die jarenlang los in de tuin bij de molen werd bewaard. De ligger is via internet gekocht en afkomstig uit de in 1917 gesloopte standerdmolen in Panningen. Deze steen werd na de sloop begraven vlakbij het molenaarshuis. De nieuwe eigenaren in 2012 kwamen deze tegen tijdens de renovatie van hun tuin.

Deze molen heeft een 'kraaienpootstelling' (voornamelijk gebruikelijk in de drie noordelijke provincies) maar die constructie is tot 1936/37 anders geweest: er waren voordien meer schoren aanwezig, wat nog te zien is in het metselwerk (al zijn die gaten later dichtgemetseld). Bij latere vernieuwingen heeft men de kraaienpootconstructie gehandhaafd.

Eigenaren van deze molen:
Kornelis Blaauw Hzn., 1853 - 1884
Coenraad van de Poll, 1884 - 1921
Evert van de Poll, zoon van Coenraad, 1921 - 1935
Gerrit Blaauw Hzn., kleinzoon van de bouwheer, 1935 - 2014
Stichting Molen de Hoop 1853, 2014 - heden.

foto's

foto's